تشخیص زودهنگام سرطان‌ها با رادیودارو‌های ایرانی

خبرگزاری میزان - معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای سازمان انرژی اتمی و معاون برنامه‌ریزی هسته‌ای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی به تشریح فعالیت‌ها و اقدام‌های حوزه خود در این سازمان پرداختند.

سامانی: سرریز دانش غنی سازی و خودکفایی کشور موجب پیشرفت در پزشکی هسته‌ای در شرایط تحریم شد

علی سامانی، معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای سازمان انرژی اتمی، در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به دیدار روز گذشته با مقام معظم رهبری و بازدید ایشان از نمایشگاه دستاورد‌های صنعتی سازمان اظهار کرد: مقام معظم رهبری در دیدار روز گذشته با دست اندرکاران صنعت هسته‌ای کشور، بر سرریز این دانش در بخش‌های مختلف سلامت، محیط زیست، آب شیرین‌کن و دیگر موارد تاکید داشتند تا مردم در زندگی خود از این پیشرفت‌ها بهره‌مند شوند.

وی افزود: ایشان تاکید داشتند که اطلاع اکثر مردم از صنعت هسته‌ای محدود به مسئله انرژی و برق بوده، اما مهم اطلاع یافتن آن‌ها از منافع سایر بخش‌ها از جمله کاربرد پرتو‌ها در حوزه‌های پزشکی، سلامت و کشاورزی است؛ همچنین مقام معظم رهبری بر نقش آفرینی صداوسیما در این زمینه اشاره داشتند تا معنای شعار «انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست» مشخص شود و مردم بدانند چه چیزی حق مسلم ما است.

سامانی با اشاره به الزام تبیین مناسب برای آشنایی مردم با حوزه‌های مختلف صنعت هسته‌ای کشور که مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز بود، عنوان کرد: در این زمینه و در موضوعاتی از جمله رادیودارو‌ها در حوزه تشخیص در یکی، دو سال گذشته طرح‌های تحقیقاتی انجام شده و اکنون مطالعات بالینی در حال انجام است.

وی ادامه داد: این رادیودارو‌ها به‌زودی در لیست دارویی کشور قرار می‌گیرند و نقش بسزایی در تشخیص زودهنگام سرطان‌ها خواهند داشت و کمک فراوانی به پزشکان هسته‌ای می‌کنند. این دستاورد‌ها را باید جزو مواردی دانست که شاید مردم ما با آن برخورد داشته باشند، اما نسبت به نقش‌آفرینی صنعت هسته‌ای در این حوزه اطلاع نداشته باشند.

این پژوهشگر هسته‌ای تصریح کرد: یکی از رادیودارو‌های تولید شده در کشور «تکنسیوم ۹۹ ام» است که در تشخیص ۸۵ درصد بیماری‌های سرطانی به کار گرفته شده و تقریبا در کشور ما سالانه حدود یک میلیون نفر از آن استفاده می‌کنند. اینکه مردم ما بدانند این دارو چگونه و با چه شرایطی به دست جامعه پزشکی می‌رسد، موضوعی است که باید به آن توجه داشته باشیم.

وی ادامه داد: این رادیو دارو و تولید آن از طریق یک رادیوایزوتوپ دیگر به نام مولیبدن ۹۹ است که در صنعت هسته‌ای آن را مادر تکنسیوم ۹۹ می‌دانیم؛ تولید این رادیوایزتوپ در شرایطی محقق شد که در کشور توانستیم به غنی‌سازی ۲۰ درصد دست یابیم. این مسیری است که با رسیدن به این سطح از غنی‌سازی به آن رسیده‌ایم.

سامانی گفت: سرریز دانش هسته‌ای با غنی‌سازی ۲۰ درصد آن هم در شرایط تحریم، مسیری را فراهم کرده که در حوزه پزشکی هسته‌ای از آن استفاده کنیم و مولیبدن ۹۹ که از پاره‌های شکافت اورانیوم ۲۳۵ است را برای کاربرد‌های پزشکی هسته‌ای به‌کار ببریم؛ هم اکنون بسیاری از مردم ما همان‌طور که گفته شد از این رادیودارو با قیمتی مناسب استفاده می‌کنند، اما شاید آن‌ها اطلاع دقیقی از این مسیر و اینکه فناوری هسته‌ای تا چه حدی در آن نقش داشته نداشته باشند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با اشاره به تولید رادیوداروی «ساماریوم» به‌عنوان تسکین دهنده درد برای بیماران سرطانی اظهار کرد: سرطان وقتی متاستاز کرده و به استخوان‌ها می‌رسد، درد شدیدی برای بیمار ایجاد می‌کند که نیاز به مسکن دارد؛ در این زمینه ۱۰ سال پیش فرآیند تولید ساماریوم در کشور آغاز شد.

وی افزود: این دارو توانست در بیماران امید به زندگی و انگیزه ایجاد کند؛ مسئله امید بخشی که به ما کمک کرد تا برنامه‌ها و پروژه‌های علمی و تحقیقاتی را با جدیت و علاقه بیشتری پیش ببریم؛ روز گذشته مقام معظم رهبری هم در فرمایشات خویش به موضوع مهم تقویت روحیه خودباوری در صنعت هسته‌ای تاکید داشتند.

این پژوهشگر هسته‌ای در ادامه با اشاره به دیگر دستاورد‌های رونمایی شده در نمایشگاه دیروز صنعت هسته‌ای در حضور مقام معظم رهبری، گفت: در حوزه کاربرد پرتو‌ها یکی دیگر از مواردی که به نمایش گذاشته شد در بحث محیط زیست بود؛ پژوهشگران سازمان انرژی اتمی موفق شدند دستگاه شتابدهنده الکترواستاتیک الکترونی را بسازند که در تصفیه پساب‌های صنعتی کاربرد دارد.

وی افزود: تصفیه پساب‌های صنعتی یکی از مشکلات بزرگ زیست محیطی امروز است که این تکنولوژی، نقش فراوانی در تصفیه پساب‌ها و برگشت آن به چرخه دارد؛ آن‌هم در شرایطی که در دنیا با کمبود منابع آب مواجه هستیم؛ این مسئله یکی دیگر از دستاورد‌هایی که بود که در نمایشگاه دیروز به نمایش گذاشته شد و مقام معظم رهبری نیز از آن استقبال کردند.

این محقق حوزه فناوری هسته‌ای ادامه داد: در حوزه ایزوتوپ‌های پایدار یک بخشی از رادیودارو‌ها قبل از اینکه تبدیل به دارو بشوند، از آن‌ها استفاده می‌شود که ید ۱۳۱ یکی از آن هاست؛ این رادیودارو در کشور ما در درمان بیماری‌های سرطان تیروئید کاربرد دارد؛ این رادیودارو برای تولید به تلوریوم ۱۳۰ نیاز داشت که قبلا از خارج وارد می‌شد، اما با سرریز غنی‌سازی در کشور، توانستیم این دارو را بسازیم؛ موضوعی که آن را باید یکی دیگر از دلایل ایجاد چرخه خودکفایی در کشور دانست.

سامانی در ادامه گفت: در حوزه کشاورزی هم ما در تقابل با آفات، بحث عقیم‌سازی حشرات (SIT) را دنبال کردیم و هم اکنون دانش فنی آن را در اختیار داریم؛ در باغات مرکبات شمال کشور حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد محصولات به خاطر وجود مگس مدیترانه از بین می‌رفت که فناوری هسته‌ای در این زمینه به کمک حوزه کشاورزی آمد. پروژه‌هایی را در شمال کشور دنبال کردیم که با این روش هم اکنون ضرر و زیان به ۳ تا ۴ درصد رسیده و این یعنی کاهش ۱۰ برابری از بین رفتن محصولات کشاورزی را شاهد هستیم.

وی با بیان این که بحث پرتودهی محصولات کشاورزی برای افزایش طول عمر و انبارمانی آن‌ها به شکل منظم توسط سازمان انرژی اتمی پیگیری می‌شود، گفت: در بحث رادیودارو‌های درمانی در نمایشگاه دیروز که توضیحات آن را خدمت مقام معظم رهبری می‌دادیم، ایشان پیگیر مراحل آن بودند و اینکه برای مرحله درمان چه برنامه‌ای داریم. در توضیح رادیودارویی که برای تشخیص استفاده می‌شود، این نوید را به مقام معظم رهبری دادیم که تولید رادیوداروی درمانی، فاز تحقیقاتی را طی می‌کند تا بتوانیم به‌زودی و در فاز بعدی دستاوردی را به مردم کشورمان ارائه کنیم که در زمینه درمان مورد استفاده قرار گیرد.

قنادی: اگر کشور‌های دنیا می‌خواهند در رابطه با ساخت انواع راکتور‌ها با ما همکاری داشته باشند، با آغوش باز استقبال می‌کنیم

محمد قنادی مراغه، معاون برنامه‌ریزی هسته‌ای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی در برنامه‌ای تلویزیونی درباره دیدار جمعی از دانشمندان، متخصصان، کارشناسان و مسئولان صنعت هسته‌ای کشور در روز ۲۱ خرداد با رهبر انقلاب اسلامی اظهار کرد: بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه دستاورد‌های هسته‌ای سازمان انرژی اتمی ایران؛ اتفاق مبارکی برای ما محسوب می‌شود.

وی تصریح کرد: در این نمایشگاه، دستاورد‌هایی که در یک‌سال گذشته بدست آمده به نمایش گذاشته شد و رهبر معظم انقلاب از آن بازدید کردند؛ ایشان از مشاهده این دستاوردها، رضایت کاملی داشته و افراد حاضر در آنجا و تلاشگران این عرصه را مورد حمایت و تشویق خود قرار دادند.

قنادی با اشاره به توجهات مقام معظم رهبری نسبت به دستاورد‌های مختلف صنعت هسته‌ای (که در نمایشگاهی در حسینیه امام خمینی (ه) در معرض نمایش قرار داده شده بودند) گفت: رهبر معظم انقلاب در این نمایشگاه دستاورد‌های مختلف در زمینه چرخه سوخت، غنی‌سازی، چگالی‌سنجی و ارتفاع‌سنجی را ملاحظه فرمودند و تاکید کردند که این دستاورد‌ها و خدمات برای مردم تبیین و توضیح داده شود تا مردم بدانند که انرژی هسته‌ای چه خدماتی داشته و صرفا شامل برق هسته‌ای و ... نمی‌شود. انرژی هسته‌ای موجب شکوفایی در صنعت شده و نیز در حوزه پزشکی غوغا و انقلاب به پا کرده است.

وی ادامه داد: از ۲۰ سال قبل تاکنون، اقدامات فراوانی در این عرصه انجام شده است؛ ما باید موضوع انرژی هسته‌ای را از مسایل سیاسی جدا کرده و با دیدگاه فنی و علمی بررسی کنیم که در این دانش و فناوری، چه می‌گذرد و در چه جایگاهی در سطح دنیا قرار داریم؛ هنگامی که صحبت از انرژی هسته‌ای می‌شود، فکر می‌کنیم که فقط برای تولید انرژی برق مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما باید دانست که نقش و تاثیر انرژی هسته‌ای ماورای این مسائل بوده و خدمات متنوعی به بشریت ارائه کرده و می‌کند.

این پیشکسوت عرصه فناوری هسته‌ای توضیح داد: توجه داشته باشید نیروگاه هسته‌ای مانند بوشهر که هزار مگاوات انرژی تولید می‌کند در لحظه ابتدایی ۷۵ تن اورانیوم مصرف می‌کند که از این میزان، هر سال ۲۵ تن آن تعویض می‌شود و سوخت مصرف شده آن دارای ارزش بالایی است.

معاون سازمان انرژی اتمی ایران ادامه داد: مقایسه ساده می‌توان انجام داد؛ هنگامی که قرار است از اورانیوم استفاده شود این عنصر مانند نفت، گاز، کربن و... نبوده که با یک پروسه ساده بتوان آن را داخل راکتور برد و سوزاند تا انرژی تولید کند؛ اتفاقی که رخ می‌دهد این است که باید اورانیوم بسیار خالص تولید شود؛ در راکتور تحقیقاتی به‌منظور تولید رادیوایزوتوپ و یا در راکتور قدرت برای تولید انرژی؛ در هر حالت، سوخت مورداستفاده باید از نوع خاصی باشد.

وی با اشاره به انجام تمام مراحل چرخه سوخت در داخل کشور گفت: اورانیوم در معادن وجود دارد که باید استخراج شده و کار‌های مختلفی به منظور خالص‌سازی آن انجام شود؛ این پروسه شامل اکتشاف، استخراج و تبدیل به کیک زرد به عنوان ماده اولیه بوده که در UCF اصفهان، تبدیل به UF۶ شده و سپس در نطنز؛ غنی‌سازی شود و در نهایت تبدیل به میله‌ها و مجتمع سوخت؛ شده و سپس می‌توان داخل راکتور گذاشت تا فرآیند شکافت و تولید انرژی، انجام شود.

معاون سازمان انرژی اتمی ایران بیان کرد: در این زمان؛ انرژی و محصولات شکافت نظیر سزیم، استرانسیوم وکبالت و ... تولید می‌شود که بسیار باارزش هستند؛ البته پس از طی فرایندی برخی از محصولات شکافت را تبدیل به پسماند کرده که کل این مراحل در مجموع چرخه سوخت هسته‌ای (Nuclear Fuel Cycle) نام دارد که خوشبختانه و با عنایت خداوند متعال دانش این چرخه در اختیار ما قرار دارد.

قنادی درباره خدمات سازمان انرژی اتمی ایران به مردم عزیز کشورمان توضیح داد: به جز تولید انرژی و برق؛ از انرژی هسته‌ای استفاده‌های فراوانی می‌شود؛ انرژی هسته‌ای دارای ۳ کاربرد بسیار ارزشمند در پزشکی هسته‌ای، کشاورزی و صنعت است.

وی ادامه داد: در حال حاضر میلیون‌ها نفر در سطح جهانی از رادیودارو‌های تشخیصی استفاده می‌کنند و در کشور ما نیز یک میلیون نفر از رادیودارو‌های تشخیصی، تولیدی سازمان انرژی اتمی ایران بهره‌مند می‌شوند؛ علاوه بر تولید رادیودارو‌های تشخیصی اکنون رادیودارو‌های درمانی را نیز تولید کرده‌ایم به عنوان نمونه برای کسانی‌که مبتلا به سرطان تیروئید هستند و از ناهنجاری‌های ناشی از این بیماری رنج می‌برند؛ رادیوداروی بسیار ارزشمندی به نام ید ۱۳۱ وجود دارد که برای درمان این بیماری بوده و به اصطلاح تنها داروی درمان سرطان تیروئید، ید ۱۳۱ بوده که در هر هفته حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر در کشور از این رادیودارو استفاده می‌کنند.

معاون برنامه‌ریزی هسته‌ای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: در حال حاضر تحقیق و پژوهش برروی سایر رادیودارو‌ها انجام می‌پذیرد؛ از دیگر رادیودارو‌ها برای بیماران مبتلا به سرطان که در مراحل انتهایی بیماری خود هستند و با درد‌های فراوان؛ دست و پنجه نرم می‌کنند، ساماریم است که با استفاده از رادیوداروی ساماریم تولید شده در سازمان انرژی اتمی ایران؛ درد بیماران را کاهش می‌دهند.

وی تاکید کرد: اکنون در حال کار بر روی رادیودارو‌هایی هستیم که در سطح جهانی کم‌نظیر هستند.

قنادی تصریح کرد: صنعت هسته‌ای همچنین در صنایع و عرصه‌های گوناگون صنعت، نظیرِ ضخامت سنجی ورقه‌های فولادی، ارتفاع‌سنجی در پتروشیمی و پالایشگاه‌ها و نیز سطح‌سنجی و چگالی سنجی دارای کاربرد است؛ اکنون انرژی هسته‌ای در صنایع فولاد، چوب، فلز و ... کاربرد داشته و همانگونه که ملاحظه می‌فرمایید انرژی هسته‌ای این‌گونه وارد زندگی مردم شده است.

معاون برنامه‌ریزی هسته‌ای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی با اشاره تاثیرات دانش هسته‌ای در عرصه کشاورزی گفت: در سطح دنیا؛ ۷۰۰ میلیون نفر سوء تغذیه دارند در‌حالی‌که ۳۰ درصد مواد غذایی و تولیدات کشاورزی از بین می‌رود؛ بر اساس آماری که سازمان بهره‌وری کشور ارایه کرده ۳۰ درصد مواد غذایی و تولیدات کشاورزی نظیر سیب‌زمینی، پیاز، حبوبات، گوشت و... از بین رفته و نابود می‌شود.

وی اضافه کرد: این درحالی است‌که ۳۰ درصد ضایعات برای تغذیه ۳۰ میلیون نفر کفایت می‌کند بنابراین می‌توان گفت این آمار بسیار ارزشمند و در عین حال تلخ و بد است.

قنادی خاطرنشان کرد: حضرت آقا تاکید کردند که ما باید به تولید ۲۰ هزار مگاوات برق در افق ۱۴۲۰ دست یابیم که بر اساس سند جامع راهبردی سازمان؛ برنامه‌ریزی لازم برای افزایش تولید برق از فناوری هسته‌ای در حال انجام است.

معاون برنامه‌ریزی هسته‌ای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی گفت: بر اساس تاکیدات رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، باید پژوهش‌های بنیادی در سازمان را منطبق با برنامه‌ریزی انجام داده که دستیابی به این مسئله مهم، مطابق سند جامع راهبردی سازمان در افق ۱۴۲۰ صورت خواهد پذیرفت.

وی توضیح داد: بر اساس سند جامع راهبردی سازمان همچنین نسبت به تهیه و تدوین سند‌های پیوست سند راهبردی صنعت هسته‌ای اقدام شده به‌طوری‌که سند پژوهش، سند نیروگاه‌های هسته‌ای، سند آمایش سرزمین و ... را تهیه شده تا بدانیم در افق ۱۴۲۰ قرار است چه مواردی رخ دهد.

قنادی افزود: بنده به عنوان معاون برنامه‌ریزی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام می‌کنم اگر کشور‌های دنیا می‌خواهند در رابطه با ساخت راکتور‌های هسته‌ای، راکتور‌های قدرت، تولید رادیوایزوتوپ‌ها، تولید رادیوداروها، سامانه‌ها یرتودهی با ما همکاری داشته باشند، با آغوش باز استقبال می‌کنیم و آن‌ها را می‌پذیریم و حاضریم با دیگر کشور‌ها وارد تفاهم‌نامه و توافق‌نامه شده و قرارداد ببندیم؛  ما بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری و تحت نظارت آژانس هرآنچه می‌توانیم با سایر کشور‌ها همکاری خواهیم کرد.

معاون برنامه‌ریزی هسته‌ای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران خاطرنشان کرد: پیشرفت‌های چشمگیر این صنعت و تکمیل چرخه سوخت پس از پیروزی انقلاب اسلامی اتفاق افتاده و خوشبختانه اکنون شاهد توسعه بومی‌سازی در این صنعت؛ مطابق تاکیدات ریاست محترم سازمان انرژی اتمی ایران هستیم.

وی ادامه داد: خوشبختانه اکنون از نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی بوشهر بهره‌برداری شده و همچنین ساخت واحد‌های ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر نیز در حال انجام است و تلاش می‌کنیم تا با تکیه بر توان بومی و ایرانی بتوانیم این کار را به انجام برسانیم.

معاون برنامه‌ریزی هسته‌ای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: اکنون در منطقه دارخوین یک راکتور ۳۰۰ مگاوات را در حال ساخت داریم که کاملا ایرانی و بومی بوده و در حال ساخت یک راکتور تحقیقاتی ۱۰ مگاواتی در اصفهان هستیم؛ مهندس اسلامی یک برنامه بلند مدت را در نظر گرفته‌اند و برنامه‌ریزی شده تا از توان داخلی استفاده شود که با توجه به امکانات بومی، ساخت تجهیزات مورد نیاز صنعت را در اختیار خواهیم داشت.

قنادی تاکید کرد: بنده با توجه به پیشنهادات و تاکیدات مهندس اسلامی، امید دارم که بومی‌سازی در کشور نهادینه شود و به طور حتم؛ راکتور ۱۰ مگاوات و نیز راکتور ۳۰۰ مگاوات ما با تکیه بر توان داخلی راه‌اندازی خواهد شد؛ همچنین نسبت به تولید برخی از رادیوایزوتوپ‌هایی که اکنون وارداتی هستند، در آینده به صورت بومی اقدام خواهیم کرد، زیرا قرارداد‌های مهمی در زمینه تولید رادیوایزوتوپ‌های تشخیصی و درمانی داریم که یقینا به نتایج خوبی خواهد رسید.

معاون سازمان انرژی اتمی گفت: بزرگترین سرمایه ما، نیروی انسانی است و اکنون در زمینه بسیار قوی هستیم؛ از زمانی که پروژه UCF راه‌اندازی شده، از نظر نیروی انسانی قوی شده‌ایم، افراد مختلفی آموزش دیده‌اند و همه این افراد در سازمان انرژی اتمی ایران مشغول فعالیت هستند.

این مقام سازمان انرژی اتمی در پایان گفت: سازمان انرژی اتمی دارای دبیرستان‌هایی است و دانش آموزان نخبه در این مدارس تحصیل می‌کنند و غالبا در رشته‌های مختلف دانشگاه‌های برتر پذیرفته می‌شوند؛ در ۱.۵ سال گذشته شاهد اتفاقات خوبی در این مدارس و نیز شکوفایی و رشد دانش‌آموزان بوده‌ایم که این روند نشان از توجه ویژه ریاست سازمان انرژی اتمی به تربیت نیروی انسانی دارد.

انتهای پیام/