مخالفت با انتقال آب از چشمه های گلستان/ مرگ ماهی ها

به گزارش به نقل از مهر، این هفته حوزه محیط زیست شاهد اخبار گوناگونی بود که در ادامه مهمترین آنها را مرور می کنیم . 

مرگ صدها میلیون ماهی در زاینده رود

جمعه گذشته، یک فعال حقوق حیوانات از بی توجهی مردم و مسئولان نسبت به مرگ صدها میلیون ماهی در زاینده رود بر اثر بسته شدن آب بر روی این رودخانه انتقاد کرد.

سپهر سلیمی افزود: بیش از یک ماه از بسته شدن آب زاینده رود می گذرد و بستر رودخانه در برخی قسمت ها به  طور کامل خشک شده و در برخی قسمت ها هنوز اندک  آبی دارد در این میان ماهی ها در حال از دست دادن زیستگاه خود هستند و نفس های آخر را می کشند.

وی با بیان اینکه در چندین سال اخیر تراژدی مرگ ماهیان زاینده رود به عادتی تبدیل شده که در شان شهر اصفهان نیست اظهار داشت: درحالیکه این همه ماهی در زاینده رود تلف می شود کمترین واکنشی نسبت به این موضوع در میان مردم و مسئولان دیده نمی شود.

این فعال حقوق حیوانات با اشاره به اینکه فرمانده يگان حفاظت محيط زيست استان اصفهان از مرگ صد میلیون ها ماهی در زاینده رود خبر داده است تصریح کرد: بی توجهی عمومی نسبت به این مساله داستانی غم انگیزتر از اصل مرگ ماهی ها است. چرا که در این شهر که به فرهنگ، ادب و هنر شهرت دارد صد میلیون موجود زنده در زندگی بخش ترین  منطقه  آن که به زنده رود معروف است، تلف می شود و تنها واکنش های جسته گریخته و بدون پیگیری  از سوی برخی از مسئولان به گوش می رسد. 

وی با اشاره به واکنش مردم و رسانه ها نسبت به کشتار سه توله خرس توسط شکارچی ها در این شهر و تبدیل آن به خبر اول بسیاری از رسانه ها گفت: اما امروز مردم و حتی دوستداران محیط زیست با بی تفاوتی از کنار مرگ صد میلیون قطعه ماهی آن هم در اثر بی توجهی یک دستگاه دولتی نسبت به حق آبه زاینده رود و بر خلاف دستور رییس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست، می گذرند.

این فعال حقوق حیوانات تأکید کرد:  البته مدیر کل محیط زیست اصفهان بابت مرگ ماهی های زاینده رود از وزارت نیرو خسارت مطالبه کرده است اما معلوم نیست که این مطالبات پیگیری می شود و شاهد اقدامات عملی و حقوقی برای پیدا کردن عاملان مرگ صد میلیون ماهی در زاینده رود خواهیم بود.

سلیمی یادآور شد: پیش از این گروه های حامی حیوانات هشدار داده بودند که باز کردن موقت آب زاینده رود ممکن است بازگشت موقتی حیات به زاینده رود را موجب شود اما پس از قطع شدن آب مرگ ده ها میلیون ماهی و آبزی را به همراه دارد و زنده رود را به مرده رود تبدیل می کند.

سلیمی با بیان اینکه زاینده رود نبایدبرای کاشت خیار، هندوانه، برنج و میوه در بالا دست خشک شود تصریح کرد:  این مساله بویژه پس از لغو تحریم ها و ورود گردشگران خارجی برای بازدید از اصفهان بسیار حایز اهمیت است.

مقابله با بحران کم آبی

روز شنبه اعلام شد؛ در حالیکه بخش عمده ای از منابع آب کشور در شرایط فعلی به دلیل روش های ناپایدار در بخش کشاورزی هدر می رود، زارعان منطقه «چال سنبک» تواسته اند با تکیه بر دانش بومی گذشتگان مزارع دیم منطقه را حفظ کنند.

در حال حاضر بحران کمی و کیفی آب، بخش فزاینده ای از کشور را در بر گرفته و متاثر از آن معیشت و زندگی مردم را به مخاطره افکنده است ، به طوریکه هم اکنون حدود سیزده استان کشور را با مشکلات اقتصادی ، اجتماعی مواجه کرده است .

شروط اصلی برون رفت از این بحران، در وهله نخست باور و اجرای اعمال مدیریت بحران از سوی سیاست گذاران کلان کشور در پرتو مطالعه و شناخت پیشینه دانش بومی مدیریت منابع آب و خاک توسط گذشتگان در ادوار مختلف تاریخ اجتماعی کشور محقق می شود.

رئیس هیئت مدیره کانون سبز فارس با اشاره به بازدیدی که در تیرماه سال جاری با همراهی گروهی از فعالان محیط زیست، از مزارع باستانی «چال سُنبک» در شمال شرق آران و بیدگل کاشان داشته افزود:  مزارع چال سنبک حدود ۸ کیلومتری شمال شرق بیدگل و در میان تپه های ماسه بادی، بند ریگ یا ریگ بلند در ارتفاع ۹۵۰ متری از سطح دریای آزاد واقع شده است.

به گفته وی، از گذشته های دور زارعان چال سنبک به جای دستکاری در سفره های آبی ، اقدام به تسطیح چاله هایی کردند که سطوح آن ها با فاصله ۷۰ سانتیمتری ، نزدیک به خط تراز ایستایی آبهای زیر زمینی است. عمق چاله ها از ۸ تا ۳۰ متر است که اطراف آن ها را توده های ماسه بادی در ارتفاعات متغیر تا ۴۰ متر ودارای شیب هایی تا ۶۰ درجه فرا گرفته اند و زارعان مجبورند برای جلوگیری از هجوم ماسه ها به کف چاله های زراعی ، شیب های ماسه بادی اطراف چاله ها را به وسیله فرو بردن نی های متسلسل در ماسه ها تثبیت کنند.

بهمن ایزدی اطهار داشت:  زارعان این منطقه همچنین با جمع آوری گیاهان شن دوست مانند سوف یا سِبِد از مراتع اطراف و فرو بردن یک سوم از پایه شاخه ها در سطوح چاله ها، اقدام به کرت بندی در ابعاد مختلف تا ۵*۵ متر کرده  تا از گیاهان مزرعه در برابر رسوبات ماسه های بادی که توسط باد جابجا می شوند حفاظت کنند در مزارع دیم کاری چال سنبک به دلیل اینکه کشاورزان نیاز به احداث شبکه آبرسانی و جدول ندارند ، بنابراین تمامی سطوح مزرعه به بستر کشت تعلق می گیرد . از دیر باز مزارع چال سنبک با کود آلی غنی می شده، هنوز هم توسط کشاورزان همین شیوه اعمال می شود و بهترین محصول ارگانیک را به دست می آورند.

وی افزود: در حال حاضر ۱۰۰ چاله مزرعه جمعا به مساحت ۷۱ هکتار در منطقه سنبک بر اساس روش های گذشته ، عموما به کشت هندوانه دیم اختصاص دارد و در کنار هندوانه در سطوح کوچکی، خیار، کدو و خربزه نیز کشت می شود در حقیقت به طور متوسط از هر هزار متر مربع در این مزرعه ۴ هزار کیلوگرم هندوانه برداشت می شود که البته هندوانه چال سنبک به دلیل غنای غذایی و همچنین خواص دارویی ضد دیابت، در کاشان و شهرهای اطراف از محبوبیت و تقاضای وافری برخوردار است.

به گفته ایزدی، در واقع چال سنبک الگوی کشاورزی پایدارمبتنی بر خرد و دانش بومی است  که همراه با طبیعت و بدون دخالت نا بخردانه در حوضه آب های تجدید پذیر ، استمرار زندگی هماهنگ با مواهب طبیعی را رقم زده است.

مخالفت باشبیه سازی پلنگ

مشاور سازمان محیط زیست تکنولوژی شبیه سازی را بسیار نوپا تر از آن می داند که بتواند گونه های جانوری در معرض انقراض را نجات دهد.

دکتر اسماعیل کهرم روز یکشنبه با انتقاد از شبیه سازی گونه های حساس در کشور به گوسفندی که برای نخستین بار در کشور انگلستان شبیه‌سازی شد و به دلایلی که هنوز کاملا مشخص نیست خیلی زود از بین رفت، اشاره می کند و می افزاید: شبیه‌سازی به عنوان یک کار تحقیقاتی در کشور برای حیوانات ارزشمند است، اما نباید برای این کار به سراغ حیات‌وحش رفت  و بهتر است به عنوان مثال بر روی حیوانات اهلی مانند بز، گوسفند و یا مرغ و خروس همانند آنچه که در اسکاتلند انجام شد، تحقیقات خود را ادامه دهند.

به اعتقاد او در هیچ علمی نمی‌توان یک مرتبه راه صدساله را برویم و اگر چنانچه محققان شبیه‌سازی تصور می‌کنند که با شبیه‌سازی قوچ اصفهان می‌توانند جمعیت این گونه را از خطر انقراض نجات دهند، تصور اشتباهی است، چرا که هنوز خیلی زود است که در مورد نتایج این تحقیقات تصمیم‌گیری شود.

آنطور که کهرم می گوید: رهاسازی گونه‌های شبیه‌سازی شده در طبیعت بر روی ژن‌های طبیعی در نسل‌های بعد تاثیر می‌گذارد و ساختارهای ژنتیکی نسل آینده را کاملا از بین می‌برد، به گونه‌ای که دیگر هرگز نوع اصیل آن گونه را پس از چند سال نخواهیم داشت.

مشاور رئیس سازمان محیط زیست در پاسخ به اینکه قرار است که این گونه‌ها در محوطه‌های نزدیک به شرایط طبیعت نگهداری شوند و به طور کامل رهاسازی نشوند، ادامه می‌دهد : در بسیاری از کشورهای دنیا در ابتدا تصمیمی برای رهاسازی گونه‌های شبیه‌سازی شده و یا گونه‌های در اسارت در طبیعت وجود نداشته، اما تجربه نشان داده که این گونه‌ها در نهایت به نحوی یا بر اثر بی‌احتیاطی و سهوا و یا عمدا وارد محیط‌های طبیعی شده و سیستم طبیعت را به هم زده‌اند.

او به حضور ناخواسته گونه راکون در شمال کشور و یا قرقاول‌های مازندران و همچنین ماهی‌های دریاچه گهر که احتمالا در اثر بی‌احتیاطی وارد طبیعت کشور شده اند اشاره می کند و توضیح می دهد: در مورد گونه های شبیه سازی شده نیز شاید تا چند دهه آینده به این علم و آگاهی نرسیم که شبیه‌سازی بر روی گونه‌های حیات‌وحش چه نتایج وراثتی و ژنتیکی به دنبال خواهد داشت، بنابراین بهتر است در حال حاضر تمام اقدامات در این زمینه با احتیاط و بر روی گونه‌های غیرحساس انجام شود، کما اینکه در کشورهای پیشرفته مانند انگلستان بعد از شبیه‌سازی یک گوسفند هنوز گونه جدیدی را شبیه‌سازی نکرده‌اند.

کهرم مخالفت خود را با شبیه سازی بر روی گونه‌های بسیار ارزشمندی مانند یوز ایرانی و پلنگ ایرانی اعلام می‌کند و می‌افزاید:  یک اشتباه و یا یک بی‌احتیاطی در انجام چنین تحقیقی ممکن است نژاد خالص ایرانی چندین میلیون ساله این گونه‌ها را تغییر دهد و به عنوان مثال موجب کاهش طول عمر، قدرت جسمانی و یا مشکلات دیگری برای این گونه‌ها شود.

آبگیری تالاب هورالعظیم تداوم دارد

روز دوشنبه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه از ۶ ماه پیش با پیگیری این سازمان، بخش‎هایی از هورالعظیم پرآب شده است، گفت: آبگیری در این تالاب تداوم دارد.

دکتر معصومه ابتکار افزود: تالاب هورالعظیم در دوره قبل به وسیله دایک‌هایی به طور کامل بسته شده بود و کاملا خشک شده بود.

به گفته وی، شرکت‌های نفتی که در این تالاب پیمانکاری را به عهده گرفته بودند با این شرط ارزیابی زیست محیطی شده بودند که به هیچ عنوان برداشت نفت از این تالاب توسط آنها نباید منجر به خشک شدن هورالعظیم شود.

ابتکار تصریح کرد: اما زمانی که در دولت یازدهم مسئولیت این سازمان را به عهده گرفتیم، با هورالعظیمی کاملا خشک مواجه شدیم.

معاون رئیس جمهور تاکید کرد: لذا از همان ابتدای کار با وزارت نفت در خصوص آبگیری هورالعظیم وارد مذاکره شدیم و سرانجام ۶ ماه پیش با پیگیری و استمرار  توانستیم پیمانکار را مجبور کنیم تا بخشی از دایک‌هایی که بر روی هورالعظیم بسته بودند را باز کرده و آب وارد تالاب هورالعظیم شد.

ابتکار یادآور شد: این مذاکرات با وزارت نفت و همچنین نظارت بر آبگیری تالاب هورالعظیم استمرار دارد و امیدواریم که آبگیری این تالاب تداوم داشته باشد.

وی افزود: در چند روز اخیر اخبار و تصاویری بر روی برخی از سایت‌ها مبنی بر خشک شدن کامل تالاب هورالعظیم منتشر شده که باید گفت اگر چه میزان آب تالاب و حوضچه‌های آن به دلیل خشکسالی شدید سال آبی ۹۳ و ۹۴ و همچنین گرمای کم‌سابقه تابستان امسال تبخیر شده و تا حدودی کاهش یافته است، اما به هیچ‌وجه این تالاب در حال حاضر خشک نشده و هیچ‌گونه تلفاتی از آبزیان در آن مشاهده نشده است.

کشف لاشه یک پلنگ با دست و پای قطع شده در محمدآباد کتول

در این روز لاشه یک پلنگ با دست و پای قطع شده در مناطق جنگلی محمد آباد کتول کشف شد.

دو روز پیش به دنبال دریافت گزارشی به مبنی بر مشاهده لاشه یک پلنگ در منطقه جنگلی ولیک بن (پلنگ آرام) واقع در دهنه محمدآباد کتول، نیروهای یگان محیط زیست عازم محل مورد نظر شده و  با حضور محیط بانان پاسگاه محمدآباد و کارشناسان در محل حادثه، لاشه پلنگ مورد بررسی قرار گرفت.

از آنجاییکه لاشه پوست کنده شده و دست، پا و سر پلنگ نیز قطع شده است به نظر می رسد افرادی به انگیزه تاکسیدرمی پلنگ را شکار کرده و پس از جداکردن پوست و اندام مورد نظر مابقی لاشه را در جنگل رها کرده اند.

تحقیقات نیروهای یگان محیط زیست با کمک همیاران محلی جهت شناسایی و بازداشت عاملین شکار پلنگ آغاز شده و مامورین به سرنخ هایی نیز در این زمینه دست یافته اند.

مخالفت سازمان جنگل ها با طرح انتقال آب از چشمه های گلستان

روز سه شنبه معاون سازمان جنگل ها با بیان اینکه طرح انتقال آب از چشمه‎ های قطری استان گلستان باعث آسیب جدی به جنگل ابر می‎شود و فاقد توجیه است، از مخالفت صریح این سازمان با این طرح خبر داد.

بهزاد انگورج، افزود: سازمان جنگل ها به هیچ وجه اجازه قطع درختان در جنگل ابر را به دلیل طرح انتقال آب از چشمه‌های قطری از گلستان به سمنان نمی‌دهد.

وی با بیان اینکه سازمان جنگل ها متولی بخش آب نیست، اظهار داشت: استان سمنان باید از روش‌های دیگری برای کمبود آب این استان استفاده کند که یکی از مهمترین آنها اصلاح الگوی مصرف است و سازمان جنگل ها اجازه نمی‌دهد که جنگل ارزشمندی مانند جنگل ابر تاوان الگوی نادرست مصرف آب در دیگر استان ها را بدهد.

معاون امور جنگل سازمان جنگل ها با بیان اینکه به طور کلی از نظر این سازمان، طرح‌های انتقال آب، طرح‌های مناسبی نیستند، تصریح کرد: استان گلستان در حال حاضر یکی از استان‌های کم‌آب کشور است و اگر چنانچه این طرح در گذشته تایید شده است به هیچ عنوان در حال حاضر قابل اجرا نیست.

انگورج اظهار داشت: فارغ از اینکه سازمان جنگل ها با این طرح به دلیل آسیب به درختان در جنگل ابر مخالف است، مسئولان استان سمنان باید بدانند طرحی در این ابعاد پاسخگوی کمبود آب در آن استان نخواهد بود.

معاون امور جنگل سازمان جنگل ها افزود: تاکنون هیچ گونه استعلامی از این معاونت برای ادامه اجرای این طرح نشده و قطعا چنانچه استعلام شود، مخالفت صریح خود را با ادامه آن اعلام خواهیم کرد.

وی در پاسخ به اینکه اما در حال حاضر بدون مجوز معاونت امور جنگل، ماشین‌آلات اجرای طرح انتقال آب در جنگل ابر مستقر شده‌اند، تاکید کرد: بنابراین اقدامی برخلاف قانون در حال اجراست و سازمان جنگلها آن را پیگیری خواهد کرد.

انگورج در پاسخ به اینکه اما مدیرکل منابع طبیعی استان سمنان توقف این طرح را به دلیل انجام بیش از دو سوم آن و هزینه‌ای معادل ۲۵ میلیارد تومان غیرممکن عنوان کرده است، اظهار داشت: باید فواید هزینه‌هایی که انجام شده سنجیده شود، اما در حال حاضر این طرح و هزینه‌های انجام شده هیچ گونه توجیهی ندارد و گره‌ای از مشکل کمبود آب مردم سمنان را حل نخواهد کرد.

حقابه زاینده رودتامین نمی شود

روز چهارشنبه معاون دفتر زیستگاههای سازمان محیط زیست با بیان اینکه درحال حاضر حقابه زیست محیطی زاینده رودو گاوخونی در عمل تأمین نمی شود ازطرح انتقال آب باتونل به جای برخورد بامتخلفان در حاشیه زاینده رود انتقاد کرد.

دکتر مسعود باقرزاده کریمی، افزود: حل مشکل زاینده‌ رود به این سادگی‌ها امکان پذیر نیست، چرا که بین منافع آبی پایین‌ دستان این رودخانه که شامل حقابه تالاب گاوخونی، کشاورزان شرق اصفهان، کشاورزان شهر اصفهان و بخش شهری رودخانه می شود و بالادستان رودخانه یعنی کشاورزان غرب اصفهان و مصارف شهری و صنعتی به علاوه مصارف استان چهارمحال و بختیاری تعارض وجود دارد.

به گفته وی، در حال حاضر وزارت نیرو نیز بین تامین منابع آب این دو دسته مانده است، اما آنچه مسلم است همواره در اهم و فی‌الاهم کردن توزیع آب، حقابه تالاب گاوخونی نادیده گرفته می شود.

معاون تالاب‌ دفتر زیستگاه‌های سازمان محیط زیست با بیان اینکه البته اسما سالانه ۱۷۶ میلیون متر مکعب حقابه برای تالاب گاوخونی و اکوسیستم زاینده‌رود در نظر گرفته می شود اظهار داشت:  اما در حقیقت این حقابه تامین نمی‌شود.

به گفته وی، توجیه وزارت نیرو در این خصوص این است که در بالادست این حقابه رهاسازی می شود اما اگر برای زاینده‌رود  ۸ بازه مکانی در نظر بگیریم، این آب تنها به ۳ بازه اول می‌رسد و هرگز به بازه چهارم و هشتم که در حقیقت گاوخونی در آخرین بازه آن قرار دارد، نمی‌رسد.

وی افزود: وزارت نیرو و دیگر دستگاههای مرتبط به جای نظارت دقیق و جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز از زاینده‌رود توسط  متخلفان، وعده ساخت تونل برای انتقال آب به اصفهان را می‌دهند.

معاون تالاب‌ دفتر زیستگاه‌های سازمان محیط زیست تصریح کرد:  مسئولان باید به جای هزینه های میلیاردی برای انحراف مسیر رودخانه که موجب نابودی اکوسیستم زاینده رود می شود بهتر است با اجرای دقیق قانون از برداشت غیرمجاز از زاینده‌رود جلوگیری شود چرا که انحراف آب رودخانه به وسیله کانال و تونل ضمن اتلاف منابع موجب تخریب اکوسیستم می شود.

وی با بیان اینکه مشکل تامین آب زاینده‌رود عمدتا نرم‌افزاری است و نه سخت‌افزاری، یادآور شد: اما متاسفانه راهکارهای وزارت نیرو همواره سخت‌افزاری است.

معاون تالاب‌ دفتر زیستگاه‌های سازمان محیط زیست با بیان اینکه کشاورزی در اطراف زاینده‌رود مقرون به صرفه نیست، تصریح کرد: نمی‌توانیم به دلیل اینکه در گذشته کشاورزان با توجه به پرآب بودن زاینده‌رود، این شغل را داشته‌اند همچنان بدون در نظر گرفتن بازدهی بسیار پایین کشاورزی، توسعه شهری و صنعتی اصفهان و خشکسالی در زاینده‌رود، بر تداوم کشاورزی دراین منطقه اصرار کنیم، چرا که در این صورت تمام مردم باید تاوان چنین اشتباهاتی را پس بدهند.

وی تصریح کرد: در مورد زاینده‌رود نیز به نظر می‌رسد که اقتدار مسئولان آنقدر ضعیف شده است که با متخلفان نمی‌توانند برخورد کنند و به جای آن صرف هزینه‌های گزاف و احداث تونل را برای انتقال آب در نظر می‌گیرند.

/انتهای پیام/

: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.