اعلام خطاهای پزشکی غیرعمد به دستگاه قضا/ ضرورت اصلاح موادی از قانون مجازات اسلامی

به گزارش خبرنگار حقوقی و قضایی میزان، «پایان حبس برای جرائم پزشکان»، عنوانی است که رئیس قوه قضاییه بارها بر آن تاکید داشته و مورد استقبال جامعه پزشکی نیز قرار گرفته است. بارها از سوی پزشکان مطرح شده بود که اتفاقاتی که حین کار برایشان رخ می دهد، غیر عمدی بوده است و نباید پزشکی که مرتکب تخلفی غیر عمد می شود، حبس شده و به زندان برود.

اقدامات جایگزین حبس قوه قضاییه تنها مربوط به سال جاری نیست و رییس قوه قضاییه  سال گذشته هم در بخشنامه‌ای در خصوص حبس پزشکان ابلاغ کرد که «از آنجا که قانونگذار در فصل نهم قانون مجازات اسلامی مصوب یکم اردیبهشت ماه سال 92، مجازات‌های جایگزین حبس را تصویب و ابلاغ کردهاست ، ضرورت دارد قضات دادگاه‌ها در رسیدگی به جرایم پزشکی نظر به حساسیت مشاغل پزشکی و با ملاحظه جایگاه متهم، دفعات یا کیفیت ارتکاب، قصد و نیت احسان به بیمار و سایر جهات مخففه در صورتی که قتل غیر عمد به واسطه بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا به سبب عدم رعایت نظامات واقع شود، در تعیین کیفر با رعایت فصل نهم قانون مزبور بویژه مواد 64، 68، 70، 83، 85 و 86 حسب مورد از مجازات جایگزین حبس از نوع جزای نقدی و یا دوره مراقبت استفاده کنند».

بخشنامه حمایتی رییس قوه قضاییه از پزشکان

این بخشنامه قوه قضاییه یک گام بزرگ برای جلوگیری از حبس پزشکانی بود که در جریان درمان بیماران به هر دلیلی به واسطه خطای پزشکی یا یک قصور منجر به صدمه به بیمار شده و از این جهت تحت تعقیب قرار می‌گرفتند.

علاوه بر بخشنامه رییس قوه قضاییه، قانون مجازات اسلامي که پس از چند بار رفت و برگشت بين مجلس شوراي اسلامي و شوراي نگهبان تصویب و در نهایت هم اردیبهشت ماه سال 92 و پس از تاييد نهايي شوراي نگهبان، ابلاغ شد، نیز حمایت هایی در خصوص فعالیت های جامعه پزشکان دارد.

این قانون مشتمل بر جرایم و مجازات‌هاي حدود، قصاص، ديات و تعزيرات، اقدامات تأميني و تربيتي، شرايط و موانع مسؤوليت كيفري و قواعد حاكم بر آنها است و طبق ماده 2 از فصل اول این قانون، هر رفتاري اعم از فعل يا ترك فعل كه در قانون براي آن مجازات تعيين شده است جرم محسوب مي‌شود. در حال حاضر به استناد قانون مجازات اسلامی فعلی، برخورد با پزشکان متخلف ضروری است و در صورت لزوم صدور  حکم حبس برای افراد متخلف پیش بینی شده است.
 
براساس ماده یک طرح اصلاحی قانون مجازات اسلامی، یک تبصره به ماده 39 قانون مجازات اسلامی اضافه شده که بر اساس آن، « در جرایم تعزیری غیرعمد پزشکی درجه 5 تا 8 در صورت فقدان سابقه کیفری موثر و جبران ضرر و زیان، دادگاه حکم به معافیت از کیفر صادر می‌کند.»

تبدیل حبس پزشکان به جزای نقدی در خارج  از کشور

مجازات ها براي قصور پزشکي در کشورها متفاوت است و برخي از کشورها دست قضات را باز گذاشته اند که جزاي نقدي را جايگزين حبس کنند. اگر بيمار از پزشک به دليل قصور شکايت کند، ابتدا بايد ۵ هزار دلار به حساب دولت واريز کند و بدون وکيل نمي تواند از پزشک شکايت کند و پرونده را به جريان بيندازد. در کشور ما نیز اگر پزشکی بصورت عمدی خطای پزشکی انجام دهد، براساس قانون باید مجازات شود اما اگر بصورت غیرعمدی خطایی از سوی مرتکب شود، مشمول حبس نمی شود، اما در این زمینه اشکالی در قانون وجود دارد که مجلس شورای اسلامی به عنوان تصمیم گیرنده، در حال بررسی این موضوع است.

«ابوالفضل «ابوترابی» در گفت‌وگو با خبرنگار حقوقی و قضایی در این خصوص و  با تاکید بر لزوم حذف حبس پزشکان از قانون مجازات اسلامی، می‌گوید: طرح لغو حبس پزشکان و استفاده از مجازات‌های جایگزین برای تخلفات پزشکی در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است و در چند هفته آینده در صحن علنی مطرح می‌شود.

پزشکان از ترس حبس، دارو درمانی می کنند

وی با بیان اینکه برای اولین بار است که حذف حبس پزشکان از قانون مجازات اسلامی در کمیسیون حقوقی قضایی مجلس مطرح شده است، افزود: بسیاری از پزشکانی که عمل جراحی انجام می‌دادند به خاطر ترس از حبس دیگر اقدام به این کار نمی‌کردند و بیشتر به درمان دارویی روی آورده‌اند.

عضو کمسیون حقوقی و قضایی مجلس با بیان اینکه مجازات حبس برای پزشکان موجب کاهش داوطلبان پزشکی در حوزه جراحی شده است، اظهار کرد: حذف حبس پزشکان از قانون مجازات اسلامی لازم و ضروری است و امیدواریم که با حمایت‌های لازم در یکسال آینده این امر به نتیجه برسد.

حبس در شان پزشک نیست

حبس در شان پزشکان نیست و بارها رییس قوه قضاییه به این مطلب تاکید کرده اند و در دیدار اخیر اعضای ستاد مرکزی و هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران با رئیس دستگاه قضا بار دیگر این موضوع مورد تاکید قرار گرفت. آیت الله آملی لاریجانی در این دیدار اظهار کرد: بین دستگاه قضا و جامعه پزشکی مسائل متعددی مطرح است که در رابطه با این مسائل تعامل خوبی وجود دارد. این تعامل هم به لحاظ مسائل کلان کشور و هم مسائل پزشکی است.

وی با بیان اینکه معتقدیم جامعه پزشکی جامعه فرهیخته است و باید تلاش کرد تا حرمت پزشکان حفظ شود، افزود: برخی از موارد هم که پیش می‌آید، طبیعی است و نیازمند درایت این جامعه دانشمند برای حل آنهاست. هیچ وقت علاقه نداریم که نسبت به جامعه پزشکی توهین شود، کما اینکه دوست نداریم به هیچ مراجعه کننده‌ای هم توهین شود چون حفظ کرامت انسانی و عدالت اقتضا می کند که کرامت انسان‌ها حفظ شود.

تاکیدات رئیس قوه قضاییه از یک سو و تلاش برای اصلاح بخش هایی از قانون مجازات اسلامی از سوی دیگر همگی از حمایت ویژه از جامعه پزشکی کشور خبر می دهد و این یک اصل طبیعی است که در کنار حمایت از پزشکان، زمینه حمایت از حقوق بیمارانی که در نتیجه قصور پزشکی آسیب دیده اند هم فراهم می شود. در حال حاضر هم تا انجام و اجرای اصلاحات قانون مجازات اسلامی، تخلفات منجر به حبس پزشکان به رییس قوه قضاییه اعلام می شود.