چرا آمریکا حضور نظامی خود را در عربستان کاهش می‌دهد؟

– خبر خروج سامانه‎های موشکی آمریکا از منطقه غرب آسیا، خروج دو سامانه موشکی و برخی از جنگنده‌های آمریکا از عربستان، در میانه بحران قیمت نفت و تنش قابل پیش بینی در روابط «ریاض» و «واشنگتن»، شوک بزرگی به عربستان وارد کرد.

براساس گزارش‎ها، دو سامانه موشکی «پاتریوت» آمریکا در عربستان به منظور حفاظت از تاسیسات نفتی عربستان مستقر شده بودند، شماری از جنگنده‌های «اف ۲۲» و «بمب افکن‌های بی ۵۲» و حدود ۳۰۰ نظامی آمریکا از عربستان خارج می‌شوند و تنها دو سامانه مستقر برای حفاظت از پایگاه هوایی «شاهزاده سلطان» و شماری از جت‌های هوایی آمریکا در این کشور باقی می‌مانند.

انتشار این خبر در میانه بحران قیمت نفت که آینده روابط ریاض و واشنگتن را در هاله‌ای از ابهام برده، به موازات اذعان مقام‌های آمریکایی به این نکته که «ایران دیگر خطر مستقیمی برای منافع استراتژیک آمریکا محسوب نمی‌شود»، شوک مهمی بر عربستان وارد کرد.

 

این در حالی است که آمریکا پیشتر دو اسکادران از جنگنده‌های خود را از منطقه خارج کرده و اعلام کرد در حال ارزیابی کاهش نیروی دریایی خود در منطقه به دلیل در دست داشتن طرحی مبنی بر تغییر رویکرد برای پرداختن به اولویت‌های دیگر مانند خنثی کردن نفوذ چین در آسیای شرقی است.

در واقع روند به سردی گراییدن روابط سنتی عربستان و آمریکا که از جنگ نفتی ریاض و مسکو بر سر قیمت این کالای استراتژیک آغاز و سبب سقوط بی سابقه بهای نفت در بازار‌های جهانی شد، با تصمیم اخیر آمریکا تشدید شد.

 

کاهش بهای نفت که تاکنون ورشکستگی شماری از شرکت‌های نفتی آمریکا را رقم زده و بحران اقتصادی عمده‌ای را برای دولت «دونالد ترامپ»، رییس جمهور آمریکا، که تاکنون در موارد متعددی به رغم وجود مخالفت‌های داخلی و خارجی از عربستان حمایت کرده، به وجود آورده است.

موضوع قطع واردات نفت از عربستان در واشنگتن در پی بحران بهای نفت با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی و حل بحران ذخیره سازی و البته مجازات عربستان مورد بحث جدی قرار گرفته و ترامپ برای اخذ این تصمیم تحت فشار قرار دارد.

حساسیت موضوع برای عربستان از آنجا بیشتر می‌شود که سخت افزار‌های نظامی که در حال حاضر از عربستان خارج می‌شوند، سپتامبر سال گذشته و در پی هدف قرار گرفتن تاسیسات نفتی عربستان توسط نیرو‌های یمنی به تلافی تجاوز ائتلاف سعودی به سرکردگی عربستان به خاک یمن، با هدف حفاظت از زیرساخت‌های نفتی و حیاتی عربستان وارد این کشور شده بودند.

انکار خبر مذکور توسط «فهد ناظر»، سخنگوی سفارت عربستان در واشنگتن در صفحه کاربری اش در توییتر و بی اساس خواندن گزارش‌های منتشر شده در این مورد نخستین واکنشی است که عربستان به این موضوع نشان داد.

 

این کشور در ادامه با روسیه در مورد میزان تولید و قیمت نفت به توافق رسید تا شاید بتواند واشنگتن را از تصمیمش منصرف کند اما روند معکوس حضور نظامی آمریکا در منطقه، از سوی کارشناسان امر به عنوان نقطه پایان تقویت نظامی عربستان در مقابل ایران تلقی شده است.

در مجموع دلایل تصمیم اخیر واشنگتن را می‌توان به این صورت خلاصه کرد:

- اختلافات ریاض و واشنگتن بر سر عرضه نفت
- برتری هزینه بر فایده روابط با عربستان برای آمریکا
- تشدید اختلافات میان پکن و واشنگتن در موضوع شیوع کرونا و تمرکز آمریکا بر مقابله با چین

 

آمریکا به خوبی دریافته که نمی‌تواند بر عربستان تکیه کند؛ ضمن اینکه این کشور منابع مالی لازم را برای مقابله همزمان با چالش‎های غرب آسیا و نفوذ فزاینده در حال ظهور چین را ندارد.