القاب و کنیه‌های امام سجاد (ع)

- علی ابن حسین که بیشتر به نام امام سجاد علیه السلام شناخته می‌شود در سال ۳۸ قمری به دنیا آمد.

او در سال ۶۱ قمری در صحنه کربلا حضور داشت، ولی به علت بیماری توانایی پیکار با دشمن را نداشت و اسیر شد.

لقب‌های امام سجاد (ع) عبارتند از:

ذوالثفنات

ذو الثفنات به معنی صاحب پینه‌ها است، امام سجاد علیه السلام به دلیل عبادات و سجده‌های که بسیاری که انجام می‌داد تمام مواضع سجده اش پینه بسته بود. ایشان این پینه‌ها را هر سال دو مرتبه می‌‎بریدند و به همین دلیل به او لقب ذوالثفنات دادند.

عبدالعزیز به نقل از پدرش ابوحازم می‌گوید: من هیچ فرد هاشمی را به مرتبیت و فضل علی بن الحسین ندیدم. او در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می‌گزارد به طوری که پیشانی اش بر اثر سجده‌های زیاد همچون سینه شتر شده بود.

امام ابوجعفر محمدباقر (ع) درباره وجه این نام می‌فرماید: پدرم در مواضع سجده اش آثاری بر آمده داشت که هر سال دو نوبت آن‌ها را می‌برید و در هر نوبت پنج پینه را، از این جهت بود که او را ذوالثفنات می‌گفتند.

زین العابدین

زین العابدین به زینت عبادت کنندگان است، این لقب را پیامبر به ایشان نسبت دادند و به دلیل عبادت‌های بسیار زیادی بود که امام سجاد انجام می‌داد. این لقب به شدت شهرت یافت که به اسم آن حضرت تبدیل شد.

در حدیثی ابوذر غفاری می‌گوید: روزی بر رسول خدا (ص) وارد شدم دیدم آن حضرت می‌گرید. دلم بر حالش سوخت و از علت گریه اش جویا شدم. فرمود: جبرئیل نازل شد و به من خبر داد که برای حسینم فرزندی به نام علی متولد می‌شود که در آسمان معروف به زین العابدین است و برای او فرزندی به نام زید متولد می‌شود که شهید خواهد شد.

مالک بن انس می‌گوید: علی بن الحسین (ع) محرم شد. چون تلبیه گفت بیهوش شده و از شتر پایین افتاد. وی گوید: به من خبر رسیده که او شبانه روز تا وقت مرگ هزار رکعت نماز می‌خوانده و به خاطر عبادت زین العابدین نامیده شده است.

سید العابدین

از جمله القاب برجسته امام چهارم سیدالعابدین بود و این به خاطر آن همه عبادت و و اطاعت و فرمانبرداری از خدا بود که از آن بزرگوار سر زد واز هیچ کس جز جدش امیر مومنان علی (ع) آن همه عبادت صورت نگرفت. امام زین العابدین در میدان عبادت و بندگی نسبت به خداوند یکتا، گوی سبقت را از تمام انسان‌ها ربود تا آن جا که همه معترفند که او آقا و سرور و زینت عبادت کنندگان بود. چون می‌خواست وضو سازد رنگ چهره اش دگرگون می‌شد. وقتی از علت آن جویا می‌شدند، می‌فرمود: اتدرون بین یدی من ارید ان اقوم؛ آیا می‌دانید در مقابل چه کسی می‌خواهم بایستم؟

بار‌ها می‌دیدند که وقتی امام زین العابدین (ع) وضو گرفته و به انتظار رسیدن وقت نماز به سر می‌برد، از شدت خضوع در برابر حق و احساس بندگی به درگاه خدا، آثار نگرانی در اندامش ظاهر بود.

سجاد

امام علی ابن حسین را به دلیل کثرت سجده لقب سجاد یا سیدالساجدین دادند. این سجده‌ها به قدری زیاد بود که پیشانی ایشان پینه بسته بود امام باقر در باره نامیده شدن پدرشان به لقب سجاد می‌فرمایند:

او را سجاد نامیدند، چون پدرم هیچ نعمتی را به یاد نمی‌آورد مگر این که با یاد کردن آن به درگاه خداوند سبحان سجده می‌برد. هنگام قرائت قرآن هر آیه از آن را که سجده (واجب یا مستحب) داشت، نمی‌خواند مگر آن که سجده می‌کرد. نیز به وفت خطر و احتمال رخداد حادثه‌ای ناگوار و همچنین پایان نماز‌های فریضه و یا هر زماان که موفق می‌شد خدمتی انجام دهد و یا میان دو مومن را اصلاح کند، سر بر سجده می‌نهاد و بر درگاه خداوند سپاس می‌نمود. بر اثر فزونی این سجده‌ها آثار سجده بر تمامی مواضع سجود آن حضرت نمایان بود.

یکی از خدمتکاران آن حضرت از امام چنین یاد می‌کند:روزی مولایم به سوی صحرا رفت و من همراه وی بودم. در گوشه‌ای از صحرا به عبادت پرداخت به هنگام سجده سر را بر سنگ‌های زبر و درشت می‌نهاد و با گریه و تضرع یاد خدا می‌کرد. سعی کردم تا آنچه حضرت می‌گوید را بشنوم. آن روز شمردم که امام در سجده خویش هزار مرتبه گفت: لااله الا الله حقا حقا، لااله الا الله تعبدا و رقا، لااله الا الله ایمانا و تصدیقا.

چون امام سر از سجده برداشت صورت و محاسن شریفش به اشکهایش آغشته بود.

ابن خیرتین

حدیثی از پیامبر نقل شده است که پیامبر می‌فرماید:خداوند متعال از میان بندگانش دو نژاد را برگزیده است و آن از عرب، قریش و در میان غیر عرب ایرانی و فارسیان اند و خود امام سجاد (ع) نیز با اشاره به آن می‌فرمایند: انا ابن الخیرتین؛ من فرزند دو برگزیده ام. چون جد بزرگوارش نبی اکرم (ص) که برگزیده قریش و عالمیان بود و مادرش دختر یزدگرد سوم بود.

امین

از جمله القاب شریف امام سجاد (ع) که بدان معروف بود لقب امین است. زیرا که امام نمونه والای این صفت ارزنده بود. مصداق بارز این حرف فرموده آن جناب است که: اگر قاتل پدرم شمشیری را که بدان وسیله پدرم را به قتل رسانده در نزد من به امانت بگذارد در آن خیانت نمی‌کنم و آن را به او باز می‌گردانم.

الزکی

به امام زین العابدین (ع) لقب زکی داده اند. چون خدای تبارک و تعالی او و خاندان مطهرش را از هر گونه آلودگی پاک و پاکیزه فرموده، همان گونه که از پدران بزرگوارش پلیدی را برداشته و پاک و پاکیزه قرار داده است و امام سجاد (ع) یکی از مصادیق بارز آیه مبارکه تطهیر می‌باشد که خدای متعال در قرآن کریم سوره احزاب می‌فرماید: انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا.

شهادت

زین العابدین پس از سال‌ها عبادت در محرم سال ۹۴ بر اثر زهر به شهادت رسید.

پیکر مطهر امام سجاد را در مدینه در قبرستان بقیع کنار امام حسن مجتبی دفن کردند.