وصیت «امام محمد باقر(ع)» چه بود/امام پنجم اذهان عمومی را برای پذیرش حقیقت دین اسلام فراهم کردند

محمدهادی هدایت کارشناس علوم قرآنی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگی پیرامون سطح آگاهی مردم در سال‌های ابتدایی ولایت «امام محمد باقر(ع)» گفت: در روایات نقل شده «امام صادق (ع)» در مورد تعالیم پدر بزرگوارشان فرموده‌اند مردم پیش از امامت و ولایت ایشان احکام اولیه دین خود را نمی‌دانستند، پدر من بودند که تمام حلال و حرام دین را به مردم آموختند.

وی به ترسیم فضای حکومتی در دوران امامت «امام محمد باقر(ع)» پرداخت و ابراز کرد: این امام بزرگوار شاگردان بسیاری را تربیت کردند، افرادی همچون زُرارَة بن اَعْیَن بن، معروف بن خربوذ مکی و ابوبصیر اسدی از شاگردان «امام محمد باقر(ع)» بودند، این آموزش در شرایطی انجام می‌شد که کسی حق داشتن ارادت به «امام باقر (ع)» را نداشت. اگر کسی در زمان امامت این امام بزرگوار قصد اتهام زنی و یا ضربه زدن را به دیگری داشت به وی بر چسب ارادت به «امام باقر (ع)» را می‌زدند تا حکومت برعلیه وی اقدام و نابودش کند. 

هدایت در همین راستا ادامه داد: خفقان در زمان امامت «امام باقر (ع)» بسیار زیاد بود و امام پنجم شیعیان نمی‌توانست به وضوح تعالیم خود را به شاگردان زمان خود انتقال دهد، اما این تمایل مردم و عشق به سوی «ائمه معصومین (ع)» بود که فضای انتقال اطلاعات و علوم اسلامی و دینی را برای فعالان عرصه دانش فراهم کرد.

وی با اشاره به تلاش «امام سجاد (ع)» برای بسترسازی دین اسلام افزود: «امام سجاد (ع)» برای بسترسازی در جامعه‌ به ظاهر اسلامی تلاش بسیاری کردند اما مردم در زمان امامت ایشان اصول اولیه دین اسلام را نیز به کلی فراموش کرده بودند و این موضوع کار را برای این امام بزرگوار سخت‌تر و دشوارتر می‌کرد، اما تدابیر لازمی که از سوی «امام سجاد (ع)» و رویکرد‌هایی که ایشان به کار گرفتند باعث شد تا اذهان عمومی برای پذیرش حقیقت دین اسلام و علوم دینی فراهم شود.

بیشتر بخوانید: 

روایاتی از هزاران حدیث «امام محمد باقر (ع)» را اینجا بخوانید.

هدایت پیرامون برخورد حکومت با محبان و شاگردان «امام باقر (ع)» بیان کرد: حکومت وقت در زمان امامت «امام باقر (ع)» به خطاکاران توجه زیادی نداشت، ولی محبان ایشان را خطری بزرگ‌ برای جامعه محسوب و آنان را نابود می‌کرد. بسیاری از شاگردان «امام محمد باقر (ع)» در شهر‌های دور زندگی می‌کردند و  برای بجا آوردن حج و زیارت‌ خانه خدا وارد مکه و مدینه می‌شدند و امام پنجم را برای زمانی کوتاه در آنجا ملاقات می‌کردند و در همین حین اطلاعات علمی کسب می‌کردند. بیشتر شاگردان حضرت غیر مستقیم اطلاعات دریافت می‌کردند، «امام باقر (ع)» در اوج تنهای و غربت به شاگردان آموزش می‌دادند.

وی به تاکیدات «پیامبر اکرم(ص)» در مورد علم «امام باقر(ع)» اشاره و تصریح کرد: «پیامبر اکرم(ص)» به جابر گفته بودند که شما فرزندی از فرزندان مرا می‌بینی که علم را می‌شکافد و نمایان می‌کند و این مهم در رویکرد و عملکرد «امام باقر (ع)» کاملاً مشهود است.

این کارشناس علوم قرآنی به وصیت «امام باقر (ع)» به منظور برگزاری ده سال عزاداری در منا اشاره و تصریح کرد: تدابیر هوشمندانه «امام باقر (ع)» در زمان حکومت جور بسیار قابل ملاحظه بود، ایشان در وصیت خود اعلام کردند که پس از شهادتشان به مدت ده سال در منا برایشان عزاداری برگزار شود و در این عزاداری روضه «امام حسین (ع)» خوانده شود و به ذکر مصیبتی که بر «سیدالشهدا (ع)» انجام شده هر سال مطرح و بیان شود تا مردم هدف از قیام عاشورا را فراموش نکنند. 

هدایت به رویکرد «امام حسین (ع)» و اجرایی کردن هدفشان در بیان «دعای عرفه» و قیام عاشورا اشاره و خاطرنشان کرد: «امام حسین (ع)» در بیان دعای عرفه و قیام عاشورا به اصول مهم تعالیم دینی تاکید داشتند و برای اثبات این حقیقت از جان و مال خود گذشتند. امامان بعد از ایشان همگی خط مشی «سید الشهدا (ع)» را ادامه دادند و به توضیح و تفسیر هدف «امام حسین (ع)» پرداختند لذا در کنار تعالیم علمی نام «امام حسین (ع)» را نیز زنده کردند. نباید فراموش کنیم که «امام حسین (ع)» را یک نفر به شهادت نرساند بلکه امتی نادان که از تعالیم اسلام دور شده بودند و در جهل بسر می‌بردند ایشان را به شهادت رساندند.