سهم بالای 90 درصدی بخش خصوصی در راه‌آهن/ وجود 10 هزار و 500 کیلومتر خطوط ریلی در کشور/ گاهی واردات قطعات به صرفه تر است
به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، در بخش اول این گفت‌و‌گو با توجه به اهمیت بخش حمل و نقل ریلی در بخش مسافر و ترانزیت در کشور در جهت عملکرد این بخش در توسعه این صنعت گفت‌و‌گوی تفصیلی با نورالله بیرانوند معاون برنامه ریزی و اقتصاد حمل ونقل راه آهن انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
اقدامات اخیر صورت گرفته در راه آهن چه بوده است؟
راه آهن در سال های اخیر بر اساس یک ضرورت در صدر برنامه‌های توسعه‌ای زیر بنایی کشور قرار گرفته و به طور کلی تقریباً تمامی کشورها توسعه راه و راه آهن را در اولویت خود قرار داده و این دو تکمیل کننده هم هستند بنابراین اگر چه امر توسعه راه آهن در مقاطعی مقداری کند پیش رفته ولی درکل تلاش شده تا در این بخش به سمت تکمیل و توسعه شبکه ملی در سراسر کشور حرکت کند که از جمله سیاست‌های بخش راه‌آهن اتصال همه مراکز استان به شبکه ملی در بخش توسعه خطوط رخ داده است.
در زمینه تکمیل کریدورها چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در زمینه تکمیل کریدورها و توسعه حمل و نقل ریلی بین المللی اقدامات موثری صورت گرفته زیرا این مسیر، مسیر توسعه استراتژیک بین شمال ، جنوب ، شرق و غرب است و به علاوه افتتاح کریدور بندرعباس به بافق تأثیر زیادی در عرصه بین المللی در مسیرهای آسیای میانه به سمت خلیج فارس را بر عهده داشته و خط دومی که در دو سال گذشته تکمیل شده مربوط به بندرعباس – گرمسار، گرگان – اینچه برون که به مرز ترکمنستان منتهی میشود.
خط سوم مربوط به شمال شرق وافغانستان متصل است که البته این اتصال تازه صورت گرفته و ظرف یک ماه آینده امیدواریم اولین قطار ما به افغانستان برسد. همچنین از سمت غرب رانیران به ترکیه و در حال حاضر تلاش می کنیم در یک نقطه دیگری به ترکیه وصل شویم که مذاکرات بین دو کشور در حال انجام است و برای تامین نقطه اتصال دوم بعد از توافق در این زمینه اطلاع رسانی خواهد شد.
جمعا چند کیلومتر راه‌آهن در کشور داریم؟
در مجموع ده هزار و 500 کیلومتر راه آهن در کشور ساخته شده و در این خطوط جابجایی مسافر و بار صورت می‌گیرد؟
مهمترین کریدور ایران کدام است؟
مهمترین کریدورایران مربوط به رشت – آستارا – آستارا است که در مورد آن با کشور آذربایجان مذاکره کرده ایم و در حال حاضر آستار به آستارا در حال تکمیل است و این خط با سرمایه گذاری مستقیم آذربایجانی‌ها ایجاد می شود که در این میان مسیر رشت - آستارا نیز توسط این کشور تامین مالی خواهد شد که در آینده مناقصه مربوط به این مسیر نیز انجام خواهد شد.
جهت گسترده‌تر شدن خطوط ریلی چه فرآیندهای انجام شده است؟
از سمت جنوب نیز اتصال شلمچه – بصره را داریم که دولت در حال مذاکره با راه آهن عراق برای اجرایی شدن این طرح است و درصددیم از این طرح توسط کارگران ایرانی و با تامین مالی از طرف ایرانی انجام شود. این شبکه باعث خواهد شد شبکه ملی ایران بتواند نقش خود را در ترانزیت به درستی ایفا کند. بنابر این گام بعدی در توسعه شبکه ریلی کریدورها بوده که موفق بوده است.
در زمینه بهره‌برداری و تجهیز ناوگان ریلی در کشور چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در زمینه بهره برداری و تجهیز ناوگان ریلی در کشور در مرحله نخست از لحاظ ساختار بنیادی کل، ناوگان باری و مسافری را به بخش خصوصی واگذار کرده و به بخش خصوصی اجازه داده تا در بخش واردات لوکوموتیو و سرمایه گذاری لوکوموتیو نیز اقدام کند و این امر نتایج خوبی نیز به دنبال داشته است و در حال حاضر نزدیک به 25درصد لوکوموتیوها توسط بخش خصوصی تامین میشود.
چه مشوقهایی برای سرمای‌گذاری بخش خصوصی در راه‌آهن در نظر گرفته‌اید؟
در حوزه ناوگان راه آهن به دنبال ارائه مشوقهایی برای حداکثر سازی بخش خصوصی است و در این زمینه برنامه های را مدون کرده‌ایم که در بخش واگن باری با استقبال خوبی مواجه شدیم و با پکیج های زمانگذاری خوبی مواجه شدیم و بعضا در حال انجام ویا انعقاد قرار داد هستیم.
در بخش مسافری و لوکوموتیو بخش خصوصی چه سهمی دارد؟
در زمینه مسافری و لوکوموتیو هدف ما این است که این بخش سودآور شده و به بخش خصوصی واگذار شود و دخالت راه آهن به حداقل برسد.
حمل و نقل مسافر و بار در راه‌آهن چه میزان رشد داشته است؟
مجموع اقداماتی که در راه آهن انجام شده حمل و نقل بار از حدود 33 میلیون تن به 40.2 تن ارتقاء پیدا کرده و این عدد بسیار خوبی برای رشد در حمل بار در راه آهن به شمار می آید که این رقم در سالیان متمادی ثابت مانده است.
در زمینه ترانزیت خوشبختانه ما امروز وضعیت مطلوبی داریم و امسال مرز دو میلیون تن را با همین روند به شتاب به ثبت خواهیم رساند.
چه میزان از حمل و نقل مسافر در دست بخش خصوصی است ؟
سهم بخش خصوصی از حمل و نقل مسافر در کشور 100 درصد است و راه آهن تنها نقش مشوق و سیاستگذار را ایفا می‌کند و به غیر از برخی از مسیرهای مهمی که برای بخش خصوصی صرفه اقتصادی ندارد و به نوعی خطاهای تکلیفی هستند را خود راه آهن اداره می‌کند.
کدام مسیرها در راه آهن کشور فعالترهستند؟
در زمینه مسافری ترافیک اصلی در مسیر تهران – مشهد و بالعکس و سایر مسیرهای منتهی به مشهد است که پرترافیک ترین مسیرهای ما به شمار می‌آید و سایر مسیرهایی که عهمده مسافران آن در حضور دارند تهران – اهواز ، تهران – تبریز و تهران _ اصفهان – شیراز است و نهایتا تهران به هرمزگان است که مسیر اصلی مسافران را تشکیل می‌دهد ولی پیک مسافر در راه آهن در مسیر تهران – مشهد و بالعکس وجود دارد.
آیا سرمایه گذار خارجی در بخش راه آهن داریم؟
در زمینه سرمایه گذاری خارجی راه آهن یکی از شرکت‌هایی است که مراودات بین المللی گسترده ای دارد و توانسته ایم در این زمینه پروژه های بزرگی را توسط منابع مالی خارجی اجرا کنیم ودرسالهای گذشته پروژه سریع تهران – قم – اصفهان بزرگترین پروژه ریلی در زمینه حجم تامین مالی بوده و اینکه از طریق فاینانس چینی ها در حال اجرا است و قرارداد بعدی که با چین و به امضا خواهد رسید.
ارزش تامین مالی ریلی تهران-مشهد چقدر است؟
قرار داد خط تهران – مشهد به ارزش 1.6 میلیار دلار ارزش دارد که قرار داد قبلی مربوط به این طرح حدود 2.7 میلیارد دلار ارزش داشته است.
قرار داد برقی کردن مسیر گرمسار – اینچه برون چقدر ارزش دارد؟
قرار داد برقی کردن مسیر گرمسار – اینچه برون در سال گذشته با روسها بسته شده و ارزش مالی آن حدود 1.2میلیارد دلار بوده است.
در حال حاضر با کدام کشورها مذاکرات در بخش ریلی صورت می‌گیرد؟
درحال حاضر در حال مذاکره با کشورهای اروپایی قراردادهای بزرگ ریلی را نهایی کرده‌ایم که بعد از نهایی شدن قرارداد تامین مالی این قراردادها اطلاع رسانی خواهد شد و این موضوع در زمینه فاینانس و ارتباط خارجی بوده است.
راه‌آهن آذربایجان چه سهمی در ساخت خط رتباطی بین آستارا – استارا دارد؟
راه آهن ایران با راه آهن آذربایجان قرارداد ساخت خط ارتباطی بین آستارا – استارا و همچنین ایستگاه و ترمینال آستارا را با دولت آذربایجان به صورت سرمایه گذاری مستقیم خارجی یا اف تی آی که خوشبختانه این قرارداد به امضا رسید و یکی از قراردادهای بسیار خوبی است که بر اساس آن 60 میلیون دلار سرمایه گذاری در این پروژه انجام گرفته طرف آذربایجانی توافق کرده که 2 میلیون بار هم از سمت روسیه جذب کند و از طریق ایران ترانزیت صورت گیرد.
در توسعه بندر اپرین چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در کنار این موارد در توسعه بندر آپرین ترکیبی از سرمایه گذاران خارجی توسعه این بندر را بر عهده گرفته‌اند که یران وارد منعقد کردن قرارداد با آنها شده و درحال حاضر هم درحال مذاکره با شرکتهای مختلف سرمایه گذاری هستیم از جمله یک شرکت چینی برای اجرای پروژه های ریلی به صورت عمومی و خصوصی هستیم.
وضعیت سرمایه گذاری و در زمینه واگن باری و مسافری چگونه است؟
در حوزه ناوگان وضعیت سرمایه گذاری و در زمینه واگن باری و مسافری ما با کره ای توافق کرده‌ایم که یک پروژه بزرگ ریل باکس را اجرا کنیم و بیشتر مربوط به قطارهای حومه ای است و قرارداد کلی تامین مالی آن امضا شده و ای پروژه یکی از بزرگرتین پروژه‌هایی است که توسط بخش سرمایه گذاری خارجی تامین مالی شده است.
تامین مالی بخش واگن‌های باری از طرق کدام کشورها انجام میشود؟
در زمینه واگن باری نیز با تامین مالی از طریق کشور روسیه درحال حاضر سرمایه گذاری می‌کنیم واین اقداماتی است که در این زمینه انجام شده و البته ما مدل‌های کارآمدتری هم در این زمینه مثل ایجاد و تاسیس شرکت لیزینگ ریلی ، اجاره به شرط تملیک واگن‌های ریلی را داشته ایم که برای این دو موضوع هم شرکتهای خارجی متقاضی سرمایه گذاری هستند این طرح ها مشارکتی با همکاری سرمایه گذاری داخلی و خارجی صورت خواهد گرفت.
تعداد واگن‌های باری و مسافری در حال حاضر چقدر است؟
درحال حاضر تعداد 23 هزار واگن باری در کشور داریم و نزدیک به 2 هزار واگن مسافری با خارج کردن تعداد 350 واگن فرسوده آمار واگن‌های مسافری درحال حاضر به 1650 واگن رسیده است که این تعداد مربوط به طول سالهای فعالیت راه آهن بوده و تعداد کمی از آنها نو است.
یکی از سیاست های ما در این راستا کاهش سن ناوگان حمل ونقل مسافری است که با ایجاد مشوق‌ها و سرمایه گذاری هایی که مطرح شد درصدد هستیم در این راستا کیفیت خدمات را افزایش دهیم.
چند درصد واردات کالا توسط راه آهن انجام میشود؟
سهم ما از واردات از مبادی ورودی سهم بسیار کمی است و علت آن مشکلاتی است که ما در کشور داریم که شامل این است که بنادر ما به انداز کافی تاسیسات زیربنایی ریلی ندارند و ما نیاز به زیرساختهای ریلی در بنادر داریم از جمله این مکانها بندر شهید رجایی است چون به اندازه کافی سایتهای تخلیه و بارگیری در این مناطق وجود ندارد یا هزینه بالایی دارید حمل کالا توسط ریل در این مسیرها بسیار کم است و با توجه با مذاکراتی که با بنادر داشته‌ایم امیدواریم به زودی اتفاقات خوبی از سوی سازمان بنادر ظرف یکی دوسال آینده در جهت بزرگتر شدن نقش ترانزیت و حمل و نقل بار از طریق راه آهن صورت گیرد.
کدام شرکت خصوصی بیشترین سهم را در راه آهن دارد؟
شرکت رجا با اختلاف بسیار زیادی از سایر شرکتهای خصوصی بیشترین سهم را از حمل ونقل مسافر دارد و مابقی شرکتها سهم اندکی از حمل ونقل ریلی از آن خود کرده‌اند.
چه میزان به استاندارد سازی ریل در کشور اهمیت داده میشود؟
خوشبختانه درصنعت ریل توجه به استانداردها ضروری و مبین است و در راه آهن ما یکی ازعظیم ترین شرکتهای ریلی را داریم و رفتارهای ما اعم از رفتارهای فنی و عمومی، استاندارد است و در زمینه تامین و تولید هم کیفیت تولیدات داخل کاملا کیفیت قابل قبولی است و در این زمینه در کوتاه ترین مدت تولیدات آماده میشود و صنعت ریلی در کشور پتانسیل استاندارد را دارد.
ذوب آهن از سال گذشته خط تولید ریلی را راه اندازی کرد و هنوز متاسفانه به علت مشکلات قراردادی نتوانسته همکاری کند و ریل اصلی را تحویل بگیریم و منظور از صنعت بیشتر لوکوموتیو، واگن و قطعات بوده است.
آیا واردات ریل از سایر کشورها داریم؟
آنچه مسلم است بخش داخلی ما قادر به تولید تمامی قطعات نیست وا صلا صرفه اقتصادی در تولید یک قطعه وجود ندارد و به اجبار واردات صورت می گیرد ولی سیاست ما در راه آهن این است که بخش داخلی تقویت شود و امسال ما چرخ واگن ولوکوموتیو را از خارج می‌کنیم چون درداخل تولید آن صرفه اقتصادی ندارد و یا کشورهای خارجی تامین مالی پروژه ها را برعهده می گیرند باید بخشی از کارها از سایر کشورها تامین شود. به طور مثال با قرارداد با کشور روسیه باید برا ساس قرارداد قطعات از این کشور وارد شود.
ما بیشتر چون کالاهایی با کیفیت بالا داریم سعی می‌کنیم از کشورهای اروپایی چون چین و هند سرعت گیرد و مبادلات راه آهن بسیار گسترده است و قطعات از کانادا وارد می شود.
آیا واردات برای کشور صرفه اقتصادی دارد؟
در برخی مواقع به علت اینکه تولید یک سری قطعات در کشور امکان پذیر نیست واردات آنها صرفه اقتصادی بیشتری دارد و درنتیجه این کالا از کشورهای بزرگ و با اصالت صورت می‌گیرد.
ادامه دارد....
