اقتصاد دانش‌بنیان؛ راه‌حل ورشکستگی اقتصادی/ لزوم توجه به سیاست برد - برد همکاری صنعت و دانشگاه

برات قبادیان در گفت‌وگو با میزان، در خصوص اقتصاد دانش‌بنیان با اشاره به اقدامات موثری که در سال‌های اخیر در این حوزه صورت گرفته است گفت: اقتصاد دانش بنیان نسبت به سایر حوزه‌های اقتصادی یک حوزه جوان است، اما با توجه به اهمیت ویژه‌ای که دارد، رشد و توسعه بالایی داشته است و آنچه که در حال حاضر می‌بینیم قابل مقایسه با چند سال پیش نیست و البته علی‌رغم این رشد و توسعه خوبی که در سال‌های اخیر داشته است، اما جایگاه اقتصاد دانش بنیان در کشور هنوز با ایده‌آل فاصله دارد و هنوز در ابتدای راه هستیم.

معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه وزارت صنعت معدن و تجارت رویکرد خود را بر اساس انقلاب صنعتی چهارم گذاشته است افزود: با توجه به انقلاب صنعتی چهارم که از همپوشانی رشته‌های تخصصی مختلف و جدید، از سال ۲۰۰۶ ایجاد شد، در دنیایی که با ترکیب دانش‌های مختلف و با کمک هوش مصنوعی انقلاب جدیدی در اقتصاد ایجاد شده است اگر زیرساخت‌های اقتصادی به سمت دانش و ایجاد شرکت‌های دانش بنیان نرود، آن اقتصاد محکوم به ورشکستگی است.

وی با تاکید بر اینکه کشور باید تولیدات سنتی را با کمک و استفاده از دانش مطابق با استاندارد‌های روز دنیا عرضه کند تصریح کرد: در حال حاضر رقابت در دنیای اقتصاد و تولید در دو حوزه کیفیت و قیمت وجود دارد و اگر نتوانیم کالایی مطابق با استاندارد‌های بین المللی و قیمت مناسب بازار‌های جهانی تولید کنیم محکوم به ورشکستگی خواهیم بود؛ بنابراین اگر در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان سرمایه‌گذاری و توجه کافی صورت نگیرد اقتصاد ما نمی‌تواند موفق باشد.

قبادیان درادامه به اجرای طرح‌های مختلف وزارتخانه در این حوزه اشاره کرد و گفت: در همین راستا یک طرح کلیدی و مهم از سه سال پیش در معاونت پژوهش وزارت صمت آغاز شد که بر اساس آن نیاز‌های بخش‌های مختلف صنعت، معدن و تجارت را بر روی یک سامانه موسوم به «تاپ» (توانمندسازی تولید و توسعه اشتغال پایدار) مستقر کرده است و واحد‌های صنعتی و معدنی با ثبت‌نام در این سامانه، نیاز‌های خود را اعلام می‌کنند و شرکت‌های دانش بنیان، نخبگان، اساتید و دانشجویان، طرح‌های خود را که مرتبط با نیاز‌های اعلام شده است پیشنهاد و یا ارائه می‌دهند.

طبق گفته معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت این طرح با دنبال کردن دو هدف اساسی شامل بومی سازی فناوری و توانمند کردن تولید داخل به کمک دانش، یک پیوند ناگسستنی بین صنعت، معدن، تولید و دانشگاه ایجاد کرده است که در خرداد سال گذشته نیز مورد توجه و تقدیر از سوی مقام معظم رهبری نیز قرار گرفته است.

اقتصاد دانش‌بنیان، راهکار مناسب مقابله با مشکلات اقتصادی است

وی با تاکید بر اینکه بسیاری از مشکلات حوزه صنعت و معدن با کمک دانشگاه و ورود دانش به حوزه اقتصاد قابل حل هستند بیان کرد: مبنای اقتصاد دانش بنیان، توسعه است، در شرایطی که تحریم‌ها و فشار‌های خارجی در کنار شیوع کرونا به اقتصاد کشور صدمه زده‌اند، استفاده از اقتصاد دانش بنیان می‌تواند راهکار خوب و مناسبی برای پیشبرد اهداف اقتصادی باشد.

قبادیان با مقایسه حوزه تولید مواد و لوازم بهداشتی مرتبط با کرونا در ابتدای شیوع کرونا با وضعیت امروز کشور گفت: در ابتدای شیوع کرونا ما در تولید بسیاری از تجهیزات و مواد مورد نیاز دچار کمبود و محدودیت بودیم، اما با ورود شرکت‌های دانش بنیان و پارک‌های علم و فن‌آوری بسیاری از نیاز‌های این حوزه را نه تنها تامین کردیم که حتی به نقطه صادرات هم رسیدیم.

از نگاه معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت رسیدن به این موفقیت مدیون عزم ملی، برنامه‌ریزی مناسب و استفاده از دانش است که کمک می‌کند تا دانشگاهیان و پژوهشگران بتوانند از امکانات موجود در بنگاه‌های اقتصادی برای کار‌های پژوهشی خود استفاده کنند و علاوه بر آن، با ایجاد فرصت اشتغال دانش‌آموختگان و نخبگان در این بنگاه‌ها، می‌توانیم بدنه و کارشناس اقتصادمان را هم دانش بنیان کنیم در واقع و نه تنها محصولات دانش بنیان که نیروی انسانی دانش بنیان را نیز تربیت کردیم و این نکته بسیار مهم است چرا که موتور محرکه اقتصاد نیروی انسانی است.

سامانه «تاپ» رابط بین پژوهشگر و  واحد تولیدی است

طبق توضیحات قبادیان تا امروز بیش از هزار نفر از جمعیت و حدود ۱۳ هزار واحد صنعتی معدنی و تجاری در طرح «تاپ» ثبت نام کردند و نیاز‌های خود را اعلام می‌کنند و تا کنون حدود ۵ هزار پروژه در در سامانه تعریف شده است؛ سامانه با ایجاد یک رابطه بین نیروی علمی و پژوهشگر با صنعت و واحد تولیدی گامی موثر و متحول کننده در حوزه‌های اقتصادی و یک همکاری بی‌سابقه و عینی بین صنعت و دانشگاه بوده است که با توجه به نیاز حوزه اقتصاد به بخش‌های دانش بنیان، استقبال از این طرح روزبه‌روز بیشتر می‌شود.

وی در پایان با یادآوری اثر مثبت این طرح در صنعت و اقتصاد کشور گفت: با مجوزی که از سوی مقام معظم رهبری دریافت کردیم ۲۰۰ نفر از دانشجویان ارشد و دکترای نخبه می‌توانند دوران نظام وظیفه خود را در واحد‌های تولیدی بگذراند که تاکنون ۴۰ نفر از نخبگان و دانشجویان شناسایی و برای اعزام به واحد‌های اقتصادی که اعلام نیاز کرده بودند معرفی شدند؛ این کار یک توافق برد-برد برای واحد‌های اقتصادی و همینطور نیروی جوان و نخبه کشور است، چرا که هم بنگاه‌های اقتصادی مذکور از نیروی سرمایه انسانی ارزان‌تری برخوردار می‌شوند و هم صنعت این فرصت را به نیروی جوان و نخبه کشور می‌دهد تا دانش خود را در حوزه مرتبط با تحصیلش به کار ببرد و از امکانات واحد‌های تولیدی برای کسب تجربه استفاده کند.