آیا همه الاسماء الحسنی در یک مرتبه قرار دارند؟! + تعداد اسماء خداوند
به گزارش گروه فضای مجازی، قطعا شما هم نام اسماء حسنی را شنیده اید، اسماء و صفات خداوند که از برخی آن ها برای اذکار و طلب حاجات کمک گرفته می شود، از این رو قصد دارد تا شما را با مراتب هر کدام از این اسامی آشنا کند.
اسماء حسنی، به چه معناست؟
اَسْماءُ الْحُسْنی به عربی «الاسماء الحسنی» به معنای نام‌های نیکوی خداوند است.
این اسماء همان اسماء و صفات‌اند که منحصر در خداوند بوده و راه ارتباط انسان با خداوند هستند و این عبارت برگرفته از قرآن است.
در روایات گاه عدد اسماء الحسنی ۹۹ اسم شمرده شده و برخی قائل به توقیفی بودن اسماء الحسنی هستند و برخی معتقدند هر اسم احسن و کمالی در جهان قابل تصور باشد را می‌توان به خدا نسبت دارد.
البته، اندیشمندان اسلامی دربارهٔ اسماء الحسنی کتاب‌ها و شرح‌های فراوانی نگاشته‌اند. برخی معتقدند اولین شرح‌نویسان بر اسماء الحسنی ایرانیان بودند.
تعداد اسماء حسنی
برخی از روایات بر ۹۹ عددبودن اسماء الهی اشاره دارند، اما برخی از پژوهشگران معتقدند که در آیات کریمه قرآن، دلیلی که دلالت بر عدد اسماء حسنی کند و آن را محدود سازد وجود ندارد، بلکه برخی اسماء متعددی برای خداوند (حدود ۱۲۷) برشمرده‌اند. البته برخی معتقدند برخی از این اسماء معنای شبیه به هم دارند.
بیشتر علمای اهل سنت نیز گزارش کرده‌اند که اسماء الهی توقیفی هستند، بدین معنا که تنها از راه نقل از شارع (قرآن و روایات) می‌توان به آن‌ها دست یافت و آن‌ها را شناخت و انسان نمی‌تواند خودش اسمی برای خداوند عنوان کرد.
این در حالی است که برخی دیگر معتقدند که بر اساس برخی از آیات قرآن کریم می‌تواند گفت هر اسمی در عالم که از جهت معنا احسن اسماء بوده باشد آن اسم از آن خداست، پس نمیتوان اسماء حسنی را شمرد و به عدد معینی محدود کرد.
در برخی از روایات امامان معصوم (ع) به عنوان مصادیق اسماء الحسنی معرفی شده‌اند.
برخی دیگر نیز عنوان کرده‌اند که؛ بر اساس روایات متعدد منظور از خواندن خدای متعالی در آیه ۱۸۰ سوره اعراف «لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها» توسل به حضرت محمد (ص) و ائمه اطهار (ع) است.
مراتب اسماء حسنی
باید بدانید که؛ اسماء خداوند در یک مرتبه نیستند؛ بلکه اسمی که در مقام ذات باشد، بالاتر از اسمی است که در مقام فعل قرار دارد؛ همچنین بین خود این اسماء نیز رتبهبندی وجود دارد؛ برخی از اسماء وسیع هستند و برخی دیگر جزئیاند و این به لحاظ سعه و ضیق وجودی اسماء و نیز به جهت آثار آن‌ها در عالم است.
در بین اسماء از همه وسیع‌تر، اسم اعظم است که واجد همهی اسماء حسنای دیگر بوده و تمام هستی به آن منتهی میشود و باید توجّه داشت که این رتبهبندی به معنای مغایرت اسماء با یکدیگر و همچنین مرکّب بودن خداوند از اسماء و صفات متعددی نیست، بلکه اسماء و صفات خدا عین ذات خداوند هستند و هر اسمی عین اسم دیگر است.
برخی معتقدند تمامی اسماء به غیر از سه اسم "احد، واحد و حق" تحت دو اسم "قادر و علیم" قرار دارند و این دو اسم زمانی که با غیر خدا لحاظ شوند؛ یعنی از بُعد صفات فعلی در نظر گرفته شوند، تحت اسم "قیوم" قرار میگیرند و اگر بدون لحاظ غیر در نظر گرفته شوند؛ یعنی به عنوان صفات ذات لحاظ شوند، تحت اسم "حی" قرار میگیرند؛ بنابراین تمام اسماء ثبوتی تحت سیطره‌ی دو اسم حی و قیوم هستند:
«اللَّهُ لَا إِلَه إِلَّا هُوَ الْحَىُّ الْقَیومُ»
«هیچ معبودى نیست جز خداوند یگانه‌ی زنده، که قائم به ذات خویش است، و موجودات دیگر، قائم به او هستند»
این آیه با توجّه به اینکه بیانگر توحید است، شامل همهی اسماء ثبوتی میشود؛ لذا از پیامبر گرامی اسلام نقل شده که سوره بقره سرور قرآن و آیةالکرسی سرور بقره است.
از سویی تمامی اسماء سلبی تحت اسم قدّوس قرار دارند؛ که در نهایت همهی اسماء ثبوتی و سلبی و همچنین اسماء ذاتی و فعلی را اسم «ذوالجلال و الاکرام» در خود جمع کرده است:
«تَبَارَک اسْمُ رَبِّک ذِىالجَْلَالِ وَ الْاکرَام»
«پربرکت و زوالناپذیر است، نام پروردگار صاحب جلال و بزرگوار تو»
"ذیالجلال" اشاره به اسماء سلبی است و "الاکرام" به اسماء ثبوتی نظر دارد.
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر میشود.
