دستاورد‌های یک سفر تاریخی
سیدهادی سید افقهی، کارشناس مسائل بین‌الملل طی یادداشتی به بررسی دستاورد‌های سفر رییس دستگاه قضا به عراق پرداخته است.
_ سیدهادی سید افقهی، کارشناس مسائل بین‌الملل طی یادداشتی در روزنامه حمایت نوشت: سفر تاریخی آیت‌الله رئیسی به عراق حاوی پیام‌های خارجی و داخلی قابل‌توجهی بود و سطح مهم روابط منسجم و منافع دوجانبه را نشان داد. ملاقات رئیس دستگاه قضا با مسئولان عراقی در مقطعی انجام شد که به نوشته روزنامه «ایندیپندنت»، بایدن به این سبب که از رفع تحریم‌ها و بازگشت به برجام امتناع می‌کند، در حقیقت ادامه‌دهنده سیاست تهاجمی ترامپ است. واشنگتن در جمع‌بندی‌های راهبردی به این نتیجه رسیده که سال‌ها غفلت ایران از نگاه به شرق و همسایگانش، این فرصت را فراهم کرده تا راه‌های تعاملات منطقه‌ای تهران بسته بماند و چشم‌انتظار تحولات سیاسی آمریکا باشد.
در تکذیب توهم یانکی‌ها همین بس که شور و اشتیاق مردم و مسئولان عراقی برای دیدار و گفتگو با یک مسئول ارشد ایرانی را باید ورای یک دیدار عادی تفسیر کرد و حاکی از آن است که همسایه غربی کشورمان مترصد فرصتی به‌منظور ارتقای سطح روابط است؛ و چنین استقبالی از رییس قوه قضاییه کشورمان همین مسئله را نشان می‌دهد.
عراق به‌عنوان دومین مقصد تجاری ایران، هیچ‌گاه روی خوشی به کشور‌های بزرگ و سلطه‌گر نشان نداده و تاریخ دستکم یک‌صد ساله اخیر، گواه این مدعاست. اخراج نیرو‌های انگلیسی پس از قیام مشهور به «ثوره العشرین» در سال ۱۹۲۰ و حالا اقدام قانونی پارلمان عراق برای بیرون راندن آمریکایی‌ها را اگر در کنار اقبال شورانگیز به یک مقام عالی‌رتبه جمهوری اسلامی قرار دهیم، روشن می‌شود که این کشور، حساب ویژه‌ای برای ایران که درشدت و رخا در کنار آن‌ها بوده باز کرده است.
از نگاه فنی که به دیپلماسی اقتصادی کشورمان نگاه کنیم، ضعف‌ها و کم‌کاری‌های بسیاری وجود دارد و اگر این موانع سال‌ها پیش رفع شده بودند، برای تهیه ملزومات خود، به مشقت این روز‌ها مبتلا نمی‌شدیم. از عراق، افغانستان، ترکیه، پاکستان و افغانستان گرفته تا منطقه قفقاز و آسیای شرقی و میانه، ظرفیت‌های معطل‌مانده بسیاری وجود دارند و باعث تأسف اینکه کشور‌هایی از هزاران فرسنگ دورتر به منطقه آمده و جای ایران را در تعاملات تجاری با همسایگان گرفته‌اند. به‌عنوان‌مثال، ترکیه در افغانستان و عراق، در حال کادرسازی تجاری و اقتصادی است و برای پاکستان و کشور‌های منطقه قفقاز که روزگاری ایران، مقصد اول تجارت با آن‌ها بود، برنامه‌ریزی‌های دقیق و سنگینی کرده است.
این اشتباه که همه جهان در غرب و چند کشور ابرقدرت خلاصه می‌شود و مصالحه با آن‌ها راه تعامل با دیگر کشور‌ها را هموار می‌کند، باعث فرصت سوزی و واگذار کردن میدان به رقبای منطقه‌ای و بین‌المللی شد. با این حال، ترسیم یک نقشه راه اجرایی برای احیای روابط با همسایگان و از سر گرفتن معماری اقتصادی منطقه‌ای بدون فوت وقت - با توجه به مزیت‌هایی که معامله با جمهوری اسلامی دارد - می‌تواند نقاط ضعف و پسرفت‌ها را طی مدت کوتاهی جبران نماید.
این در حالی است که در جریان سفر رئیس قوه قضائیه به عراق، کم‌کاری دیگر دستگاه‌ها حتی‌المقدور جبران شد و در بخش تجارت و بازرگانی، گشایش‌های مهمی اتفاق افتاد. یک نمونه آن، دستورالعملی از سوی وزارت حمل‌ونقل عراق بود که مجوز استفاده ایران از ۶ گذرگاه مهم را صادر کرد. این دستورالعمل به این دلیل حائز اهمیت است که ترانزیت کالا‌های ایران از عراق به مقصد کشور‌های منطقه به‌ویژه از مرز زمینی بوکمال در کاهش هزینه‌های تمام‌شده، اثر بسزایی دارد، چون در حال حاضر، صادرات ایران به سوریه از طریق دریا و با هزینه‌های مضاعفی انجام می‌شود که عدم همکاری ترکیه برای صادرات کالا به سوریه، یکی از دلایل آن است.
طبق اخبار موثق، عربستان و آمریکا بر دولت مرکزی عراق برای بسته شدن این گذرگاه‌ها و عدم صدور مجوز به کالا‌های ایران به مقصد سوریه از مرز بوکمال فشار وارد کرده بودند و دیدار اخیر، این شیطنت را با موفقیت خنثی کرد.
علاوه بر این، دیدار آیت‌الله رئیسی باعث خنثی شدن جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی شد و کمک شایانی به تسهیل روابط تجاری کرد. کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس با هدایت قبیله سعودی، در شبکه‌های اجتماعی و تلویزیونی عراق، در حال سم‌پاشی هستند تا ایران را به طائفه گری و بهره‌برداری‌های سیاسی از قِبَل رفت و آمد مقامات کشورمان متهم کنند و مانع از انعقاد قرارداد‌ها و تفاهم‌نامه‌ها با جمهوری اسلامی شوند. هر چند ایران از موقعیت بسیار مناسبی در میان مردم و مسئولان عراقی برخوردار است، ولی دور ماندن کشورمان از حوزه سرمایه‌گذاری در عراق طی حدود نیم دهه گذشته، به این پروپاگاندای رسانه‌ای ضریب داد. از این رو، چنین سفر‌هایی در سطح مقامات عالی‌رتبه کشورمان، ابهامات و سوء تفاهمات احتمالی را برطرف کرده و افق روشن‌تری برای کمک به بهبود اوضاع اقتصادی دو طرف خواهد کرد.
ناگفته نماند که آنچه به همت دستگاه قضا در تعامل حقوقی – اقتصادی با عراق انجام شد، در حقیقت مطالبه‌ای است که رهبر معظم انقلاب اسلامی سال‌هاست در قالب نظریه «نگاه به شرق» مطرح کرده و از طرف دستگاه‌های مسئول، اقدام درخوری صورت نگرفته است. امتیازات تجارت با ایران به‌اندازه‌ای جذاب هست که در صورت اطمینان دادن به طرف‌های مقابل مبنی بر اینکه امتیازات غرب به ایران، باعث نادیده گرفتن آن‌ها نخواهد شد، جلب سرمایه‌ها را به دنبال خواهد داشت. بعضی از کشور‌های هم‌پیمان و متحد، از برخی مقامات داخلی گله کرده‌اند که چرا هنگام نشان دادن در باغ سبز غرب، به سمت آن‌ها هروله کنان رفته‌اند و در میانه تحریم‌ها به یاد آورده‌اند که دوستان و متحدانی قوی دارند؟!
البته که در معادلات جهانی باید توازن را حفظ کرد و نیم‌نگاهی نیز به تعامل با همه کشور‌ها داشت، اما اولویت‌ها را نیز نباید از یاد برد. اولویت امروز جمهوری اسلامی که در صورت اعتباربخشی جدی می‌توانست از فشار‌های تحریم بکاهد و راهی اساسی برای حل مشکل اقتصاد و معیشت کشور بگشاید، فرصت سازی منطقه‌ای و تحکیم بستر‌های تجاری با کشور‌های قدرتمند نظیر چین و روسیه است؛ تحولی که با توجه به بدعهدی و ادامه سیاست‌های خصمانه غرب، نیاز امروز و آینده جمهوری اسلامی به شمار می‌رود.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
