شورای همکاری خلیج فارس در مسیر فروپاشی

به گزارش گروه بین الملل ، شورای همکاری خلیج فارس (GCC) بلوک اقتصادی و سیاسی متشکل از ۶ کشور حاشیه خلیج فارس که در ماه‌های اخیر با چالش‌های عمده‌ای مواجه شده، بقایش را با خطراتی جدی مواجه می‌بیند.

این شورا که در سال ۱۹۸۱ براساس توافق بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات ظاهرا با هدف ارتقا پیوند‌های اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و اجتماعی و در واقع به دلیل ضدیت با ایران تشکیل شد، در پی محاصره زمینی، هوایی و دریایی قطر در ۵ ژوئن ۲۰۱۷ زنگ خطر ادامه بقای خود در دهه پنجم را به صدا درآورده و در مسیر فروپاشی گام برداشت.

 

اقدام دسته جمعی شورای خلیج فارس در محاصره قطر با ادعای حمایت دوحه از تروریسم انجام شد. قطر از ابتدا با نامشروع دانستن این ادعا، اقدام اعضای شورا را نقض حاکمیت خود خواند.

 

بیشتر بخوانید: انتقاد وزیر خارجه قطر از شورای همکاری خلیج فارس 

درخواست‌های ۱۳ گانه شورا شامل تعطیلی شبکه خبری الجزیره، کاهش روابط دیپلماتیک با ایران و تعطیلی پایگاه نظامی ترکیه در دوحه برای رفع محاصره قطر، از سوی دوحه رد شد. اعلام آمادگی ایران و ترکیه برای کمک به قطر برای خروج از این به ظاهر بن بست ایجاد شده توسط اعضای شورای همکاری خلیج فارس سبب شد تا تهدیدات و اقدامات این کشور‌ها به سرکردگی عربستان بی حاصل بماند. این ناکامی پیامد بزرگی برای اعضا به همراه داشت؛ آشکار شدن عمق شکاف‌های پنهان میان اعضا.

 

 

 

از مهم‌ترین اختلافات و شکاف‌های میان اعضای شورا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نخست، ناکام ماندن برنامه‌های زیرساختی و مشترک و ناتوانی در ارتقا همکاری‌های منطقه‌ای در چند دهه حیات این شورا به دلیل عدم وجود اراده سیاسی در میان کشور‌های عضو برای تحقق برنامه‌های مدنظر شورا.

دو، سرباز کردن اختلافات ارضی عربستان و امارات دو عضو اصلی این شورا در جنگ یمن.

سه، تنش‌های کویت و عربستان پس از بسته شدن میادین نفتی «خفجی» و «وفرا» در منطقه بی طرف با ظرفیت تولید بیش از نیم میلیون بشکه در روز در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵.

چهار، اختلافات مرزی کویت و عربستان با قدمتی بیش از یک قرن.

پنج، نارضایتی عمان از استقرار نظامیان سعودی و اماراتی در استان «المهره» یمن در مرز عمان. مسقط حضور این نظامیان در منطقه مذکور را به دلیل عدم وجود درگیری در آن، بلاوجه و ناقض امنیت خود می‌داند.

 

 

شش، خروج یکجانبه قطر از سازمان اوپک پس از قریب به ۶ دهه حضور در این چارچوب نفتی که به اذعان کارشناسان و تحلیلگران نشان دهنده تنش‌ها و اختلافات دوحه و ریاض در پی سرکردگی اردوگاه ضد قطری توسط عربستان بود. پس از این اقدام مقابله‌ای و چالشی دوحه، گمانه زنی‌ها در مورد خروج قطر از شورای همکاری خلیج فارس با هدف تحقیر عربستان قوت گرفت.

و هفت، ناتوانی شورا در حل اختلافات اعضا و تلاش برای تغییر رژیم در کشور‌های عضو.

 

بیشتر بخوانید:  آشکار شدن شکاف‌های پنهان شورای همکاری خلیج فارس 

در پی آشکار شدن این اختلافات و تنش ها، نشست سالانه شورا در ۹ دسامبر ۲۰۱۸ (۱۸ آذر ۱۳۹۷) به عنوان فرصتی برای حل اختلافات برگزار شد. «محمد بن سلمان» دعوت از امیر قطر را به عنوان برگ زیتونی در راستای حل اختلافات می‌پنداشت، اما این نشست در نهایت در کمتر از یک ساعت پایان یافت.

 

 

حضور «سعد المریخی» وزیر خارجه قطر به جای امیر این کشور در نشستی که به دلیل بحران‌های ناشی از قتل خاشقجی، عربستان را وادار کرده بود تا برخلاف برنامه ریزی‌های اولیه این نشست را به جای مسقط در ریاض برگزار کند، تیر خلاصی به تلاش‌های عربستان بود. سلطان عمان نیز به دلیل مشکلات و اختلافات پیش گفته از حضور در نشست سالانه شورای همکاری خلیج فارس خودداری کرده و برای نشست شورای وزیران نیز معاون نخست وزیر را به ریاض اعزام کرد.

به نظر می‌رسد تحولات شورای همکاری خلیج فارس در سال ۲۰۱۸ گام‌های این شورا در مسیر فروپاشی را تسریع کرده باشد. به همین علت انحلال این شورا در آینده‌ای نزدیک چندان دور از انتظار نیست.

انتهای پیام/