اهمیت همکاری‌های فرابخشی برای پیشگیری از ابتلای حیات وحش به بیماری «هاری»

14:12 - 07 مهر 1399
کد خبر: ۶۶۰۲۳۰
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تشریح اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست برای پیشگیری بیماری هاری در حیات وحش بر اهمیت همکاری‌های فرا بخشی در پیشگیری این بیماری در حیات وحش تاکید کرد.
- معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تشریح اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست برای پیشگیری بیماری هاری در حیات وحش بر اهمیت همکاری‌های فرا بخشی در پیشگیری این بیماری در حیات وحش تاکید کرد.

کیومرث کلانتری به مناسبت روز جهانی هاری ۲۸ سپتامبر و سالگرد درگذشت لویی پاستور گفت: وجود بیماری‌ها در حیات وحش کشور درکنارعواملی از جمله افزایش فعالیت‌های بی ضابطه انسان در طبیعت، تخریب و جزیره‌ای شدن زیستگاه‌های گونه‌های جانوری، نابودی جنگل ها، شکار و صید غیر قانونی حیوانات، تجارت غیر قانونی گونه‌های جانوری و اجزای آن‌ها، آلودگی‌های صنعتی و کشاورزی، بهره برداری غیراصولی از منابع طبیعی، رهاسازی پسماند‌ها و فاضلاب‌ها در طبیعت و حوادث طبیعی مثل تغییرات ناگهانی آب و هوا، آتش سوزی‌ها و خشکسالی‌های متوالی جزو مهم‌ترین عوامل تهدید کننده تنوع زیستی و محیط زیست نیز قرار می‌گیرند.

وی اضافه کرد: با وجود آنکه عوامل محیطی در پیدایش و گسترش بیماری‌ها نقش دارند، ولی شیوع بیماری‌ها می‌تواند نتیجه عملکرد جامعه بشری نیز باشد. فعالیت‌های غیر اصولی انسان در طبیعت در قالب معدن کاوی، دامپروری، کشاورزی، جاده سازی و ساخت و ساز‌ها بدون رعایت ضوابط زیست محیطی موجب کاهش فاصله جوامع انسانی ودام‌های اهلی با حیات وحش شده که نتیجه آن تخریب زیستگاه‌های جانوری و شیوع و بروز بسیاری از بیماری‌های واگیردار به ویژه بیماری‌های نوپدید و بازپدید بوده است. گونه‌های شاخص جانوری و در معرض خطر تهدید و انقراض به دلیل جمعیت‌های پراکنده و شکننده و کاهش تنوع ژنتیک در برابر بیماری‌ها می‌توانند بسیارآسیب پذیر باشند.

کلانتری با اشاره به اینکه پیشگیری و کنترل طیف وسیعی از بیماری‌ها به عنوان بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان از نظر فنی بسیار مشکل است و یکی از معضلات بهداشتی، اقتصادی و زیست محیطی کشور‌ها محسوب می‌شود، تصریح کرد: از جمله این بیماری‌ها می‌توان به آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، هاری، سالک، سیاه زخم و تب خونریزی دهنده کریمه ـ کنگو اشاره کرد که هیچگونه مرزی ندارند و از سد بین گونه‌ای هم عبور کرده اند و علاوه بر گونه‌های جانوری میزبان به انسان نیز سرایت می‌کنند. برای پیشگیری و کنترل این نوع بیماری‌ها اقدامات اساسی تاکنون در کشور انجام شده است، ولی همه این اقدامات نیاز به تقویت و حمایت مضاعف دارند.

وی همچنین بر لزوم پیشگیری از شیوع بیماری هاری تأکید کرد و گفت: برای پیشگیری از شیوع بیماری هاری باید به چرخه اپیدمیولوژیک بیماری بین انسان، گوشتخواران اهلی و گونه‌های جانوری وحشی توجه کرد و مسلما کاهش ارتباط بین گونه‌های جانوری به خصوص گوشتخواران وحشی با اهلی و انسان‌ها و واکسیناسیون مستمر برای از بین بردن و قطع چرخه انتقال ویروس هاری ضرورت دارد که انجام این مهم تاکنون توسط دستگاه‌های متولی با جدیت ادامه پیدا کرده است.

کلانتری تاکید کرد: در کشور‌هایی نظیر ایران کنترل بیماری هاری و انجام اقدامات پیشگیرانه و مبارزه با این بیماری بنا بر دلایل متعدد از جمله موارد ذیل بسیار مشکل و پیچیده است. مواردی از قبیل افزایش جمعیت سگ‌های بی سرپرست و رهاشده - که متاسفانه در طی چند ماه اخیر بخشی از این حیوانات به علت ترس ناشی از ویروس کرونا رها شده اند و خود مصداقی از حیوان آزاری است - دسترسی آسان حیوانات به پسماند‌ها و در نتیجه ارتباط بیشتر بین حیوانات، افزایش تردد گوشتخواران وحشی درمجاورت مناطق مسکونی به علت کاهش طعمه‌های آن‌ها در زیستگاه‌های طبیعی، گدار (مهاجرت فصلی) و تردد گوشتخواران وحشی در مرز کشور‌های همسایه و ورود به داخل کشور، موجب تعدد میزبانان بیماری در کشور شده است به نحوی که علاوه بر گوشتخواران اهلی، طیف وسیعی از گونه‌های جانوری وحشی می‌توانند میزبان ویروس عامل این بیماری باشند.

وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست برای کنترل، پیشگیری و مبارزه با بیماری هاری در سطح ملی بر اساس وظیفه‌ای که بر عهده دارد اقداماتی همچون افزایش و استمرار همکاری‌ها با نهاد‌هایی نظیر وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی کشور با توجه به اهمیت سلامت واحد، تدوین دستورالعمل پیشگیری و کنترل هاری در حیات وحش برای افزایش مراقبت و پایش گوشتخواران وحشی مشکوک به بیماری هاری و اطلاع رسانی موارد مشکوک به بیماری در حیات وحش برای نمونه برداری به ادارات کل دامپزشکی استان، تهیه پیش نویس برنامه راهبردی پیشگیری و کنترل بیماری هاری در حیات وحش، تحقیق و پژوهش در خصوص واکسن خوراکی هاری با همکاری انستیتو پاستور ایران، آموزش کارشناسان و ماموران اجرایی در رابطه با پیشگیری از بیماری‌ها در حیات وحش، پیگیری ساماندهی پسماند‌ها و کنترل جمعیت سگ‌های بی سرپرست از طریق سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در دستور کار قرار دارد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان پیشنهاداتی برای پیشگیری و کنترل بیماری‌ها گفت: برای پیشبرد اقدامات مربوط به پیشگیری و کنترل بیماری هاری علاوه بر تامین اعتبارات مورد نیاز لازم است تا هماهنگی‌های بین بخشی، اقدامات اجرایی و مراقبت و ایمن سازی توسعه یابند و به آموزش و پژوهش در زمینه بیماری هاری توجه جدی شود. در این رابطه پیشنهاد می‌شود در چارچوب سلامت واحد، همکاری‌های فرا بخشی بین سازمان‌ها و دستگاه‌های ذیربط و مراکز آموزشی، علمی و تحقیقاتی در قالب کمیته ملی مشترک با محوریت وزارت بهداشت و با تخصیص بودجه مستقل ادامه یابد تا کلیه اقدامات مکمل یکدیگر باشند.

وی اضافه کرد: ساماندهی پسماند‌های دامی، کشاورزی و روستایی به منظورجلوگیری ازجذب و نزدیک شدن حیوانات وحشی به مناطق مسکونی در نتیجه کاهش تماس بین آن‌ها با سگ‌های اهلی و رهاشده، واکسیناسیون گسترده و سالیانه سگ‌های گله و دام‌هایی که بطورآزاد از مراتع استفاده می‌کنند علیه هاری بخصوص درمناطق پرخطر، کنترل جمعیت سگ‌های بی سرپرست به طورهمزمان درتمام کشور از طریق سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها (وزارت کشور)، آموزش افراد از جمله کودکان درخصوص نحوه برخورد با حیوانات به خصوص گوشتخواران و واکسیناسیون افراد در معرض خطر برعلیه هاری، آموزش دامداران و ارایه تسهیلات به آنان برای بازسازی جایگاه نگهداری دام اهلی و افزایش امنیت زیستی در دامداری‌ها برای جلوگیری از ورود گونه‌های جانوری مانند جوندگان و گوشتخواران وحشی نظیر خدنگ، روباه و شغال، جلوگیری ازذبح غیرمجاز دام‌های اهلی، جلوگیری از قاچاق حیوانات به داخل کشور و فعال کردن پست‌های قرنطینه مستقردرجاده‌ها برای نظارت برجابجایی حیوانات در داخل کشور از پیشنهادات دیگر است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، کلانتری در پایان ضمن قدردانی از شهدای مدافع سلامت و شهدای سنگر حفاظت از طبیعت برای حراست از عرصه‌های طبیعی و حفاظت از سرمایه‌های ملی گفت: جای امیدواری است که در آستانه قرن جدید هجری شمسی، با ادامه همکاری‌های صمیمانه و تلاش‌های مستمر دستگاه‌های ذیربط از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی کشور، موسسه تحقیقاتی سرم و واکسن سازی رازی، سازمان نظام دامپزشکی کشور، انستیوپاستور ایران، سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌های کشور و دانشکده ها، مراکز علمی و تحقیقاتی و با استفاده از ظرفیت‎ها، فرصت‎ها، امکانات ملی، تجربیات گذشته و با وجود تمامی مشکلات، کشور ایران به عنوان الگویی در زمینه ارتقای سلامت انسان، حفاظت محیط زیست و توسعه دامپروری در سطح منطقه و جهان قرار گیرد.
کیومرث کلانتری به مناسبت روز جهانی هاری ۲۸ سپتامبر و سالگرد درگذشت لویی پاستور گفت: وجود بیماری‌ها در حیات وحش کشور درکنارعواملی از جمله افزایش فعالیت‌های بی ضابطه انسان در طبیعت، تخریب و جزیره‌ای شدن زیستگاه‌های گونه‌های جانوری، نابودی جنگل ها، شکار و صید غیر قانونی حیوانات، تجارت غیر قانونی گونه‌های جانوری و اجزای آن ها، آلودگی‌های صنعتی و کشاورزی، بهره برداری غیراصولی از منابع طبیعی، رهاسازی پسماند‌ها و فاضلاب‌ها در طبیعت و حوادث طبیعی مثل تغییرات ناگهانی آب و هوا، آتش سوزی‌ها و خشکسالی‌های متوالی جزو مهم‌ترین عوامل تهدید کننده تنوع زیستی و محیط زیست نیز قرار می‌گیرند.

وی اضافه کرد: با وجود آنکه عوامل محیطی در پیدایش و گسترش بیماری‌ها نقش دارند، ولی شیوع بیماری‌ها می‌تواند نتیجه عملکرد جامعه بشری نیز باشد. فعالیت‌های غیر اصولی انسان در طبیعت در قالب معدن کاوی، دامپروری، کشاورزی، جاده سازی و ساخت و ساز‌ها بدون رعایت ضوابط زیست محیطی موجب کاهش فاصله جوامع انسانی ودام‌های اهلی با حیات وحش شده که نتیجه آن تخریب زیستگاه‌های جانوری و شیوع و بروز بسیاری از بیماری‌های واگیردار به ویژه بیماری‌های نوپدید و بازپدید بوده است. گونه‌های شاخص جانوری و در معرض خطر تهدید و انقراض به دلیل جمعیت‌های پراکنده و شکننده و کاهش تنوع ژنتیک در برابر بیماری‌ها می‌توانند بسیارآسیب پذیر باشند.

کلانتری با اشاره به اینکه پیشگیری و کنترل طیف وسیعی از بیماری‌ها به عنوان بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان از نظر فنی بسیار مشکل است و یکی از معضلات بهداشتی، اقتصادی و زیست محیطی کشور‌ها محسوب می‌شود، تصریح کرد: از جمله این بیماری‌ها می‌توان به آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، هاری، سالک، سیاه زخم و تب خونریزی دهنده کریمه ـ کنگو اشاره کرد که هیچگونه مرزی ندارند و از سد بین گونه‌ای هم عبور کرده اند و علاوه بر گونه‌های جانوری میزبان به انسان نیز سرایت می‌کنند. برای پیشگیری و کنترل این نوع بیماری‌ها اقدامات اساسی تاکنون در کشور انجام شده است، ولی همه این اقدامات نیاز به تقویت و حمایت مضاعف دارند.

وی همچنین بر لزوم پیشگیری از شیوع بیماری هاری تأکید کرد و گفت: برای پیشگیری از شیوع بیماری هاری باید به چرخه اپیدمیولوژیک بیماری بین انسان، گوشتخواران اهلی و گونه‌های جانوری وحشی توجه کرد و مسلما کاهش ارتباط بین گونه‌های جانوری به خصوص گوشتخواران وحشی با اهلی و انسان‌ها و واکسیناسیون مستمر برای از بین بردن و قطع چرخه انتقال ویروس هاری ضرورت دارد که انجام این مهم تاکنون توسط دستگاه‌های متولی با جدیت ادامه پیدا کرده است.

کلانتری تاکید کرد: در کشور‌هایی نظیر ایران کنترل بیماری هاری و انجام اقدامات پیشگیرانه و مبارزه با این بیماری بنا بر دلایل متعدد از جمله موارد ذیل بسیار مشکل و پیچیده است. مواردی از قبیل افزایش جمعیت سگ‌های بی سرپرست و رهاشده - که متاسفانه در طی چند ماه اخیر بخشی از این حیوانات به علت ترس ناشی از ویروس کرونا رها شده اند و خود مصداقی از حیوان آزاری است - دسترسی آسان حیوانات به پسماند‌ها و در نتیجه ارتباط بیشتر بین حیوانات، افزایش تردد گوشتخواران وحشی درمجاورت مناطق مسکونی به علت کاهش طعمه‌های آن‌ها در زیستگاه‌های طبیعی، گدار (مهاجرت فصلی) و تردد گوشتخواران وحشی در مرز کشور‌های همسایه و ورود به داخل کشور، موجب تعدد میزبانان بیماری در کشور شده است به نحوی که علاوه بر گوشتخواران اهلی، طیف وسیعی از گونه‌های جانوری وحشی می‌توانند میزبان ویروس عامل این بیماری باشند.

وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست برای کنترل، پیشگیری و مبارزه با بیماری هاری در سطح ملی بر اساس وظیفه‌ای که بر عهده دارد اقداماتی همچون افزایش و استمرار همکاری‌ها با نهاد‌هایی نظیر وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی کشور با توجه به اهمیت سلامت واحد، تدوین دستورالعمل پیشگیری و کنترل هاری در حیات وحش برای افزایش مراقبت و پایش گوشتخواران وحشی مشکوک به بیماری هاری و اطلاع رسانی موارد مشکوک به بیماری در حیات وحش برای نمونه برداری به ادارات کل دامپزشکی استان، تهیه پیش نویس برنامه راهبردی پیشگیری و کنترل بیماری هاری در حیات وحش، تحقیق و پژوهش در خصوص واکسن خوراکی هاری با همکاری انستیتو پاستور ایران، آموزش کارشناسان و ماموران اجرایی در رابطه با پیشگیری از بیماری‌ها در حیات وحش، پیگیری ساماندهی پسماند‌ها و کنترل جمعیت سگ‌های بی سرپرست از طریق سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در دستور کار قرار دارد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان پیشنهاداتی برای پیشگیری و کنترل بیماری‌ها گفت: برای پیشبرد اقدامات مربوط به پیشگیری و کنترل بیماری هاری علاوه بر تامین اعتبارات مورد نیاز لازم است تا هماهنگی‌های بین بخشی، اقدامات اجرایی و مراقبت و ایمن سازی توسعه یابند و به آموزش و پژوهش در زمینه بیماری هاری توجه جدی شود. در این رابطه پیشنهاد می‌شود در چارچوب سلامت واحد، همکاری‌های فرا بخشی بین سازمان‌ها و دستگاه‌های ذیربط و مراکز آموزشی، علمی و تحقیقاتی در قالب کمیته ملی مشترک با محوریت وزارت بهداشت و با تخصیص بودجه مستقل ادامه یابد تا کلیه اقدامات مکمل یکدیگر باشند.

وی اضافه کرد: ساماندهی پسماند‌های دامی، کشاورزی و روستایی به منظورجلوگیری ازجذب و نزدیک شدن حیوانات وحشی به مناطق مسکونی در نتیجه کاهش تماس بین آن‌ها با سگ‌های اهلی و رهاشده، واکسیناسیون گسترده و سالیانه سگ‌های گله و دام‌هایی که بطورآزاد از مراتع استفاده می‌کنند علیه هاری بخصوص درمناطق پرخطر، کنترل جمعیت سگ‌های بی سرپرست به طورهمزمان درتمام کشور از طریق سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها (وزارت کشور)، آموزش افراد از جمله کودکان درخصوص نحوه برخورد با حیوانات به خصوص گوشتخواران و واکسیناسیون افراد در معرض خطر برعلیه هاری، آموزش دامداران و ارایه تسهیلات به آنان برای بازسازی جایگاه نگهداری دام اهلی و افزایش امنیت زیستی در دامداری‌ها برای جلوگیری از ورود گونه‌های جانوری مانند جوندگان و گوشتخواران وحشی نظیر خدنگ، روباه و شغال، جلوگیری ازذبح غیرمجاز دام‌های اهلی، جلوگیری از قاچاق حیوانات به داخل کشور و فعال کردن پست‌های قرنطینه مستقردرجاده‌ها برای نظارت برجابجایی حیوانات در داخل کشور از پیشنهادات دیگر است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، کلانتری در پایان ضمن قدردانی از شهدای مدافع سلامت و شهدای سنگر حفاظت از طبیعت برای حراست از عرصه‌های طبیعی و حفاظت از سرمایه‌های ملی گفت: جای امیدواری است که در آستانه قرن جدید هجری شمسی، با ادامه همکاری‌های صمیمانه و تلاش‌های مستمر دستگاه‌های ذیربط از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی کشور، موسسه تحقیقاتی سرم و واکسن سازی رازی، سازمان نظام دامپزشکی کشور، انستیوپاستور ایران، سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌های کشور و دانشکده ها، مراکز علمی و تحقیقاتی و با استفاده از ظرفیت‎ها، فرصت‎ها، امکانات ملی، تجربیات گذشته و با وجود تمامی مشکلات، کشور ایران به عنوان الگویی در زمینه ارتقای سلامت انسان، حفاظت محیط زیست و توسعه دامپروری در سطح منطقه و جهان قرار گیرد.

بیشتر بخوانید:


ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *