قاپ زنی؛ خشن‌ترین جرم رایج در تهران
به گزارش گروه جامعه ، اداره برآورد اجتماعی و افکارسنجی معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، طی مطالعه‌ای موردی، به بررسی علل و عوامل قاپ زنی و تاثیر آن بر امنیت اجتماعی شهر تهران، پرداخته است. مطالعه‌ای که با ارائه راهکار‌ها و پیشنهاد‌های راهبردی و کاربردی، می‌تواند موجبات شناخت زیر ساخت‌ها و چرایی بروز جرم قاپ زنی شده و به کاهش فراوانی این جرم در سطح پایتخت، کمک کند.
در این مطالعه موردی خواهید خواند:
جرم قاپ زنی (کیف قاپی و موبایل قاپی) یکی از خشن‌ترین جرایم رایج در سطح شهر تهران است. قاپ زنی یکی از جرایم علیه اموال و اشخاص شناخته می‌شود که کنترل، مقابله و پیشگیری از آن تاثیر بسزایی در افزایش احساس امنیت شهروندان تهرانی دارد. این گروه مجرمان با وقاحت و گستاخی تمام در روز روشن و در مقابل چشمان مظلوم و بی پناه مالباختگان و سایر شهروندان تهرانی علاوه بر به تاراج بردن تمام هستی و دارایی مالباخته لطمات روحی و روانی غیر قابل جبرانی به وی و افراد حاضر در صحنه وارد می‌کنند که این امر در بعضی موارد ممکن است به قتل مالباخته نیز ختم شود که در نتیجه باعث توسعه و گسترش ناامنی در سطح جامعه، تضعیف اقتدار پلیس، از بین رفتن آسایش و امنیت فردی و اجتماعی و .. در جامعه می‌شود.
زیاده طلبی گروهی از نوجوانان و جوانان برای تامین هزینه‌های معیشتی و خوش گذرانی که به انواع سرقت‌ها دست میزنند، بیکاری، فقر، اختلافات خانوادگی والدین و بی توجهی آنان به فرزندان خود، طلاق، دوستان و همسالان ناباب، اعتیاد، ناکامی در آرزوها، فشار روانی، حاشیه نشینی، عدم آشنایی مجرمین به مجازات‌ها بر اساس نوع جرم ارتکابی و… از عوامل موثر بر وقوع قاپ زنی در شهر تهران است.
شهر تهران به عنوان مرکز سیاسی کشور دارای بیشترین آمار بزهکاری است، به نظر می‌رسد علاوه بر مشکلات و تنگنا‌هایی که امروز تهران در ابعاد قضایی، اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی با آن روبروست آمار بسیار بالای بزهکاری در این شهر است. قاپ زنی (کیف قاپی و موبایل قاپی) با وجود اینکه نیازی به طرح ریزی و مهارت خاصی نداشته و در هر زمان و مکان قابل انجام است مع الوصف بسیاری از سارقین به طور کاملا حرفه‌ای با استفاده از موتور سیکلت حتی به صورت تک نفره علی رغم رانندگی با موتور سیکلت مبادرت به اینگونه سرقت‌ها به صورت قاپیدن از دست مالباختگان (عابرین، مسافرین، رانندگان خودروها) در زمان‌های مختلف در مکان‌ها و معابر شلوغ و پرتردد و مکان‌ها ومعابر خلوت و پشت چراغ قرمز در جلوی مجتمع‌های تجاری و اداری می‌نمایند که این نوع سرقت در فرهنگ جامعه و کلاسه بندی ناجا به قاپ زنی مشهور شده است.
مقایسه آماری ارتکاب جرائم در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که در سطح شهر قاپ زنی (موبایل قاپی و کیف زنی) سیر صعودی داشته است و شهر تهران به دلیل شرایط خاص فضایی، کالبدی و اجتماعی دارای بالاترین آمار در بین شهر‌های کشور می‌باشد. گرچه رشد آمار سرقت با عنایت به رابطه مثبت رشد جمعیت، بیکاری، رکود تولید و فقر، مصرف مواد مخدر با میزان بزهکاری در هر پهنه مکانی می‌تواند تابعی از افزایش کمی جمعیت، بیکاری، رکود فقر، مصرف مواد مخدر در شهر تهران تلقی شود.
به طور کلی (قاپ زنی) هم از لحاظ عرفی و هم ازلحاظ قانونی به عنوان یک آسیب جدی محسوب می‌شوند. هرچند عوامل متعددی از جمله فقر، بیکاری، اعتیاد، شیوه‌های تربیتی غلط، مبانی شخصیت، عدم رشد اخلاقی کافی، عدم قدرت تحلیل و تفکر درباره پیامد‌های رفتاری خود) دربروز این معضل شناخته شده اند، اما باید توجه داشت عوامل شخصیتی اهمیت ویژه‌ای در ارتکاب اینگونه سرقت‌ها دارد. این افراداز لحاظ رشد اخلاقی در سطح پایین و ضعیفی هستند و به طور کلی ثبات و استواری و قدرت تحلیل و تفکر درباره پیامد‌های رفتار خود را به قدر کافی ندارند.
همچنین یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد اکثر سارقین مذکر و درسن جوانی و میانسالی و انگیزه اصلی سرقت‌ها اجتماعی (اختلافات خانوادگی و همنشینی با دوستان ناباب) بوده است؛ و در ضمن روش‌های مختلف سرقت و انگیزه‌های آن با عوامل روانشناختی و اجتماعی ارتباط بیشتری دارد؛ لذا توصیه می‌شود که مسئولین جامعه به وظایف خود در قبال افراد مستعد عمل کرده و با رفع کمبود‌های مادی و معنوی زمینه و عوامل ارتکاب بزه را محو و نابود سازند؛ لذا توصیه می‌شود که مسئولین جامعه به وظایف خود در قبال افراد مستعد عمل کرده و با رفع کمبود‌های مادی و معنوی زمینه و عوامل ارتکاب بزه را محو و نابود سازند و می‌طلبد تا علاقمندان برای بهره مندی، به مطالعه کل این پژوهش علمی همت گمارند.
سروان لیلا حیدری کارشناس اداره برآورد اجتماعی و افکار سنجی معاونت اجتماعی فاتب
