غریب‌آبادی: ایران قلمرو خود را بر اساس ادعاهای دشمنان به‌روی بازرسی‌ها باز نمی‌کند
- «کاظم غریب‌آبادی» روز پنجشنبه با ایراد سخنانی در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که با موضوع موافقتنامه پادمان ان‌پی‌تی (NTP) ایران برگزار شد، افزود: سطح گسترده همکاری‌های کنونی میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس به آسانی حاصل نشده است که بخواهد بواسطه منافع سیاسی برخی کشور‌ها کاهش یابد.
وی در ادامه گفت: مایلم به برخی از مهمترین جنبه‌های برجسته این همکاری، به شرح زیر اشاره کنم:
۱_ ایران، پروتکل الحاقی را در نتیجه برجام، به طور موقت و داوطلبانه اجراء می‌کند.
۲_ ایران، به تنهایی با ۴۳۲ بازرسی در سال ۲۰۱۹، پذیرای بیش از ۲۰ درصد از کل بازرسی‌های آژانس در سطح جهانی بوده است.
۳_ ایران در سال ۲۰۱۹، ۳۳ دسترسی تکمیلی را برای آژانس فراهم کرد که ۷۳ درصد از کل دسترسی‌های تکمیلی آژانس در بین دولت‌های دارای موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی و بدون جمع‌بندی گسترده‌تر (۶۲ کشور) است.
۴_ سهم بازرسی‌های ایران در بازه سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹، از ۴ به ۲۰ درصد در سطح جهانی افزایش یافت و تقریباً ۷ بازرس به طور پیوسته و روزانه، در طول سال در ایران حضور دارند.
۵_ با وجود مشکلاتی که آژانس در چند دولت عضو برای اجرای پادمان در شرایط کرونا با آن روبرو بوده است، همانطور که توسط مدیرکل گزارش شد، فعالیت‌های راستی‌آزمایی در ایران حتی با پشتیبانی پروازهای چارتر بدون توقف ادامه داشت، که آژانس از آن به عنوان یک همکاری استثنائی یاد کرد.
۶_ در حالی که ایران اجرای برخی تعهداتش تحت برجام را متوقف کرده، فعالیت‌های راستی آزمائی آژانس تحت تأثیر این تدابیر جبرانی قرار نگرفته است.
حق ایران برای درخواست دلایل و اسناد متقن از آژانس
غریب‌آبادی سپس بر سیاست بنیادین ایران برای تداوم تعامل و همکاری با آژانس در راستای تعهدات خود ذیل موافقت‌نامه‌های پادمان تاکید کرد و افزود: با توجه به این امر، جمهوری اسلامی ایران به حق آژانس برای طرح پرسش‌های مشروع، درخواست شفاف‌سازی، یا درخواست دسترسی، بر اساس مأموریت خود و مطابق رویه‌های مصوب، اذعان می‌کند؛ ضمن اینکه همچنین بر حقوق خود به عنوان یک دولت عضو جهت درخواست ارائه دلایل متقن و اسناد و استدلال‌های پشتیبان از سوی آژانس در این زمینه تاکید دارد.
سفیر کشورمان خاطرنشان کرد، ایران همچنین معتقد است تعهدات کشور‌های عضو، نامحدود نبوده و در چارچوب اسناد مربوطه تعریف شده‌اند. حقوق آژانس و تعهد‌های کشور‌های عضو، دوطرف یک سکه‌اند که تقویت‌کننده یکدیگر هستند. «تضعیف حقوق آژانس» و «تضعیف حقوق یک کشور عضو» نباید به عنوان یک گزینه مطرح شود.
وی در مورد دو درخواست آژانس برای دسترسی در ایران هم گفت؛ اجازه دهید تحولات را از مارس ۲۰۲۰ به طور خلاصه بیان کنم. ایران در طول دو ماه گذشته، تعامل سازنده خود با آژانس را با هدف حصول به یک درک مشترک بر روی جوانب مختلف درخواست‌ها ادامه داد تا مسیر برای یافتن یک راه حل هموار شود.
غریب آبادی افزود؛ در همین راستا، دو دور بحث و گفت‌وگو در ۲۹ آوریل و ۱۶ می ۲۰۲۰ در تهران بین مقامات ذیربط جمهوری اسلامی ایران و هیأت آژانس بین المللی انرژی اتمی به سرپرستی معاون مدیرکل در امور پادمان برگزار شد که طی آن، طرفین وارد بحث‌های محتوایی در مورد چگونگی رسیدگی به موضوعات، به شیوه‌ای حرفه‌ای و سودمند شدند.
وی با بیان اینکه ایران در این نشست‌ها صریحاً دو ابهام و نگرانی اصلی خود را مطرح کرد که کاملاً قانونی و مشروع هستند و مطابق با مفاد موافقتنامه پادمان و پروتکل الحاقی هستند افزود؛ اول اینکه، درخواست‌های آژانس مبتنی بر اطلاعات غیرمعتبر و بی ارتباط با پادمان است که چنین اطلاعاتی نه در دسترس عموم بوده (اطلاعات منابع باز)، و نه معتبر و قابل راستی آزمایی هستند. نیازی به گفتن نیست که هر اطلاعاتی که ادعا می‌شود از طریق به اصطلاح عملیات مخفی یا فعالیت‌های اطلاعاتی بدست می‌آید و هرگونه استفاده بعدی از آن‌ها به عنوان مبنایی برای درخواست ها، مطابق با اساسنامه آژانس نبوده و در نتیجه، نباید هیچ جایگاهی در فرآیند فعالیت‌های راستی آزمایی داشته و طبیعتاً هیچ تعهدی نیز برای ایران ایجاد نمی‌کنند.
وی ادامه داد؛ در مورد اطلاعات منضم به نامه ۲۱ می ۲۰۲۰ آژانس که در گزارش به آن اشاره شده است نیز تأکید می‌شود که تصاویر ماهواره‌ای ارائه شده، حاوی اطلاعات منطقی و متقنی که بتواند بعنوان مبنایی برای اثبات مشروعیت درخواست‌های آژانس قرار گیرد، نیست.
سفیر کشور مان با بیان اینکه آژانس فاقد استدلال‌های منطقی کافی است» در این باره توضیح داد؛ به عنوان مثال، گزارش آن سرشار از عباراتی مانند " احتمال وجود "، "استفاده یا ذخیره احتمالی" و "انجام احتمالی فعالیت‌های مرتبط هسته ای" می‌باشد.
وی در ادامه تصریح کرد؛ ایران همچنین نگرانی‌های جدی خود در مورد تلاش‌ها برای باز کردن یک فرآیند بی پایان راستی آزمائی و رسیدگی به ادعاهای ساختگی مداوم را ابراز کرده است.
سفیر کشورمان خاطر نشان کرد که تمامی موضوعات باقی مانده گذشته در مورد برنامه هسته‌ای ایران، توسط قطعنامه ۷۲/۲۰۱۵ شورای حکام در تاریخ ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ مورد بررسی قرار گرفته و بسته شده اند. در همین زمینه، مایلم نگرانی‌ها و مخالفت شدید ایران را در مورد برخی اغراض و نیت‌ها برای تغییر مسیر و بازگشایی مجدد ادعاهای گذشته که بسته شده اند، به بهانه‌های مختلف، اعلام کنم.
وی افزود؛ با توجه به ابهامات و نگرانی‌های قانونی فوق الذکر که هنوز نیاز به شفاف سازی بیشتری دارند، ایران معاون پادمان آژانس را برای انجام مباحث بیشتر به تهران و یا برگزاری یک جلسه در وین با هیئت ایرانی در مناسب‌ترین زمان برای آژانس، دعوت کرده است. در همین زمینه، و با توجه با همکاری گسترده میان ایران و آژانس و تعداد قابل توجه فعالیت‌های راستی آزمایی در حال اجراء در ایران، موضع ایران درخصوص چنین موضوع غیر فوری نبایستی به عنوان "انکار یا رد" خوانده شود.
غریب آبادی یادآور شد؛ در حالی که ایران آمادگی خود را برای ادامه رایزنی‌ها با آژانس با هدف رسیدگی به اختلافات موضوعی و حل و فصل هرچه سریعتر مسائل جاری اعلام نموده است، انتشار گزارش فعلی توسط مدیرکل با تأسف و ناامیدی عمیق نگریسته می‌شود. در حالی که گزارش آژانس از اجرای پادمان در سال ۲۰۱۹ در جهان مشکلات مختلفی را در زمینه اجرای پادمان در چندین دولت عضو برشمرده است، این یک تناقض آشکار است که آژانس به گونه‌ای رفتار می‌کند که گویی مسئله دیگری به جز ارائه گزارش در مورد ایران وجود ندارد. ما این رفتار را نه بی طرفانه و نه حرفه ای، بلکه یک استاندارد دوگانه تلقی می‌کنیم.
وی افزود؛ اگر به تحولات بعد از ماه مارس پیرامون این دو موضوع نگاه شود، واضح است که پیشرفت خوبی حاصل شده، و این ناعادلانه و غیر واقعی است که بگوییم ما هنوز در همان وضعیت قبلی قرار داریم. نیازی به گفتن نیست که ایران آمادگی خود را برای "رسیدگی به درخواست‌های آژانس، همانگونه که در گذشته هم انجام شده است"، حتی قبل از این نشست شورای حکام، در صورتی که دو نگرانی اصلی آن رفع شود، اعلام کرده بود.
با این وجود وی تصریح کرد که نادیده گرفتن نگرانی‌های مشروع مطرح شده ایران، عدم ارائه دلایل متقن و منطقی برای توجیه پذیری چنین درخواست‌هایی از سوی آژانس، و درخواست سیستماتیک و مکانیک (رویه ای) دسترسی توسط آژانس، نمی‌بایست اتفاق می‌افتاد.
غریب آبادی گفت: همانطور که هیأت‌های محترم ممکن است به یاد بیاورند، در جلسات توجیهی فنی آژانس اظهار شد که این ادعا‌ها به بیش از ۱۷ سال قبل بر می‌گردند، اثبات نشده اند، از هیچ فوریتی برخوردار نبوده، و هیچ خطر اشاعه‌ای نیز ندارند. همچنین، توسط مقامات آژانس گفته شد که یکی از دو مکان مزرعه و دیگری یک بیابان است.
وی با طرح این پرسش که چرا ایران به طور اتوماتیک دسترسی به این دو مکان را ارائه نمی‌کند تا سیاسی بودن آن‌ها را اثبات کند افزود؛ پاسخ، واضح است: به عنوان یک موضوع حاکمیتی، هیچ کشوری قلمرو خود را فقط بر اساس ادعاهای مستمر مطرح شده از سوی دشمن خود، به روی بازرسی‌ها باز نمی‌کند، حتی اگر بدیهی باشد که نتیجه، نادرست بودن این ادعا‌ها را ثابت می‌کند.
وی سپس عنوان کرد؛ مایلم از کشور‌های عضو بخواهم که خود را جای ما قرار داده و ببینند آیا خودشان حاضرند صرفاً بر اساس ادعاهای بی پایه و اساسی که هر از چندگاه از سوی دشمنانشان مطرح می‌شود، با آژانس وارد تعامل شوند؟!
وی با بیان اینکه گزارش مدیرکل، همچنین به آزمایشات تولید فلز اورانیوم در آزمایشگاه جابربن حیان اشاره می‌کند، افزود؛ مایلم به اطلاع برسانم که آژانس به تمامی فعالیت‌های راستی آزمایی مرتبط گذشته، از جمله گزارش قبلی خود تحت عنوان GOV / ۲۰۱۵/۶۸ در مورد ارزیابی مجدد عدم تطبیق‌های احتمالی در این خصوص، کاملاً بی توجه بوده است. این گزارش تأیید می‌کند که: "آژانس در سال ۲۰۱۴ این اطلاعات را دوباره بررسی کرد و ارزیابی نمود که میزان اورانیوم طبیعی درگیر، مرتبط با عدم قطعیت‌های مربوط به حسابرسی مواد هسته‌ای و اندازه گیری‌های مرتبط می‌باشد. " بایستی اضافه شود که مواد مرتبط با این پروژه، از زمان اولین روز راستی آزمایی در سال ۲۰۰۳، تحت مهر و موم آژانس قرار دارد.
وی در بخش پایانی سخنان خود تصریح کرد؛ اجازه دهید یک بار دیگر تأکید کنم که سطح فعلی همکاری‌های ایران و آژانس مثال زدنی است که برخی از جوانب آن را در این بیانیه توضیح داده ام.
غریب ابادی تصریح کرد؛ این بر عهده همه ماست تا حافظ چنین منبع غرور و افتخاری برای همه، از جمله آژانس و کشور‌های عضو باشیم.
سفیر کشورمان متذکر شد؛ ما باید در برابر کسانی که می‌خواهند این دستاورد مهم را به خاطر امتیازات سیاسی کوتاه بینانه خود نابود کنند، متحد بایستیم. این مسئولیت نمی‌تواند تنها توسط ایران برعهده گرفته شود، و اگر این امر خدشه دار شود، همه ما بایستی تأثیرات منفی آن را تحمل کنیم.
وی عنوان کرد؛ صرف اینکه گفته شود مسائل مربوط به پادمان از برجام جداست، کاملاً اشتباه است. فراموش نکنیم که حجم وسیعی از بازرسی‌ها و دسترسی‌های تکمیلی در ایران، در نتیجه اجرای موقت و داوطلبانه پروتکل الحاقی ذیل برجام انجام می‌شود و حتی این دو درخواست دسترسی آژانس نیز به لطف اجرای پروتکل الحاقی صورت گرفته است!
غریب آبادی با اشاره به اینکه بسیاری از جمله دبیرخانه می‌گویند که احترام به مأموریت آژانس و رژیم پادمان و راستی آزمایی نباید به خطر بیفتد تصریح کرد؛ جمهوری اسلامی ایران نیز کاملاً با این اصل موافق است و معتقد است که دبیرخانه به عنوان متولی اصلی، باید خود را در خط مقدم این کمپین از طریق رعایت دقیق مفاد اساسنامه آژانس و موافقتنامه پادمان قرار دهد. "احترام" و "اعتماد" در طول زمان ایجاد می‌شوند، اما می‌توانند در عرض چند ثانیه در هم شکسته و از بین بروند.
وی افزود؛ جمهوری اسلامی ایران مایل است مجدداً اعتقاد خود را مبنی بر اینکه اجرای فعالیت‌های راستی آزمایی نیازمند همکاری با حسن نیت دو طرف است، تکرار کند. با توجه به این موضوع، ایران قویا از دبیرخانه و اعضای آژانس می‌خواهد تا در برخورد با این موضوع، تدبیر و هوشیاری نشان دهند و از ورود به فرآیند‌ها و رهیافت‌های عجولانه پرهیز کنند. هرگونه رویکرد سیاسی یا تصمیم از طریق سوء استفاده از شورای حکام، مطمئناً سطح فعلی همکاری ایران و آژانس را تضعیف خواهد کرد، و مسئولیت و عواقب آن نیز بر عهده حامیان آن خواهد بود.
سفیر کشورمان در این چارچوب، از آژانس خواست تا مأموریت خود را بطور حرفه ای، مستقل و بی طرفانه اجراء کند.
وی تصریح کرد؛ هر گونه فشار یا دخالت در فعالیت‌های آژانس، بویژه فرایند راستی آزمائی با هدف پیگیری دستور کار سیاسی، کارآمدی و اعتبار آژانس را به مخاطره می‌اندازد، کاملا غیرسازنده بوده، و باید تقبیح شده و رد شود.
