عدم مدیریت تعارضات بین انسان و وحوش

- مرگ وحوشی چون پلنگ و خرس و گرگ بر اثر گرفتار شدن در تله، تغذیه از طعمه آلوده به سم و یا هدف شلیک گلوله قرار گرفتن هر از گاه زمینه‌ساز طرح انتقادات نسبت به عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست یعنی تنها متولی حفاظت از حیات وحش می‌شود. چرا که یکی از اصلی‌ترین معضلات در حوزه مدیریت حیات وحش، موضوع تعارضات وحوش با انسان است که متاسفانه به جرات می‌توان گفت سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه عمکرد مثبتی نداشته و حتی برنامه‌ای برای مدیریت این مشکل ارائه نکرده است. معضلی که عامل اصلی آن پیشروی جوامع انسانی در زیستگاه‌های حیات وحش است و حاصل آن وارد آمدن خساراتی بعضا جبران‌ناپذیر به انسان‌ یا حیات وحش.

ورود قانونی و در بسیاری از موارد غیرقانونی گله‌های دام به زیستگاه‌های حیات وحش حتی در ارتفاعات بسیار بالا که مجوزی برای تعلیف دام صادر نمی‌شود یکی از اساسی‌ترین و حادثه‌سازترین بخش معضل تعارضات انسان و حیات وحش را تشکیل می‌دهد: ورود گله‌های دام به زیستگاه‌های حیات وحش، گوشتخوارانی چون پلنگ و خرس و گرگ، طبق غریزه شکار خود به سوی دام‌ها حمله می‌کنند که حاصل آن یا وارد آمدن خسارت مالی و حتی جانی به دامدار است یا نابودی جانور مهاجم.

این تعارضات و عدم اقدام سازمان حفاظت محیط زیست برای مدیریت آن سبب شده دامداران برای حفاظت از گله‌هایشان از روش‌های غیرقانونی استفاده کنند: یکی از این روش‌ها نصب تله‌هایی است که عموما از نوع بالان بوده و عضو گرفتارشده حیوان را به شدت له می‌کنند که حاصل آن یا مرگ حیوان است و یا انتقالش به باغ وحش چرا که عضو گرفتار شده در تله بر اثر شدت آسیب غیرقابل استفاده شده و امکان ادامه حیات در طبیعت را از جانور خواهد گرفت.
استفاده از طعمه مسموم و شلیک گلوله برای حذف جانوران گوشتخوار هم تخلفات دیگری هستند که دامداران برای حفاظت از گله‌هایشان مرتکب می‌شوند.

برای مدیریت معضل تعارضات انسان با حیات وحش، سازمان حفاظت محیط زیست سه وظیفه اساسی دارد که به آنها عمل نمی‌کند:

جلوگیری از ورود غیرقانونی گله‌های دام به زیستگاه‌ها‌
سازمان حفاظت محیط زیست، طبق وظایف خود باید از ورود گله‌های دام که پروانه چرا ندارند به مناطق چهارگانه تحت مدیریت خود جلوگیری کند اما عملکرد ضعیف سازمان در این زمینه نه تنها باعث بروز تعارضات دامداران با حیات وحش شده، بلکه به مراتع آسیب‌های جدی وارد کرده و بدتر از آن، در نتیجه استفاده مشترک وحوش و دام‌های اهلی از مراتع و آبشخورها هرساله سبب انتقال بیماری‌‌های مسری و مهلکی مانند طاعون و تب برفکی از دام‌ها به وحوش علفخوار و نابودی جمعیت‌های قابل توجهی از آنها می‌شود.
این در حالی است که سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند با برنامه‌ریزی کارشناسی‌شده معضل ورود غیرقانونی گله‌های دام به زیستگاه‌ها را مهار کند.

جبران خسارت‌های وارده از سوی وحوش به دامداران و کشاورزان
در راستای جبران خسارت وارده از سوی وحوش به بومیان و در نتیجه تلاش دامداران و کشاورزان برای نابود کردن حیوانات خسارت‌‌زننده، تنها اقدام سازمان حفاظت محیط زیست امضای تفاهم‌نامه‌ای با شرکت بیمه ما برای جبران خسارات وارده از جانب پلنگ بود که پس از جبران موارد اندکی از خسارات، لغو شد و در حال حاضر به جرات می‌توان گفت که خسارات وارده  از سوی وحوش به دامداران و کشاورزان در هیچ کجای کشور پرداخت نمی‌شود. در نتیجه دامداران و کشاورزان برای جلوگیری از خسارت به دام‌ها و محصولاتشان، به تخلف سوق داده شده و گوشتخوارانی ارزشمند را از طبیعت کشور حذف می‌کنند.

این در حالی است که اختصاص اعتبار ویژه از توسط دولت برای پرداخت خسارت‌های ناشی از وحوش به دامداران و کشاورزان راهکاری است که سازمان حفاظت محیط زیست با پیگیری آن می‌تواند تعارضات بومیان و حیات وحش را به حداقل برساند.‌

برخورد قانونی و بازدارنده با عاملان نصب بعضا مرگبار انواع تله در زیستگاه‌های وحوش‌
در حالی که نصب تله در طبیعت طبق قانون شکار و صید تخلف محسوب می‌شود که هرساله گوشتخواران ارزشمند بسیاری را به کام مرگ می‌کشاند تا کنون به جز مواردی بسیار اندک، به منظور اعمال قانون تلاشی برای شناسایی تله‌گذاران صورت نگرفته است. در صورتی که سازمان حفاظت محیط زیست باید قاطعانه پیگیر روند شناسایی و تحویل دادن تله‌گذاران به مراجع قضایی توسط یگان حفاطت محیط زیست شود.

بیشتر بخوانید:
حبس ابد در انتظار پلنگ بشاگرد / دستی که به دلیل له شدن در تله قطع شد
پلنگ گرفتار در تله با شلیک گلوله کشته و سپس سوزانده شد!

به گزارش میزان طی یک ماه گذشته دو مورد گرفتار شدن پلنگ در تله بالان رسانه‌ای شده است که نمی‌توان گفت که یکی از آنها پس از قطع دستش به باغ وحش منتقل شد و دیگری توسط متخلفان با شلیک گلوله کشته شد و جسدش به آتش کشیده شد.