خیز اروپا برای گنجاندن موضوعات جانبی در برجام
میرقاسم مومنی در گفت‌وگو با میزان، در تشریح ساز و کار اینستکس اظهار داشت: مسئله اینستکس بعد از خارج شدن آمریکا از برجام، برای اینکه بتواند یک راه کار مالی جهت حل مشکلات مالی ایران با کشورهای اروپایی و جهان ایجاد کند و به قول خود اروپاییها برای اینکه امتیازاتی به ایران بدهند، مطرح شد.
مومنی اضافه کرد: یک کانال برای مبادلات تجاری راه بیاندازند که این کانال راهکاری را برای ایجاد رابطه بانکی و ارتباطات مالی انجام شود و سه کشور اروپایی آلمان انگلیس و فرانسه می‌خواستند آن مدیریت کنند و مقر آن را در پاریس قرار دادند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: اما مشکل اینستکس این بود که علی‌رغم وعده‌هایی که اروپاییها داده بودند که می‌توانند راهکار مالی ایجاد کنند و براساس تحریم‌هایی که آمریکا انجام داده و خیلی از منابع مالی ایران تحریم شده بود، راه حل‌هایی را ایجاد کنند؛ عملاً نتوانستند هیچ کاری انجام بدهند.
وی ادامه داد: اما ما دیدیم که علی‌رغم تبلیغاتی که انجام دادند، نه تنها نتوانست مبادلات مالی را ایجاد کند بلکه باعث شد که حجم عظیمی از تعهدات اروپاییان نسبت به انباشته شود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: در دو سال گذشته هیچ معامله یا مبادله مالی یا کالایی انجام نگرفته که ایران بتواند در آن سود کند. و فقط بر اساس ادعای وزیر خارجه آلمان، تنها بخش کوچکی در خصوص مسائل دارویی انجام گرفت که در واقع می‌توان از آن به عنوان شکست اینستکس یاد کرد.
مومنی با بیان اینکه اینستکس برنامه‌ای بود که اروپاییها می‌خواستند آن را مدیریت کنند اما نتوانستند، گفت: آنها مشکلات زیادی در داخل خودشان دارند و از انسجام کافی نسبت به موضوع ایران برخوردار نیستند. به همین جهت این سیاست به شکست منجر شد و ایران نیز نتوانست از آن بهره‌ای ببرد.
وی با اشاره به اظهارات اخیر وزیر خارجه آلمان مبنی بر مسئول راه نیفتادن اینستکس ایران است، اظهار داشت: بحث فرافکنی همیشه بوده‌است. از قبل از مذاکرات برجام و بعد از آن، چه آمریکایی‌ها و چه اروپاییها به بهانه‌های مختلف مقصر را در تمام قضایا ایران معرفی کردند؛ در حالی که ایران بیشترین همکاری را در برجام داشته است. انجام تعهدات برجامی، بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تقلیل غنی‌سازی از ۲۰ درصد به ۴ درصد را ایران انجام داد؛ ولی متاسفانه می‌بینیم که مقصر ایران را معرفی می‌کنند.
مومنی ادامه داد: به دلیل اینکه در حال حاضر اروپاییان با دو مشکل مواجه هستند؛ اول اینکه شرکت‌های اروپایی که می‌خواستند با ایران همکاری بکند از ترس تحریم‌های آمریکا حاضر به همکاری نشدند و بانک‌ها و شرکت‌هایی را معرفی کردند که اصلاً توان همکاری با ایران را نداشتند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اذعان داشت: این واقعیتی است که اروپایی ها باید قبول کنند؛ جمهوری اسلامی بیشترین همکاری را داشته است که با لیست کالاهای مورد نیاز، منابع مالی، صادرات نفتی و غیره مشخص بود؛ اما از هر مسیری که ایران خواست همکاری خود را توسعه بدهد تحریم‌های آمریکا و اجرای این تحریمها از سوی اروپاییها باعث شد که اینستکس با شکست مواجه شود خود اروپاییها باعث شکست آن بودند.
وی اضافه کرد: الان هم اروپاییها در روند مذاکرات جدید که امید دارند با روی کار آمدن بایدن، فصل جدیدی از مناسبات و مذاکرات جدید در قالب برجام انجام گیرد با پیشی گرفتن و متهم کردن ایران به عدم همکاری سعی دارند موضوعات جانبی را در برجام بگنجانند و سعی دارند بیشترین امتیاز را از ایران بگیرند.
مومنی در پایان خاطرنشان کرد: در واقع می‌شود گفت که اروپایی ها از همین حالا زمینه باج‌خواهی و زیاده طلبی خودشان را مطرح کنند در حالیکه همه مشکلات از خود اروپا بوده و عدم همکاری و عدم اجرای مصوبات از سوی خود اروپاییها و شرکت‌های اروپایی بوده است.
