نقدی بر عملکرد پهلوان‌زاده در فدراسیون شطرنج

- ۲۴ اسفند سال ۹۴ بود که انتخابات ریاست فدراسیون شطرنج برگزار شد و مهرداد پهلوان‌زاده توانست با کسب ۲۴ رای ریاست این فدراسیون را بر عهده بگیرد. پهلوان‌زاده از مدیران فنی شطرنج محسوب می‌شود و تا پیش از ریاستش در فدراسیون شطرنج، در سمت‌های مختلفی مثل دبیری این فدراسیون نیز فعالیت کرده است.

حضور پهلوان‌زاده در فدراسیون شطرنج باعث شد میزان فعالیت‌های این فدراسیون چندین برابر شود، به گونه‌ای که شطرنج دیگر ورزشی در حاشیه نبود و مدام خبر‌های موفقیت شطرنج‌بازان در مسابقات بین‌المللی منتشر می‌شد. اگر تا پیش از این تنها نام احسان قائم‌مقامی به عنوان نماد شطرنج ایران شنیده می‌شد، اما در ۴ سال گذشته تعداد شطرنج‌بازان تراز اول ایران چندین برابر شد؛ شطرنج‌بازانی همچون پرهام مقصودلو، علیرضا فیروزجا، سارا خادم‌الشریعه، آرین غلامی و ... با وجود سن و سال کمی که داشتند توانستند با درخشش در مسابقات مختلف نام‌شان را بر سر زبان‌ها بیندازند.

مهمترین دستاورد شطرنج ایران در دوره ریاست پهلوان‌زاده، صعود ۳۱ پله‌ای در رنکینگ جهانی بود و قطعا رسیدن از رده پنجاه و یکم به رده بیستم دنیا اتفاق کوچکی نیست. در کنار همه اتفاقاتی مثبتی که در شطرنج ایران رخ داد شاید مهمترین ایرادی که بتوان به مدیریت پهلوان‌زاده گرفت عدم مدیریت شطرنج‌بازانی بود که توانسته بودند برای خود نامی دست و پا کنند و به چهره‌های شاخصی تبدیل شده بودند، اما در نهایت کار به جایی رسید که برخی از آنها به صورت علنی عنوان کردند که فدراسیون نقشی در پیشرفت آنها نداشته است. این مسئله باعث شد تا حدودی ورزشکارسالاری در شطرنج ایران باب شود؛ معضلی که کم و بیش در ورزش ایران وجود دارد، اما در شطرنج ایران پررنگ‌تر از سایر رشته‌های ورزشی دیده می‌شود.

 

یکی دیگر از نکات منفی مدیریت پهلوان‌زاده در فدراسیون شطرنج، تغییرات مداوم در پست دبیری این فدراسیون بود. در ابتدا ملاحی این مسئولیت را بر عهده داشت، اما پس از مدتی جای خود را به شهره بیات داد و در نهایت هم تهرانی به عنوان سومین دبیر فدراسیون شطرنج در دوره پهلوان‌زاده معرفی شد. اینکه در یک بازه زمانی ۴ ساله چندین بار دبیر فدراسیون شطرنج تغییر کند نشان می‌دهد که انتخاب‌هایی که پهلوان‌زاده برای این پست تاثیرگذار انجام داده درست نبوده است.

چالش دیگری که برای پهلوان‌زاده در دوره حضورش در فدراسیون شطرنج ایجاد شده بود مربوط می‌شود به رقابت‌های شطرنج بانوان جهان که به میزبانی ایران برگزار شد. برخی از اسپانسر‌های این رقابت‌ها از پرداخت تعهدات خود سر باز زدند و همین مسئله باعث شد فدراسیون شطرنج مبلغ سنگینی را به فدراسیون جهانی بدهکار شود. این موضوع باعث شد مسئولان وزارت ورزش به انتقاد از پهلوان‌زاده بپردازند. کار به جایی رسیده بود که هر لحظه احتمال استعفای اجباری پهلوان‌زاده وجود داشت، اما در نهایت رئیس سابق فدراسیون شطرنج توانست از این مهلکه جان سالم به در ببرد.

مهاجرت برخی از ستاره‌های شطرنج ایران به کشور‌های دیگر نیز حاشیه‌هایی را برای فدراسیون شطرنج به دنبال داشت. این مهاجرت‌ها که عمدتا به خاطر مسائل مالی و البته برخی مسائل سیاسی بود باعث شد شطرنج ایران دچار یک معضل جدی شود و حتی شنیده می‌شود در آینده‌ای نزدیک تعداد شطرنج‌بازانی که به کشور‌های دیگر مهاجرت کنند بیشتر هم خواهد شد.

در خصوص عملکرد پهلوان‌زاده در فدراسیون شطرنج دو نکته اساسی وجود دارد. او در بُعد فنی عملکرد بسیار درخشانی داشته است و بدون شک عملکرد او در تاریخ شطرنج ایران کم‌نظیر بود، اما وی در مقام مدیریت نتوانست حاشیه‌هایی که گریبان‌گیر شطرنج ایران در مقاطع مختلف شد را حل کند. شاید این موضوع به خاطر این باشد که وی فاقد کاریزمایی که یک رئیس فدراسیون باید داشته باشد است.

احتمالا پهلوان‌زاده یک بار دیگر کاندیدای ریاست فدراسیون شطرنج شود و باید دید در نهایت وی می‌تواند بار دیگر ریاست فدراسیون شطرنج را بر عهده بگیرد یا اینکه فرد دیگری جانشین او خواهد شد. در صورتی که پهلوان‌زاده بتواند رئیس فدراسیون شطرنج شود باید از تجربیات خود در دوره اول ریاستش در این فدراسیون استفاده کند، در غیر این صورت با چالش‌های بسیار جدی روبرو خواهد شد.