عاقبت برنامه هسته‌ای عربستان برای رقابت با ایران
به گزارش گروه فضای مجازی ، نشریه «اکونومیست» در گزارشی به بررسی برنامه هسته‌ای عربستان پرداخت و نوشت که برنامه هسته‌ای این کشور فقط برای چشم و هم‌چشمی با رقیب منطقه‌ای خود، ایران است و در نهایت منطقه را به مسابقه تسلیحات هسته‌ای می‌کشاند. «در بیابانی در فاصله ۲۲۰ کیلومتری «ابوظبی» پایتخت امارات، یک شرکت از کره‌جنوبی در شرف تکمیل عملیات ساخت اولین رآکتور تولید برق هسته‌ای در جهان عرب است.» این پروژه ۱۰ سال قبل در واشنگتن و طی توافق‌نامه‌ای موسوم به «توافق ۱۲۳» میان امارات و آمریکا کلید خورد.
نام چنین توافق‌هایی از قوانین کنترل صادرات آمریکا اخذ می‌شود. این پروژه پادمان‌های محکمی را برای تکنولوژی هسته‌ای آمریکا اعمال می‌کند.
امارات در سال ۲۰۰۹ یکی از این قراردادها را امضا کرد و متعهد شد اورانیوم را غنی‌سازی نخواهد کرد یا سوخت مصرف شده را به پروسه (فرآیند) تولید پلوتونیوم نخواهد انداخت. هردو ماده می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای به خدمت گرفته شوند. متخصصان کنترل سلاح این توافق را استاندارد طلایی «توافق ۱۲۳» نام گذاشته‌اند. اما عربستان طلا نمی‌خواهد، بلکه برنز می‌خواهد. این پادشاهی طرح‌های بلندپروازانه هسته‌ای برای خود دارد که شامل ۱۶ رآکتور به ارزش ۸۰ میلیارد دلار می‌شود. بر خلاف امارات، عربستان می‌خواهد که خودش غنی‌سازی را انجام دهد. در ادامه این گزارش آمده است: «ایران، رقیب منطقه‌ای عربستان، تا این لحظه در این زمینه یک گام از عربستان جلوتر است.» در توافق هسته‌ای به ایران اجازه داده شده است که اورانیوم را غنی‌سازی کند. بحث‌برانگیزترین مفاد برجام هم همین ماده است. در ازای آن، ایران توافق کرده است که سانتریفیوژهایش که برای غنی‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد را انبار کند و اورانیوم را فقط به اندازه‌ای غنی‌سازی کند که پایین‌تر از سطح مورد نیاز برای ساخت بمب هسته‌ای است. منتها ایران فناوری غنی‌سازی اورانیوم را برای خود حفظ کرده است.
به گزارش اکونومیست، عربستان هم خواستار آن است که این تکنولوژی را داشته باشد. همین موضوع موجب تشویش خاطر قانون‌گذاران آمریکایی شده است. اگر کنگره موافقت کند، یک چنین امتیازی را به عربستان بدهد، آنگاه باید آن را به سایر کشورهایی که خواستار این امتیازند نیز بدهد. پس دیگر باید به اصطلاح «در پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای» را تخته کرد. انتقاد منتقدان توافق هسته‌ای ایران هم همین است. این منتقدان می‌گویند که اگر عربستان هم بنا شود خودش غنی‌سازی را انجام دهد آنگاه دیگر نمی‌توان بر ایران محدودیت‌های بیشتری اعمال کرد. اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا گویا اهمیتی به این موضوع نمی‌دهد. او رابطه گرمی با سعودی‌ها دارد و ضمنا اعلام کرده است که می‌خواهد صنعت بیمار هسته‌ای آمریکا را احیا کند. یکی از پنج شرکتی که پروژه برنامه هسته‌ای عربستان را اجرا می‌کند، شرکت آمریکایی «وستینگ‌هاوس» است که پارسال ورشکسته اعلام شد. وستینگ‌هاوس بدون ملحق شدن به توافق «۱۲۳» نمی‌تواند به این پروژه بپیوندد.
اکونومیست می‌نویسد، اما حتی منتقدان برنامه هسته‌ای عربستان هم معتقدند هرچند توافق پیشنهادی یک گزینه بد است اما در میان تمام گزینه‌های بد ممکن، بهترین است چون به آمریکا این اجازه را می‌دهد که روی برنامه هسته‌ای عربستان قدرت نفوذ داشته باشد. پادشاهی سعودی مشتاقان دیگری هم برای سرمایه‌گذاری در برنامه هسته‌ای‌اش دارد. یکی از آنها، شرکت «روس‌اتم» (Rosatom ) روسیه است که یک شرکت دولتی قدرتمند هسته‌ای است و یک نوع دیپلماسی جنون‌آمیز هسته‌ای را در خاورمیانه دنبال می‌کند. «روس‌اتم» در دسامبر گذشته یک قرارداد ۳/ ۲۱ میلیارد دلاری برای ساخت اولین رآکتور برق هسته‌ای مصر امضا کرد و در سال ۲۰۱۵ هم یک قرارداد مشابه ۱۰ میلیارد دلاری با اردن به امضا رساند.همچنین براساس این گزارش، عربستان و روسیه اختلاف نظرهای فاحشی با هم در بسیاری از موضوعات بین‌المللی دارند از جمله در موضوع سوریه. اما به هر جهت، سعودی‌ها خیلی مشتاقند که با قدرت طغیانگر منطقه پیوندهای نزدیکتری داشته باشند. ملک سلمان در ماه اکتبر سفری چهار روزه به مسکو داشت که اولین سفر حاکمی از عربستان به روسیه بوده است.
اما در این بلندپروازی هسته‌ای عربستان، یک نکته مهم جلب توجه می‌کند؛ عربستان اولین کشور نفت‌خیز جهان است و داشتن انرژی هسته‌ای برای چنین کشوری چندان توجیه اقتصادی ندارد. عربستان برای تولید برق خود روزانه ۴۶۵ هزار بشکه نفت را می‌سوزاند و با این کار از ۱۱ میلیارد دلار درآمد سالانه‌اش چشم پوشی می‌کند. آخرین رآکتورهای هسته‌ای عربستان تا دهه ۲۰۳۰ فعال نخواهد شد. این راکتورها مجموعا کمتر از یک ششم ۱۲۰ گیگاوات برق مورد نیاز کشور در دوره‌های اوج مصرف را تامین می‌کنند. در کشوری که عمدتا پوشیده از بیابان است، برای تولید برق بهتر است از انرژی گاز و انرژی خورشیدی استفاده شود نه از انرژی هسته‌ای. درحالی‌که امروز پادشاهی سعودی تقریبا مطلقا برق خود را از این دو منبع انرژی تولید نمی‌کند. بزرگ‌ترین مزرعه خورشیدی عربستان در شعبه شرکت نفت دولتی عربستان واقع است و فقط برق یک ساختمان اداری را تامین می‌کند.
دولت سعودی درحال ساخت یک کارخانه تولید صفحات خورشیدی نزدیک ریاض است. در ۶ فوریه / ۱۷ بهمن/ شرکت برق ACWA Power سعودی اعلام کرد که امتیاز انعقاد قرارداد ساخت یک مزرعه جدید خورشیدی ۳۰۰ مگاواتی در صحرای شمالی عربستان را برده است. این شرکت برق قول می‌دهد برقی که تولید می‌کند برای هر کیلووات ساعت فقط ۳/ ۲ سنت هزینه در بر داشته باشد. این پایین ترین تعرفه تولید برق است و در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود. هزینه تولید برق از طریق رآکتور هسته‌ای ولو آنکه میزان بهره وری آن هم فوق‌العاده بالا باشد، سرسام‌آور است؛ منتها این هزینه می‌تواند متفاوت هم باشد. ازآنجاکه فناوری هسته‌ای، یک تکنولوژی بلوغ یافته است، هزینه انرژی خورشیدی سال به سال پایین می‌آید. خلاصه آنکه، سعودی‌ها برنامه هسته‌ای را فقط برای عقب نماندن از ایران می‌خواهند. منتها این چشم هم‌چشمی کردن با دشمن، مشتعل‌ترین منطقه جهان را به ورطه مسابقه‌ای برای اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی خواهد کشاند.
منبع: ایرنا
