واسطه‌ها در کمین غیرشفاف شدن مبادلات| لزوم عرضه کامل فولاد و سیمان در بورس کالا
بهرام غفاری در گفت‌وگو با میزان، با بیان اینکه بورس کالا در طول این سال‌ها که فعال شده نتایج مطلوبی در بازار مصالح و فرآورده‌های ساختمانی داشته است گفت: هرچند تمام محصولات در بورس عرضه نمی‌شود، اما محصولات اساسی در بخش ساخت‌وساز مثل فولاد در بورس عرضه می‌شود و با تعیین قیمت براساس عرضه و تقاضا، باعث نظم‌بخشی به بازار شده است.
رئیس پیشین سازمان نظام‌مهندسی استان تهران در خصوص برخی گمانه زنی‌ها مبنی بر تضعیف معاملات فولاد در بورس کالا به بهانه کاهش قیمت ها، هشدار داد و گفت: آیا افرادی که این موضوعات را مطرح می‌کنند، طی سال‌ها نتیجه عرضه محصولات خارج از بورس کالا را تجربه نکرده اند؟ آیا این موضوع مشخص نیست که خروج معاملات از شفافیت حاصلی جز دلال بازی، رانت و افزایش بی رویه قیمت‌ها را ندارد؟
گمان می‌کنم افرادی که خواهان بازاری تاریک و غیرشفاف هستند به سیاست گذاران آدرس غلط می‌دهند
غفاری افزود: من گمان می‌کنم افرادی که خواهان بازاری تاریک و غیرشفاف هستند به سیاست گذاران آدرس غلط می‌دهند.
دخالت‌های دستوری منشا مشکلات بازار
وی تأکید کرد: بعضا معاملات بورس کالا با چالش‌هایی مواجه می‌شود که دلیل اصلی آن دخالت‌های خود دولت در روند معاملات است. برای مثال محصولات با قیمت دستوری و سقف رقابت عرضه می‌شود که همین موضوع باعث رشد تقاضای کاذب در بازار و افزایش قیمت‌ها در بازار خارج از بورس می‌شود و هیچ کمکی به مصرف کننده واقعی نمی‌کند؛ در یک جمله بگویم که چشم سودجویان به همین مداخله‌ها و سیاست‌های دستوری است تا بتوانند بیشترین بهره برداری را داشته باشند.
رئیس پیشین سازمان نظام‌مهندسی استان تهران اظهار کرد: همه می‌دانیم که بازار مسکن به دلیل نقش مهمی که در هزینه‌های خانوار دارد از اهمیت فوق‌العاده زیادی برخوردار است. سیاست‌های دولت در این حوزه نیز همواره چه در قوه مجریه و چه در قوه مقننه با حساسیت زیاد دنبال می‌شود. افزایش قیمت مسکن نیز نتیجه رشد قیمت زمین و در درجه دوم رشد هزینه‌های تمام‌شده ساخت است که در اثر افزایش قیمت مصالح ساختمانی روی می‌دهد. در واقع حدود ۱۵۰ صنعت مختلف به بخش ساختمان ارتباط دارد و هرگونه تغییر در هزینه‌های تمام‌شده در آن‌ها به‌طور مستقیم روی هزینه ساخت و به‌تبع آن روی قیمت مسکن تأثیر می‌گذارد.
هرجا در معاملات دخالت شد، بازار بهم ریخت
به گفته وی از مهم‌ترین صنایعی که در ساختمان‌سازی اثرگذار است؛ تولیدات فولادی و سیمان است. این دو جزء بسیار مهم در صنعت ساخت محسوب می‌شود که هرگونه تلاطمی در بازار آن‌ها به بخش ساختمان منتقل می‌شود که بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر عرضه‌ها در بورس منظم باشد، همواره بازار این محصولات نیز متعادل است.
غفاری اضافه کرد: چند سالی است که عرضه این محصولات به بورس کالا رفته و غیر از مواقعی که دولت مداخلاتی در این بازار داشته، در باقی مواقع نظم و شفافیت موجود در بازار، به بخش مسکن نیز نظم بخشیده است. با سازوکار بورس کالا، طرف‌های خریدار و فروشنده مشخص هستند و می‌توان هرگونه دلالی و تخلف در این بازار را به‌راحتی شناسایی کرد. چراکه تمام معاملات با جزئیات ثبت و ضبط می‌شود و جای هیچ‌گونه مخفی‌کاری و فرار از قانون وجود ندارد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و اگر دولت همت خود را بر تولید بیشتر و عرضه بیشتر محصولات بگذارد، می‌توان امید داشت که با عرضه بیشتر، قیمت‌ها نیز کاهش یابد و به دنبال آن هزینه ساخت در بخش مسکن کمتر شود.
رئیس پیشین سازمان نظام‌مهندسی استان تهران متذکر شد: تأمین مسکن؛ نتیجه فعالیت یک زنجیره بزرگ از صنایع مختلف است بنابراین برای هدف تأمین مسکن برای اقشار ضعیف جامعه، دولت باید از ابتدای این زنجیره برنامه‌ریزی کرده و بازار را به سمت درست هدایت کند. اینکه دولت بدون طرح و برنامه برای بخش‌های مختلف این زنجیره، یک‌باره به سراغ حلقه‌های انتهایی می‌رود و آن‌ها را مجبور به کاهش قیمت می‌کند، نه‌تن‌ها منجر به کاهش قیمت‌ها نمی‌شود بلکه زمینه حضور دلالان و رانت‌خواران را در بازار‌های موازی فراهم می‌کند.
وی در پایان گفت: دولت لازم است برای تصمیمات آنی که برای بخش مسکن می‌گیرد، تأمل بیشتری داشته باشد و تیم‌های کارشناسی مختلفی را به بررسی بازار و بررسی تأثیر سیاست‌های اتخاذشده به کار بگیرد.
