جزئیاتی از فعالیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی؛ رافائل گروسی، دیپلماتی که مدیرکل آژانس شد

خبرگزاری میزان - شصت‌وهفتمین نشست سالانه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌تازگی و با حضور هییت‌های کشورهای مختلف در وین برگزار شد.

اما با نگاهی به فعالیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) در سال‌های گذشته می‌توان مشاهده کرد که این نهاد بین‌المللی عناوین زیادی را در رسانه‌های بین‌المللی به خود اختصاص داده است.

برای حدود ۷۰ سال، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خط مقدم برخی از مهم‌ترین موضوعات بین‌المللی بوده است؛ از ارزیابی پیامد‌های ایمنی و سلامتی ذوب رآکتور در چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ و فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ تا ارائه کمک‌های فنی برای رسیدگی به ناامنی غذایی و بهبود سلامت عمومی، ماموریت گسترده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاثیری جهانی دارد. 

با این حال، آژانس بیشترین ارتباط را با نقش خود در جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای دارد.

کار این آژانس در تحقیق درباره استفاده از فناوری هسته‌ای، آن را در کانون توجه بین‌المللی قرار داده و به آن لقب «دیده‌بان هسته‌ای» داده است.

تاریخچه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال ۱۹۵۷ در پاسخ به نگرانی‌ها و انتظارات عمیق ناشی از اکتشافات و استفاده‌های متنوع از فناوری هسته‌ای ایجاد شد. 

آژانس به شدت با فناوری هسته‌ای و کاربرد‌های بحث برانگیز آن، چه به‌عنوان یک سلاح و چه به‌عنوان یک ابزار کاربردی و مفید مرتبط است.

ایده‌های مطرح شده از سال ۱۹۵۳ به شکل‌گیری اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کمک کرد که ۸۱ کشور به اتفاق آرا آن را در اکتبر ۱۹۵۶ تصویب کردند. 

آژانس به‌عنوان سازمان جهانی «اتم برای صلح» در خانواده سازمان ملل راه‌اندازی شد. از همان ابتدا، این ماموریت به این سازمان داده شد که با کشور‌های عضو و شرکای متعدد خود در سراسر جهان برای ترویج فناوری‌های هسته‌ای ایمن و صلح‌آمیز کار کند. 

اهداف ماموریت دوگانه آژانس موسم به «ارتقاء و کنترل اتم» در ماده دوم اساسنامه آژانس تعریف شده است. 

در اکتبر ۱۹۵۷، نمایندگان این سازمان در اولین کنفرانس عمومی تصمیم گرفتند که مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در وین، پایتخت اتریش تاسیس کنند.

تا زمان افتتاح مرکز بین‌المللی وین در آگوست ۱۹۷۹، هتل قدیمی «گراند» در مجاورت خانه اپرای وین به عنوان مقر موقت آژانس مورد استفاده قرار می‌گرفت.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین دارای ۲ دفتر منطقه‌ای در تورنتو کانادا (از سال ۱۹۷۹) و توکیو ژاپن (از سال ۱۹۸۴) به علاوه ۲ دفتر ارتباط در شهر نیویورک آمریکا (از سال ۱۹۵۷) و ژنو سوئیس (از سال ۱۹۶۵) است.

آژانس همچنین آزمایشگاه‌های تخصصی فناوری هسته‌ای را در شهر‌های وین و سیبردورف اتریش و در موناکو که در سال ۱۹۶۱ افتتاح شدند، اداره می‌کند.

رافائل گروسی کیست؟

«رافائل ماریانو گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به نام «رافائل گروسی» نیز شناخته می‌شود در سوم دسامبر ۲۰۱۹ به‌عنوان ششمین مدیرکل آژانس آغاز به‌کار کرد. 

در سپتامبر ۲۰۲۳، شصت‌وهفتمین کنفرانس عمومی آژانس، انتصاب مجدد او را برای انجام دومین دوره چهار ساله مدیرکلی از سوم دسامبر ۲۰۲۳ (۱۲ آذر ۱۴۰۲) تایید کرد. 

گروسی یک دیپلمات با تقریبا ۴۰ سال تجربه در زمینه منع اشاعه و خلع سلاح است. وی در سال ۲۰۱۳ به‌عنوان سفیر آرژانتین در اتریش و نماینده آرژانتین در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سایر سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین منصوب شد.

گروسی پیش از تصدی سمت مدیرکلی آژانس، رئیس منتخب کنفرانس بازنگری ۲۰۲۰ طرف‌های معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) بود و از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ به‌عنوان رئیس گروه تامین‌کنندگان هسته‌ای (NSG) فعالیت کرد.

وی اولین نفری بود که ۲ دوره متوالی ریاست NSG را برعهده داشت. 

گروسی در سال ۲۰۱۵ ریاست کنفرانس دیپلماتیک کنوانسیون ایمنی هسته‌ای را برعهده داشت و به اتفاق آرا اعلامیه وین درباره ایمنی هسته‌ای را که نقطه عطف مهمی در تلاش‌های بین‌المللی پس از حادثه هسته‌ای فوکوشیما-دایچی در سال ۲۰۱۱ بود، تضمین کرد. 

وی از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ به‌عنوان دستیار مدیرکل در امور سیاست و رئیس کابینه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت می‌کرد. گروسی پیش از این، از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ در سمت‌های ارشد در سرویس خارجی آرژانتین فعالیت کرده است.

رافائل گروسی از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ نیز رئیس کابینه سازمان منع تسلیحات شیمیایی (OPCW) در لاهه بود. 

پیش از این، او در وزارت خارجه آرژانتین، از جمله به‌عنوان رئیس سفارت این کشور در بلژیک و لوکزامبورگ از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲، و به‌عنوان نماینده آرژانتین در ناتو از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱ فعالیت کرد. 

گروسی در سال ۱۹۸۵ به وزارت خارجه آرژانتین پیوست. 

آشنایی با مدیرکل‌های ادوار قبلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی 

«استرلینگ کول» آمریکایی بین سال‌های ۱۹۵۷ تا ۱۹۶۱ نخستین مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود.

بعد از کول، «سیگوارد اکلوند»، دانشمند سوئدی بین سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۸۱ این سمت را در اختیار داشت.

پس از آن «هانس بلیکس» سوئدی در سال‌های ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۷؛ «محمد البرادعی» مصری در سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۹ و «یوکیا آمانو» ژاپنی در سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹ سمت مدیرکلی آژانس را برعهده داشتند.

«کورنل فروتا» رومانیایی نیز در سال ۲۰۱۹ برای مدتی محدود مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود.

انتهای پیام/