نصب آشیانه‌های فلزی در دکل‌های برق و دعوت از شاهین‌ها

- طرح نصب آشیانه‌های مصنوعی درون دکل‌های خطوط انتقال برق، اخیرا برای نخستین بار در خاورمیانه، در اراک به اجرا درآمده: طرحی که از یک طرف از لانه‌سازی پرندگان روی تجهیزات هادی و در نتیجه تقابل پرندگان با خطوط انتقال برق جلوگیری می‌کند و از طرف دیگر فرصتی مناسب برای زادآوری پرندگان از جمله گونه‌های در خطر انقراض فراهم می‌آورد.

محمود کلنگری، فعال محیط زیست و مشاور ارشد «كمیته پرندگان و شبكه‌های برق ایران» با اعلام این خبر گفت: شبکه‌های برق که حاصل پیشرفت تکنولوژی هستند و در همه زیستگاه‌های کشور حضور دارند همواره با فراهم کردن بستری برای برق‌گرفتگی، تهدیدی جدی برای پرندگان به شمار رفته‌اند.

وی افزود: اما اخیرا تلاش کردیم که از این تهدید، به عنوان فرصتی به سود پرندگان استفاده کنیم. فرصتی که خصوصا در کشور گرم و خشکی مانند ایران که درختان و پوشش گیاهی در آن به شدت ضعیف شده، باغات به زمین‌های کشاورزی تبدیل شده و در نتیجه آشیانه‌سازی و زادآوری برای پرندگان درخت‌زی با چالشی جدی مواجه شده است، اقدامی ارزشمند به حساب می‌آید.

این فعال محیط زیست با بیان اینکه نصب آشیانه‌های مصنوعی (nest box) برای پرندگان، به ویژه شاهینیان، روی پایه‌های شبکه انتقال و توزیع برق در بسیاری از کشورها اجرا شده و نتایج مطلوبی به همراه داشته گفت: از سال ۹۵ برای اولین بار در ایران، تیرهای خطوط توزیع را ایمن‌سازی و پس از رفع خطر برق‌گرفتگی، آشیانه‌های مصنوعی را روی آنها نصب کردیم. اما حالا نصب آشیانه‌ها درون دکل‌های خطوط انتقال هم آغاز شده است که دیگر نیازی به ایمن‌سازی هم ندارد چرا که روی دکل، احتمال برق‌گرفتگی بسیار اندک است.

کلنگری با بیان اینکه پیش‌بینی می‌کند شاهینیان از آشیانه‌های نصب شده درون دکل‌ها استقبال کنند گفت: آشیانه‌های مصنوعی، فلزی هستند و جداره چوبی دارند و کف این آنها با شن پوشیده می‌شود.

وی یادآور شد: نصب آشیانه‌های مصنوعی درون دکل‌ها هم از منظر محیط زیستی حائز اهمیت است و هم از منظر بهبود روند انتقال انرژی: یعنی از یک سو زادآوری پرندگان به ویژه تولیدمثل پرندگان در معرض خطر انقراض را افزایش داده و از سوی دیگر با ترغیب پرندگان به زادآوری در آشیانه های مصنوعی، از آشیانه‌سازی آنها بر روی اجزای هادی و انتقال دهنده نیروی برق می‌کاهد.

 کلنگری در پایان گفت: عملیات نصب آشیانه مصنوعی درون دکل‌های انتقال برق، برای نخستین بار در خاورمیانه با همکاری کمیته برق و پرندگان ایران و شرکت برق منطقه ای باختر، در حوزه شهرستان اراک اجرایی شده و در صورت حصول نتایج مطلوب در سایر استان‌های کشور عملیاتی خواهد شد.

شاهینیان (Falconidae) تیره‌ای از راستهٔ شاهین‌سانان است. انواع شاهین در این تیره قرار می‌گیرند. شاهین‌ها در شکار پرندگان در حال پرواز تخصص دارند و با منقار خود شکار را می‌کشند درحالیکه پرندگان شکاری دیگر تکنیکهای متنوعی در اين كار دارند و با پنجه‌های خود طعمه را می‌کشند. شاهین معمولی (یا بحری) که بیشترین پراکندگی را در بین شاهین‌ها دارد با رکورد سرعت ۳۹۰ کیلومتر در ساعت سریعترین جاندار روی کره زمین است. بالابان، لاچین و ترمتای از دیگر انواع معروف شاهین هستند. شاهین‌هایی که بال‌های باریکتر و درازتر دارند به «لیل» معروف هستند این نوع بال‌ها برای شکار پرندگان بسیار مانور پذیر همچون پرستو و بادخورک مناسب است. شاهین‌های نسبتاً کوچک و چاقتری که به پرواز درجا علاقه دارند نیز به دلیجه معروف هستند.