حل مشکل تأمین خوراک دام در گرو کشاورزی قراردادی| الگوی کشت مناسب؛ نیاز امروز کشور

- شیوع کرونا، تحریم‌های ظالمانه و سیاست‌های قدیمی و گاهی نامناسب دولت باعث افزایش آشفتگی در حوزه اقتصادی و کشیده شدن نوسانات قیمت‌ها به بخش مواد غذایی هم شده است به طوری‌که در بخش محصولات دامی مانند مرغ، تخم‌مرغ، گوشت قرمز و لبنیات نگرانی‌های جدی را برای جامعه و خانواده‌ها ایجاد و توان خانواده‌ها در سامان‌دهی هزینه‌ها را با چالش‌های متعددی روبرو کرده است.

 

به گفته فعالان حوزه تولید دام، افزایش قیمت محصولات دامی به دلیل بالا رفتن هزینه‌های تولید به خصوص در بحث تامین نهاده و خوراک دام است و از آنجایی‌که نهاده دام یکی از کالا‌های وارداتی به کشور بوده، طبیعی است که نوسانات ارز به طور مستقیم بر هزینه‌های تامین نهاده تاثیر گذارد.

 

از طرفی نهاده‌های دامی به عنوان کالای اساسی تعریف شدند و و واردات آن با ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام می‌شود. علی رغم اعلام تامین بیش از سه میلیارد دلار ارز برای کالا‌های اساسی از سوی دولت و تصویب سیاست‌های جدیدی برای ترخیص سریع‌تر کالا‌ها از گمرک، روند افزایش قیمت که همچنان صعودی است؛ و این موضوع لزوم اجرای راه‌کار‌های کاربردی‌تر را برای حل این مشکل نشان می‌دهد.

 

یکی از دلایل نوسانات قیمت‌ها در بازار داخلی، محدودیت‌هایی است که به‌واسطه مشکلاتی مانند تحریم و شیوع کرونا به کشور تحمیل شد و این مشکلات درباره کالا‌های وارداتی و یا محصولاتی که مواد اولیه آن از خارج تامین می‌شود بیشتر و شدیدتر دیده می‌شود. مشکلاتی که راه‌کار آن در افزایش تولید داخلی و بی‌نیازی از واردات است.

 

موضوعی که در بیانات مقام معظم رهبری در شهریور‌ماه و به مناسبت هفته دولت به آن اشاره شده است. ایشان ضمن انتقاد از واردات بی‌رویه که به تولید داخل آسیب می‌زند، مسئولان را از ایجاد پیوند بین اقتصاد کشور با تحولات خارجی برحذر داشتند و توصیه کردند تا با فرض بر تداوم تحریم‌ها تا ده سال آینده، برنامه‌ریزی اقتصادی بر اساس امکانات درونی و تکیه بر ظرفیت‌های داخلی باشد.

 

بدون تردید استفاده از دانش در سرمایه‌گذاری در حوزه کشاورزی نقش مهمی خواهد داشت؛ و برخورداری کشور ما از اقلیم‌های مختلف آب و هوایی و نیز شرایط خوب در بخش خاک و منابع طبیعی، امتیازی است که به عقیده کارشناسان کشاورزی قابلیت تولید محصولات مختلف کشاورزی مورد نیاز هم در صنایع غذایی انسانی و هم خوراک دام را فراهم کرده است.

 

منصور پوریان رئیس شورای تامین کنندگان دام زنده ایران در گفت‌وگو با میزان، موضوع تامین نهاده برای پرواربندی کشور را یک موضوع قابل حل توصیف کرد و با بیان اینکه در این زمینه نباید منتظر واردات باشیم، گفت: با کار وارداتی نمی‌توان انتظار کار جهادی را در این حوزه داشت، کشور ما از نظر سرزمین، آب و امکانات در سطح خوبی قرار دارد. نهاده و خوراک دام یک محصول کشاورزی است و تولید خوراک دام با کشت قراردادی می‌تواند یک راه حل مناسب برای این مسئله باشد.

واردات به عنوان یک راه حل فوری برای حل مشکلات مورد استفاده قرار می‌گیرد

 

پوریان با انتقاد از اینکه در دو حوزه کشاورزی و دامپروری، واردات به عنوان یک راه حل فوری برای حل مشکلات مورد استفاده قرار می‌گیرد، اعتماد به تولیدکنندگان و کشاورزان داخلی را ضروری خواند و تصریح کرد: برای حل مشکل در تامین خوراک دام باید به کشاورزی قراردادی در تولید نهاده رو بیاوریم. نهاده یک بخش ضروری برای تولید محصولات دامی است و کشور‌های موفق و صادرکننده در تولید محصولات دام، کشور‌های هستند که در بخش کشاورزی موفق بودند.

 

اسماعیل شهبازی استاد دانشگاه و کارشناس حوزه اقتصادی نیز در گفت‌وگو با میزان، در خصوص توان تولید خوراک دام در داخل کشور با تایید ظرفیت کشور در تولید محصولات مختلف کشاورزی گفت: با توجه به شرایط آب و هوایی و خصوصیات اقلیمی در مناطق مختلف کشور، پتانسیل و ظرفیت تولید این محصولات در کشور هم بصورت خوراک‌تر مانند یونجه و هم خوراک خشک مانند جو و ذرت وجود دارد.

 

این استاد دانشگاه با تاکید بر ضرورت حمایت از تولیدات داخلی و توجه به حوزه کشاورزی، مناسب کردن شرایط کشت و تولید را عامل مهمی در تشویق کشاورزان عنوان کرد و افزود: ایجاد شرایط سهل و عملی مانند تامین ماشین‌آلات و تجهیزات، بذر، کود، سموم و دیگر مواد مورد نیاز کشاورزان، تولید محصولات کشاورزی را در کشور افزایش پیدا کند.

 

موضوع دیگری که کارشناسان حوزه کشاورزی در بهبود شرایط تولید بر آن تاکید دارند، نیاز کشور به الگوی کشت مناسب است. الگوی کشت به معنای جانمایی صحیح تولید بر اساس پتانسیل‌های طبیعی، اصول اقتصادی و سیاست‌های استراتژیک کشور است، موضوعی که به گفته شهبازی، در کشور ما وجود ندارد.

 

شهبازی تهیه الگوی کشت را نیازمند جمع‌آوری و بررسی تمام اطلاعات مربوط به آب‌ها، خاک‌ها و شرایط آب و هوایی هر اقلیم و همچنین مطالعه بازار مصرف، توجه به رژیم غذایی و شناسایی تهدید‌های طبیعی و مشکلات احتمالی دانست و بیان کرد: با ایجاد یک الگوی کشت و شناسایی مناطق مناسب برای کشت هر محصول، ضمن حفظ محیط زیست و صیانت از منابع طبیعی، بیشترین بهره‌برداری را از این منابع طبیعی خواهیم داشت.

 

در کنار برنامه‌ریزی‌های مبتنی بر مطالعات علمی و استفاده از تکنولوژی روز، حمایت‌های دولتی به‌عنوان عامل تشویق کننده دارای اهمیت است. این حمایت‌ها می‌تواند در قالب تخصیص یارانه در تامین مواد شیمیایی، ماشین‌آلات و ایجاد تاسیسات و یا در قالب تغییر سیاست‌ها و جایگزین کردن تولیدات داخلی بجای واردات صورت بگیرد.

 

شهبازیان با تاکید بر لزوم داشتن برنامه‌های کوتاه مدت در کنار برنامه‌های دراز مدت، با اشاره به شرایط خاص برای تولید محصولاتی مانند ذرت، مطالعه و برنامه‌ریزی را در توانمند کردن کشاورزی داخلی را مهم و ضروری اعلام کرد و با استناد به این واقعیت که در دنیای امروز، بخش کشاورزی در تامین مواد غذایی و مایحتاج زندگی مردم نقش اصلی را برعهده دارد به قدرت و نفوذ کشور‌های با کشاورزی قوی اشاره کرد و افزود: غلات و لبنیات سهم اصلی سبد غذایی هستند بنابراین توسعه در این بخش به‌معنای خودکفایی در تامین مواد اولیه صنایع غذایی است. البته این کار به حمایت‌های دولت نیاز دارد تا با کاهش هزینه تولید برای کشاورز، قیمت تمام شده تولید را نسبت به واردات پایین نگه دارد.