کوکر شکم سفید زیباترین پرنده خاورمیانه/پرنده ای که به اعتقاد مردم شاه دارد!

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، طبق نظرات پرنده‌شناسان و نیز دوستداران طبیعت در رای گیری مجله پرنده‌شناسی خاورمیانه، کوکر طلایی زیبا‌ترین پرنده موجود در خاورمیانه شناخته شده‌است. به عبارتی؛ زیباترین پرنده ایران.

کوکر‌ها در کشور

دشت‌های کشور تا سالهای گذشته میزبان هفت نوع کوکر شکم سفید بودند.

کوکر شکم سفید (طلایی) (Pin-tailed Sandgrouse)، کوکر سبخی (سبخ: شوره زار) یا کوکر شکم بلوطی (Chestnut-bellied Sandgrouse)، کوکر راه‌راه (Lichtenstein’s Sandgrouse)، کوکر شکم سیاه (Black-bellied Sandgrouse)، کوکر خالدار (Spotted Sandgrouse)، کوکر گندمی (Coronated Sandgrouse) و کوکر دم دراز (Pallas’s sandgrouse)

در سال‌های قبل و با بی توجهی و بی اهمیتی نسبت به حیات وحش و باز بودن دست مردم برای نابودی محیط زیست ایران، به تدریج از شمار کوکر‌های سبخی (شکم بلوطی) کاسته شد بطوری‌که بعد از سال ۱۳۶۱ تاکنون هیچ کوکر سبخی (شکم بلوطی) در جنوب ایران دیده نشده است. کوکر طلایی در حال حاضر تنها میهمانی است که هر بهار به ایران سر می‌زند، اما همین کوکر نیز که قبلا در گله‌هایی هشت هزارتایی به جنوب ایران مهاجرت می‌کرد، اکنون در دسته‌هایی صد تا دویست عددی دیده می‌شود.

کوکر نر مجموعه‌ای هنرمندانه از درهم آمیختن رنگین کمانی از رنگ‌های سرخ زعفرانی-سرخ جگری – سبز یشمی – زرد طلایی – زرد آجری- قهوه‌ای روشن – سفید برفی و سیاه زاغی – خاکستری روشن و نیز نارنجی پررنگ است. نوع ماده آن نیز با سینه‌ای سفید و پشتی زرد رنگ همراه با خطوط راه‌راه سیاه و سفید و زرد آجری، زیبایی خاص و چشمگیر خودش را دارد. چشمان کوکر به قدری زیبا هستند که انسان از تماشای آن سیر نمی‌شود. کوکر همچنین جزو پرندگان پر صداست و چه به هنگام پرواز و چه در وقت دانه چینی و جفت‌گیری، با صدایی شبیه به غو غو کردن به نحو دلنشینی آواز می‌خواند و روح دشت و آسمان را زنده نگه می‌دارد.

در سال ۱۳۵۱ تمبری با طرح این پرنده زیبا منتشر شد.

چطور پیدایش کنیم:

اندازه کوکر شکم سفید ۳۷ سانتی‌متر (با احتساب پر‌های بلند دم) است. در حالت نشسته منطره کبک کمرنگی را دارد که چمباتمه زده است، ولی به وسیله پر‌های میانی دمش که نوک تیز و دراز هستند به آسانی تشخیص داده می‌شود. کوکر شکم سفید در پرواز ظاهرا بی گردن به نظر می‌آید و نشانه‌های دیگر تشخیص آن در این حالت عبارت است از بال‌های دراز و نوک تیز، سفیدی شکم و سطح زیرین بالها. پوشپر‌های بال بلوطی، تارک خاکستری، صورت زرد نارنجی، گلو و چانه سیاه و بالاخره نوار سینه‌ای پهن بلوطی رنگ دارد.

کوکر شکم سفید ماده؛ سطح پشتی زردرنگ با راهراه عرضی ظریف به رنگ‌های سیاه ارغوانی دارد. گلو و سطح شکمی آن سفید است با دو یا سه نوار باریک سیاه در ناحیه سینه. کوکر شکم سفید نر؛ در زمستان به ماده شباهت پیدا می‌کند، ولی راه‌راه ارغوانی سطح پشتی را ندارد، پرواز این پرنده سریع و شبیه پرواز سلیم طلایی است، اغلب به صورت گله‌های بزرگ دیده می‌شود که ضمن پرواز دسته‌های کوچکی از آن‌ها جدا می‌شود.

زیستگاه

در دشت‌های خشک و پر گرد و غبار، فلات‌های مرتفع و سنگلاخ و زمین‌های گلی خشک شده دیده می‌شود.

روی زمین آشیانه می‌سازد و نکته جالب اینجاست کوکر‌های طلایی نر و ماده، به نوبت روی تخم‌ها می‌خوابند.

پراکندگی

کوکر شکم سفید از جمله پرندگان بومی ایران است که در ۱۵ سال گذشته از پراکندگی فراوانی برخوردار بوده است، اما در حال حاضر به رغم کاهش چشم‌گیر این پرنده، از وضعیت تعداد و پراکندگی آن‌ها اطلاع دقیق و مستندی در دست نیست.

کوکر شکم سفید (طلایی) در حال انقراض است!

کوکر پرنده‌ای بسیار کم جرات است و با دیدن انسان به شدت وحشت می‌کند. به علاوه مثل گنجشک، به هیچ عنوان با قفس خو نمی‌گیرد و خانگی نمی‌شود. به همین دلیل اگر آنرا در قفس کنید، با دیدن اولین انسان آنچنان پر می‌زند و خود را به در و دیوار می‌کوبد تا خونین و مالین شود و بیافتد و بمیرد.

در باور مردم

در افسانه‌های مردم لر و عرب هندیجان و روستا‌های ماهشهر، حکایت‌های بسیار زیبا و دلنشینی از کوکر‌ها وجود دارد. از آن جمله این اعتقاد محکم که کوکر‌ها شاه دارند!