چند نکته مهم و کلیدی پیرامون چگونگی افزایش کتابخوانی در کودکان و نوجوانان
طیبه رضوانی در گفت‌وگو با پیرامون وضعیت امروز کتابخوانی میان کودکان و نوجوانان گفت: خوشبختانه میزان مطالعه در بین کودکان و نوجوانان طی سال‌های اخیر با توجه به افزایش آگاهی خانواده‌ها افزایش فراوانی داشته است، این مهم ریشه در نگاه خانواده‌ها به مسئله کتاب و کتابخوانی دارد.
رضوانی توجه خانواده‌ها به مطالعه کودکان و نوجوانان را بار دیگر مورد تاکید قرار داد و ابراز کرد: باید بدانیم که کودکان دوست دارند کتاب‌ها را در چه ژانری بخوانند و دست آن‌ها را در انتخاب این ژانر‌ها باز بگذاریم، مسئله دیگر اینکه کودکان و نوجوانان می‌توانند با ثبت نام در کتابخانه‌ها نیاز‌های مطالعاتی خود را بر طرف کنند که البته این روزها به دلیل شیوع بیماری کرونا کمی دست‌ها برای این موضوع بسته است، در شرایط امروز تحمیل سلیقه در نوع خواندن و انتخاب ژانر به کودکان پسندیده نیست.
وی پیرامون دلایل استقبال کودکان و نوجوانان از کتاب‌های ترجمه بیان کرد: امروز شاهد استقبال از کتاب‌های ترجمه شده هستیم در حالی که برخی افراد با کتاب‌های ترجمه شده برای کودکان مخالف هستند، آن‌ها معتقدند باید فرهنگ کشور خودمان برای کودکان معرفی شود و سنت‌های کشور خودمان برای کودکان مطرح گردد، اما من معتقدم ما می‌توانیم سنت‌های درست کشور‌های دیگر را نیز معرفی کنیم، اما این مهم نیازمند آگاهی نویسندگان کودک در حوزه‌های روانشناسی و شناخت روحیه کودکان است.
وی به شیوه نگارش کتاب‌های کودک در کشور‌های توسعه یافته اشاره و ابراز کرد: بیشتر کتاب‌هایی که از کشور‌های توسعه یافته به زبان فارسی ترجمه می‌شوند جذابیت ویژه‌ای برای کودکان دارند لذا نویسندگان با علم به روحیه کودکان و تسلط بر روانشناسی کودک می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و بنا بر سلیقه قشر کودک کتاب تولید کنند،این امر علاوه بر جذب مخاطب کودک آموزش‌های ارزشمندی را برای آنان در پی دارد.
رضوانی با اشاره به آسیب برخی کتاب‌های تالیفی به کودکان خصوصاً در سال‌های گذشته تصریح کرد: برخی از کتاب‌های تالیفی در حوزه کودک که در سال‌های گذشته تولید و در چرخه نشر قرار گرفته به دلیل عدم توجه به استاندارد‌های لازم در حوزه نشر کودکان، نه تنها مورد توجه این قشر قرار نگرفته بلکه ضرر‌های زیادی را نیز برای مخاطب کودک به همراه داشته است، لذا هر نویسنده‌ای که قصد فعالیت در حوزه تولید محتوا برای کودک و نوجوان دارد، باید دوره‌های ویژه‌ای را در قالب آشنایی با اصول و چارچوب‌های نویسندگی برای کودکان و آشنایی کامل با روانشناسی کودک بگذراند.
رضوانی ذهن کودکان را فعال و جستجو گر دانست و اظهار کرد: کودکان ذهنی بسیار فعال و جستجوگر دارند، لذا باید در تالیف و تولید محتوا در چهارچوب قواعد خاص کتاب‌های کودکان و نوجوانان به تولید محتوا پرداخته شود، از سوی دیگر انتقال تفکر بزرگسالانه با زبان کودکانه نمی‌تواند به عنوان کتاب کودک برای مخاطب جذابیت داشته باشد، زیرا کودک نمی‌تواند با آن ارتباط برقرار کند این مهم آسیب سختی به روحیه کودکان وارد می‌کند.
رضوانی مطالعه خلاق را مقوله‌ای ارزشمند برای پیشبرد اهداف توسعه سرانه مطالعه دانست و اظهار کرد: تعلیم و آموزش در درون خانواده مقوله‌ای مهم است لذا باید تلاش کرد تا کتاب در نگاه کودکان کالایی بسیار ارزشمند قلمداد شود، متاسفانه امروزه شاهدیم که بچه‌ها حتی در روخوانی کتاب‌ها با مشکل مواجه هستند و این از اشتیاق آنان برای خواندن کتاب می‌کاهد.
نویسنده کتاب «مهدکودک گربه‌ها» ابراز کرد: وقتی بچه‌ها کتاب می‌خوانند باید بتوانند بر روی آن تمرکز کنند و با روح کلمات آشنا شوند و ارتباط بگیرند باید توجه داشته باشیم که کوتاهی ما در مقوله فرهنگ سازی کتابخوانی برای کودکان در آینده چالش‌های فراوانی را ایجاد می‌کند.
رضوانی پیرامون نقش خانواده در توسعه فرهنگ کتابخوانی برای کودکان و نوجوانان بیان کرد: خانواده همواره به عنوان نخستین کانون فرهنگ و هنجار ساز در جامعه محسوب می‌شود لذا تشویق والدین نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری بر درونی کردن فرهنگ مطالعه در بین کودکان و نوجوانان خواهد داشت.
وی در همین رابطه ادامه داد: بررسی‌ها نشان داده کودکانی که با تشویق والدین خود کتابخوان شده‌اند، هنگامی که وارد جامعه می‌شوند با موفقیت‌های فراوانی روبرو خواهند شد. حتی کتاب خواندن بر روی صحبت این کودکان تاثیر می‌گذارد، کودکانی که نسبت به کودکان دیگر زمان کمتری را پای اینترنت یا تلویزیون می‌گذرانند آینده‌ای موفق‌تری پیش رو دارند.
رضوانی نقش تحمیل علایق والدین برای انتخاب کتاب به کودکان و نوجوانان را مورد بررسی قرار داد و تصریح کرد: انتخاب نوع کتاب از سوی والدین برای کودکان و نوجوانان و تحمیل برخی از ژانر‌ها از سوی والدین باعث دلزدگی کودکان و نوجوانان نسبت به مطالعه می‌شود، البته این موضوع به معنی رها کردن کودکان به حال خودشان نیست بلکه احترام به انتخاب کودکان و نوجوانان زیر نظر والدین موضوعی مهم و ارزشمند است این روند تاثیر فراوانی در کتابخوان کردن کودکان و نوجوانان دارد.
رضوانی اهمیت موفقیت فرزندان برای والدین را یکی از مهمترین دغدغه‌های خانواده‌ها دانست و خاطرنشان کرد: اهمیت موفقیت فرزندان برای والدین سبب شده تا آنان به مقوله‌های گوناگونی روی بیاورند حتی برخی از والدین تلاش دارند تا برای رسیدن به این منظور لباس‌های متنوع برای فرزندان انتخاب کنند، اما باید بدانیم اگر می‌خواهیم فرزندان افتخار آفرینی در آینده داشته باشیم باید به فکر رشد و گسترش شاخص‌هایی همچون علم و آگاهی آنان باشیم و در این زمینه تنها کتاب و کتابخوانی است که می‌تواند زمینه ساز رشد و توسعه فکری و ذهنی کودکان و نوجوانان باشد.
