۹۹.۹.۹ موعد وعده روحانی رسید|سامانه جامع تجارت چه خواهد کرد؟

- حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار‌های اخیرشان با مسئولان مختلف دولتی و بخش خصوصی، ضمن تاکید بر رفع مشکلات اقتصادی کشور همواره با اشاره به گلوگاه‌های مشکلات اقتصادی، به راه‌حل رفع آن‌ها نیز اشاره داشتند؛ در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت هفته دولت، بر ضرورت راه‌اندازی سامانه‌های اطلاعاتی تاکید شد و ایشان راه‌اندازی و ارتباط سامانه‌های اطلاعاتی را برای ایجاد اصلاحات ساختاری ضروری اعلام کردند.

به دنبال آن با توجه به نیاز اقتصادی کشور، در ۲۷ مهرماه امسال، رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت، خبر افتتاح سامانه جامع تجارت در تاریخ نهم آذر ماه را داد، سامانه‌ای که به منظور کاهش بوروکراسی اداری در بخش تجارت، پیشتر، در تابستان ۱۳۹۵ در این دولت به بهره‌برداری رسیده بود، اما به دلیل تکمیل نبودن تمام بخش‌های آن، نتوانست در این مدت رسالت خودش را به طور کامل انجام دهد.

در واقع ماده پنجم و ششم قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که در دی‌ماه ۱۳۹۲ به تصویب رسید، دولت را مکلف کرد تا با راه‌اندازی یک سامانه هوشمند بر فرآیند واردات، صادرات، حمل، نگهداری و مبادله کالا و ارز نظارت داشته باشد و البته تمامی دستگاه‌های مرتبط با حوزه تجارت خارجی را نیز موظف به استفاده از این سامانه کرد.

به عبارت دیگر این سامانه با تجمیع اطلاعات سامانه‌های مختلف از دستگاه‌های مرتبط، علاوه بر حذف سلایق شخصی در مراحل مختلف تجارت خارجی و امکان رصد و رهگیری کالا و مشخص کردن صاحب کالا، به تسریع روند تجارت کمک بزرگی می‌کند.

طبق پیگیری که در مهرماه امسال انجام داده بود، این سامانه تا اواخر مهرماه، با پیشرفت ۷۵ درصدی، در زمینه تجارت خارجی، در حوزه واردات به بهره‌برداری کامل رسیده بود و حتی امکان فروش ارز صادراتی تجار نیز در بستر این سامانه وجود داشت و بخش عملیات گمرکی نیاز به تکمیل داشت و در بخش تجارت داخلی نیز نیاز به رفع نواقصی در رابطه با اجرا و تبادل اطلاعات به لحظه داشت.

آنچه که تا امروز اجازه نداده بود این سامانه بتواند به طور کامل به هدف خود برسد، ماهیت فرادستگاهی آن بود که نیاز به همکاری همه بخش‌های دخیل در زنجیره تامین کالا داشت تا بتواند بازرگانان را وادار به استفاده از این سامانه کند. اتفاقی که به امروز بعد از گذشت بیش از چهار سال از افتتاح این سامانه تقریبا محقق شده است و بدون تردید می‌تواند تاثیر مثبت قابل توجهی در شفاف‌سازی در حوزه اقتصاد و پیشگیری از قاچاق و فساد داشته باشد، اتفاقی که می‌تواند همان نوش‌داروی شرایط فعلی اقتصاد کشور باشد.

محمد شیرازیان در گفت‌وگو با میزان درباره آخرین وضعیت سامانه جامع تجارت با بیان اینکه طبق مصوبات شورای اجرایی فن‌آوری اطلاعات و ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، مقرر شده بود تا امروز با ایجاد یک زبان مشترک (در اینجا شناسه کالا) در دستگاه‌های حاکمیتی در حوزه تجارت خارجی و داخلی، وارد مرحله جدیدی از تعامل بین بخشی در این حوزه بشویم.

مدیر سامانه جامع تجارت ایران در ادامه با اشاره به دستور رئیس جمهور برای پیگیری تکمیل این سامانه و همکاری همه دستگاه‌های مربوطه افزود: بسیاری از بخش‌های مربوط به تجارت خارجی، از فرآیند صدور کارت بازرگانی، ثبت پرونده، استعلام ضوابط، درخواست مجوز از بیش از ۲۰۰ دستگاه، فرآیند ثبت سفارش، عملیات ارزی یا اعلام تامین ارز در سامانه پیاده سازی شده بود، ولی در زمینه اطلاعات قبض از انبارها، قبل از تشریفات گمرکی نقص اطلاعاتی وجود داشت.

شیرازیان با توضیح اینکه متولی این قسمت شرکت انبار‌های عمومی، سازمان بنادر، دبیرخانه مناطق آزاد و چند انبار دیگر بود تصریح کرد: در حوزه شرکت انبار‌های عمومی، همکاری‌های مناسبی انجام شد و اطلاعات شرکت انبار‌های عمومی در اختیار سامانه جامع انبار‌ها (یکی از زیرسامانه‌های سامانه جامع تجارت) قرار گرفت.

به گفته مدیر سامانه جامع تجارت ایران بخش دیگری که در فرآیند خارجی نیاز به تکمیل داشت حوزه عملیات گمرکی و تشریفات گمرکی بود و مقرر شد تبادلات اطلاعات گمرک با وزارت «صنعت، معدن و تجارت» و سامانه جامع تجارت انجام دهد و این نواقص را برطرف کند که در حال برطرف کردن است و پیشرفت‌هایی هم داشته است.

موضوعی دیگری که در این سامانه هنوز تکمیل نشده بود مربوط به استفاده گمرک از شناسه کالا بود که به گفته مدیر سامانه جامعه تجارت ایران اخیرا اطلاعیه‌ای در این خصوص از سوی گمرک منتشر شده است که در آن کاربر‌هایی که شناسه کالاهایشان در ثبت سفارش درج شده است ملزم هستند تا در اظهارنامه هم از اطلاعات شناسه کالا استفاده کنند.

وی درباره مشکل موازی‌کاری گمرک و سامانه جامع انبار‌ها که یکی دیگر از نواقص این سامانه بود، گفت: بعد از بررسی هر دو سامانه از سوی شورای اجرایی فن‌آوری اطلاعات، این شورا در نامه‌ای به وزارت صنعت و وزارت اعلام کرد که سامانه انبار‌های گمرکی باید فعالیت را متوقف و اطلاعات را در سامانه جامع انبار‌ها ثبت کند.

شیرازیان در پایان با تاکید بر اینکه بخشی از مصوبات تکمیل سامانه جامع تجارت ایران برای نهم آذر ماه بوده است و بخشی از این مصوبات مربوط به بعد از تاریخ اعلام شده، تصریح کرد: این شروع یک راه است که باید در چند بازه سه ماهه از دستگاه‌های مختلف پیگیری شود تا با ایجاد این زیرساخت‌ها، فرآیند رهگیری و رصد کالا‌های وارداتی و تولیدی تا سطح عرضه نهایی شود.