در کجای دنیا بانک‌ها منابع را با نرخ صفر تجهیز کرده و با نرخ‌های 25 و 30 درصد وام می‌دهند؟

به گزارش ، مرکز مطالعات اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه علم و صنعت در واکنش به مصاحبه  میرمحمدصادقی مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی با یکی از خبرگزاری‌ها در خصوص منابع قرض الحسنه، در نامه‌ای به ایشان شفافیت منابع و مصارف قرض الحسنه را از بانک مرکزی درخواست کرد.

متن این نامه به شرح زیر است:

جناب آقای میرمحمدصادقی مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی
سلام علیکم
بررسی وضعیت منابع قرض الحسنه در نظام بانکی طبق آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که در حال حاضر بانک‌ها حدود ۱۱۰ هزار میلیارد تومان منابع قرض الحسنه با نرخ صفر از مردم دریافت کرده‌اند. این منابع در قالب حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان سپرده قرض الحسنه جاری و ۴۰ هزار میلیارد تومان سپرده قرض الحسنه پس انداز است.

بانک‌ها می‌توانند بخشی از ۷۰ هزار میلیارد تومان سپرده قرض الحسنه جاری خود را به تسهیلات قرض الحسنه تخصیص دهند چرا که این منابع نیز قرض الحسنه بوده و با نرخ صفر از مردم جذب شده است؛ با این حال به دلیل انحصاری که دارند این کار را انجام نداده و همه این منابع را با نرخ‌های بالا در سرفصل سرمایه گذاری و تنها در جهت سودآوری خود وام می‌دهند. حال این سؤال وجود دارد که در کجای دنیا بانک‌ها منابع را با نرخ صفر تجهیز کرده و با نرخ‌های ۲۵ و ۳۰ درصد تخصیص می‌دهند؟

همچنین بانک‌ها از حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان منابع قرض الحسنه پس اندازی که به وام قرض الحسنه تخصیص می‌دهند، بخش قابل توجهی از این تسهیلات را به سایر مصارف اصلی قرض الحسنه از جمله کارمندان خود تخصیص داده‌اند. گزارش ۱۲۸۳۰ مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که شرایط وام قرض‌الحسنه کارکنان بانک‌ها در مقایسه با سایر وام‌های قرض‌الحسنه بسیار متفاوت است.

سقف وام قرض‌الحسنه کارکنان در اکثر بانک‌ها حداقل ۶ برابر سقف سایر وام‌های قرض‌الحسنه است؛ همچنین مدت بازپرداخت تسهیلات قر‌ض‌الحسنه عادی حداکثر ۳۶ ماه است در حالی که این مدت برای بازپرداخت وام‌های کارکنان ۱۸۰ تا ۲۰۰ ماه است؛ کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه عادی نیز در اکثر بانک‌ها برابر ۴ درصد است در حالی‌که این نرخ برای وام‌های کارکنان برابر یک درصد است.

آمار ارائه شده نشان می‌دهد که نظام بانکی در تخصیص منابع قرض الحسنه عملکرد مناسبی نداشته است. این درحالیست که در شرایط کنونی، بیش از ۵۰۰ هزار جوان در صف دریافت وام ازدواج ۳ میلیون تومانی هستند که این مبلغ نه تنها با توجه به هزینه‌های امروز ازدواج افزایش نیافته بلکه همین مقدار اندک نیز توسط بانک‌ها به سختی و پس از مدت طولانی به جوانان اعطا می‌شود.

با وجود این وضعیت نامناسب، جنابعالی در مصاحبه ای با خبرگزاری فارس در تاریخ ۳۱ مرداد، تخصیص سپرده‌های قرض الحسنه به سرفصل سرمایه گذاری و تسهیلات با نرخ بالا را رد کردید؛ همچنین در مورد وام قرض الحسنه بانک‌ها به کارکنانشان بیان کردید که منابع این تسهیلات از سایر سپرده‌های بانکی تأمین می‌شود و ربطی به سپرده‌های قرض الحسنه مردم ندارد.

با توجه به این که در زمینه تجهیز و تخصیص منابع قرض الحسنه شفافیت وجود ندارد و بانک مرکزی در این زمینه آمارهای مشخصی منتشر نکرده است، تقاضا می‌شود جهت رفع شبهات، آمارهای زیر را در خصوص عملکرد نظام بانکی در حوزه قرض الحسنه منتشر فرمایید:
• سهم هر یک از بانک‌ها از سپرده‌های قرض الحسنه پس انداز و جاری و تسهیلات قرض الحسنه
• مانده تسهیلات نظام بانکی در ردیف‌های مختلف تسهیلات قرض الحسنه به همراه مانده تسهیلات هر بانک به صورت مجزا در هر یک از ردیف‌ها
• مانده تسهیلات قرض الحسنه در وام ازدواج جوانان به صورت مجزا
• مانده تسهیلات قرض الحسنه اعطایی هر بانک به کارکنان خود از سپرده‌های قرض الحسنه مردم

مرکز مطالعات اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه علم و صنعت ایران پیگیری مسئله مهم تخصیص و تجهیز منابع قرض الحسنه در نظام بانکی را در دستور کار خود قرار داده و با توجه به اهمیت مسئله و اجحافی که در این زمینه در حق مردم به ویژه در حق جوانان و زوج‌های جوان از جانب بعضی بانک‌ها شده است، در حال تلاش برای حل مشکلات این حوزه است. لذا ارائه آمار این مسئله به صورت شفاف کمترین مطالبه ای است که در جهت تدقیق این موضوع وجود دارد و امید است که بانک مرکزی در این زمینه همکاری لازم را داشته باشد. بدیهی است که در صورت عدم ارئه آمار به صورت شفاف، شبهات موجود در مورد تخصیص نامناسب منابع قرض الحسنه در نظام بانکی به واقعیت نزدیک تر می‌شود.