گشایش اقتصادی؛ طرحی ناپخته

- رییس جمهور از طرح گشایش اقتصادی خبر داده است، طرحی که در جلسه سران سه قوه کشور مطرح شد و آقای روحانی نیز آن را در جلسه هیئت دولت در روز چهارشنبه هفته گذشته به افکار عمومی ارائه داد. رئیس جمهور از چند و چون این گشایش چیزی نگفت، اما گمانه زنی‌ها نشان می‌داد که انگار قرار است که ۲۲۰ میلیون بشکه نفت به مردم پیش فروش شود!

دولت این طرح را ارائه داده و نیازمند تصویب در جلسه سران سه قوه است. هر چند مجلس شورای اسلامی نیز خود را محق می‌داند تا طرح گشایش اقتصادی دولت را پس از بررسی تصویب کند یا رد. چرا که در جریان اجرای طرح دولت در افزایش قیمت بنزین و سهمیه بندی نقشی نداشت.

با توجه به اظهارات رؤسای دو قوه دیگر، یعنی رییس قوه قضاییه و رییس قوه مقننه، طرح گشایش اقتصادی که دولت پیگیر آن است و اصرار بر تصویب و اجرای آن دارد، باید کارشناسی شود، یعنی صاحبنظران و کارشناسان و نخبگان اقتصادی کشور درباره آن بحث و بررسی کنند و نتیجه کارشناسی خود را به سران سه قوه اعلام کنند و آنگاه برای آن تصمیم گیری شود.

قطعاً کارشناسان و نخبگان اقتصادی که طرح را بررسی می‌کنند باید بی طرف بوده و دیدگاه‌ها و وابستگی سیاسی خود را در کار کارشناسی طرح گشایش اقتصادی لحاظ نکنند و تنها به فکر منافع ملی باشند.

رییس قوه قضاییه و رییس مجلس شورای اسلامی پس از طرح موضوع از سوی رییس جمهور، اظهار داشتند که طرح گشایش اقتصادی باید کارشناسی شود، به واقع چنین سخنانی این پیام را دارد که طرح خام است و قابلیت اجرایی ندارد چرا که کارشناسی نشده است و در صورت کارشناسی از آن حمایت خواهند کرد.

رهبر معظم انقلاب نیز بر کار کارشناسی تأکید دارند، ایشان در جریان افزایش قیمت بنزین که در جلسه سران سه قوه تصویب شده بود چنین فرمودند: «بالاخره وقتی یک تصمیمی گرفته شد از ناحیه‌ی سران سه قوّه، بحث دولت نیست، بحث یک وزارتخانه نیست، سران سه قوّه‌ی کشور نشستند یک تصمیمی گرفتند؛ به یک پشتوانه‌ی کارشناسی هم متّکی است. گفتم من صاحب‌نظر نیستم در این قضیّه لکن به عنوان یک آدمی که میبیند مسئولین کشور تصمیم گرفتند. زمان امام (رضوان‌اللّه‌علیه) هم همین جور بود؛ یک کار‌هایی را مسئولین، سران سه قوّه تصمیم میگرفتند و اجرا میشد، حالا هم همین جور است.»

با وجودی که تصمیم به افزایش قیمت بنزین و سهمیه بندی، تبعاتی به همراه داشت، با توجه به نظرات کارشناسانی که این تصمیم را تأیید کرده بودند، رهبر معظم انقلاب از تصمیم کارشناسی حمایت کردند. اکنون نیز طرح گشایش اقتصادی که از سوی رییس جمهور مطرح شده نیازمند کار کارشناسی است.

این طرح بازتاب‌های زیادی میان صاحبنظران اقتصادی، سیاسی و رسانه‌های کشور داشته است و البته با رصد اظهارات و دیدگاه‌هایی که از سوی آن‌ها درباره طرح گشایش اقتصادی دولت دیده می‌شود، مخالفت‌ها نسبت به موافقت‌ها بیشتر است.

اما نکته‌ای که در این میان مطرح است، این که طرحی که هنوز کارشناسی نشده چرا در جامعه مطرح می‌شود؟ حتی طرح موضوع خام و نپخته در میان افکار عمومی بارقه‌ای ایجاد می‌کند که اگر طرح به هر دلیلی اجرا نشود، این بارقه امید لطمه می‌خورد.

قاعدتاً باید مسئولین در اداره کشور همه جوانب را در نظر بگیرند و اگر قرار بر اجرای طرحی است، پیش از آن که طرح به صورت خام به مردم بازگو شود، کارشناسی شده و دقیق اعلام شود، اکنون طرح موضوع گشایش اقتصادی در جامعه بازتاب داشته، ولی با مخالفت کارشناسان اقتصادی روبرو شده است، تکلیف آن چیست؟

بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان اقتصادی طرح گشایش اقتصادی دولت را پیش فروش و آینده فروشی کشور می‌دانند که برای دولت بعدی غیر قابل تحمل خواهد بود. ضمن آن که پیش فروش نفت به مردم را چه قشری از جامعه توانایی خرید خواهد داشت؟ اگر این طرح برای اقشار آسیب پذیر است، آن‌ها پول خرید نفت پیش فروش شده که از سوی دولت عرضه می‌شود، از کجا خواهند آورد؟

 

دولت در ماه‌های پایانی دوره خود قرار دارد، چنین طرح‌هایی که از سوی دولت ارائه می‌شود، آن هم در سال آخر، قطعاً برای دولت آینده نه تنها هزینه زا خواهد بود بلکه دست و پا گیر نیز می‌شود، تعهدات نفتی و دلاری دولت به مردم در قبال فروش نفت به آنها، دولت بعدی را که در سال ۱۴۰۰ روی کار خواهد آمد، با مشکل روبرو می‌کند که قطعاً می‌تواند تبعات سیاسی و امنیتی نیز داشته باشد.

با توجه به طرح‌ها و برنامه‌هایی که از سوی دولت دیده می‌شود، گمان می‌رود که دولت سعی دارد چند ماه باقی مانده را با روش‌هایی که شاید در مقطع بسیار کوتاه اثر گذار باشد، اما در میان مدت و بلند مدت برای کشور هزینه زا خواهد بود سپری کند.