دردناک ترین و غم انگیزترین رویداد جنگ 8 ساله

: یکی از دردناک ترین و غم انگیزترین رویدادهای جنگ هشت ساله عراق علیه ایران، وقوع بمباران شیمیایی شهر حلبچه کردستان عراق است که در آن هزاران تن از شهروندان کُرد عراقی قربانی سیاست های رژیم بعث حاکم بر عراق و نسل کشی سازمان یافته دولت صدام شدند.

به گزارش گروه فضای مجازی ، یکی از دردناک ترین و غم انگیزترین رویدادهای جنگ هشت ساله عراق علیه ایران، وقوع بمباران شیمیایی شهر حلبچه کردستان عراق است که در آن هزاران تن از شهروندان کُرد عراقی قربانی سیاست های رژیم بعث حاکم بر عراق و نسل کشی سازمان یافته صدام شدند.

اما چرا بمباران شیمیایی شهر کردنشین حلبچه در استان سلیمانیه در شمال عراق شایسته ی دریافت عنوان یکی از غم انگیزترین و دردناک ترین رویدادهای جنگ ایران و عراق است؟ سلاح های کشتار جمعی و هم چنین سلاح های شیمیایی، دستاورد انسان متمدن و دوره مدرنیته در اروپا و آمریکا است و البته نخستین کاربردهای آن در جنگ به همین مناطق بازمی گردد. به ویژه در جنگ اول جهانی و در سال 1915 این ارتش آلمان بود که علیه نیروهای روسیه تزاری از این جنگ افزارها استفاده کرد. بعدها و به خصوص در جنگ دوم جهانی و نیز در دوران اشغال ویتنام توسط آمریکایی ها کاربرد این سلاح ابعاد تازه تری یافت.

از همان روزهای آغازین جنگ، نیروهای عراقی هیچ تردیدی در استفاده از مواد و بمب های شیمیایی علیه نیروهای ایرانی از خود نشان ندادند. در سال های جنگ ایران و عراق بارها ارتش عراق اقدام به استفاده وسیع از این سلاح های ضدانسانی کرد و با حمله ی شیمیایی علیه اهداف جنگی و غیرنظامی، رکورد استفاده ی متعدد و گسترده از این سلاح ها را به نام ارتش خود ثبت کرد.

مناطق عملیاتی جنوب و غرب کشور، شهرها و روستاهای مملو از جمعیت همچون پیرانشهر، سردشت، زرده کرمانشاه و میمک ایلام و... ازجمله اهدافی بودند که توسط عراقی ها بمباران شیمیایی شدند. ماحصل این اقدام ها، کشتار و مجروح شدن هزاران نفر از مردم غیرنظامی و نیروهای نظامی کشور بود. سابقه اولین حمله ثبت شده شیمیایی عراق به 23دی 1359ش بازمی گردد که نیروهای ایرانی را در 50 کیلومتری غرب ایلام، با گلوله ی شیمیایی، مورد حمله قرار داد و شماری را مصدوم کرد.

از آن تاریخ تا پایان جنگ، نیروهای عراقی با 3500 بار بمباران شیمیایی حدود 10هزار نفر ایرانی غیرنظامی و نظامی را به شهادت رساندند و ده ها هزار نفر زخمی شدند. یکی از فجیع ترین اقدامات غیرانسانی صدام حسین در سردشت روی داد. بمباران شیمیایی سردشت جنایتی بود که نیروی هوایی عراق در هفتم تیر 1366 با استفاده از بمب های شیمیایی چهار نقطه پر ازدحام شهر سردشت (از توابع استان آذربایجان غربی) را هدف قرار داد.

در این حمله 110 نفر از ساکنان غیرنظامی شهر کشته و هشت هزار نفر دیگر نیز در معرض گازهای سمی قرار گرفتند و مسموم شدند. این نخستین جنایتی بود که طی آن یک شهر و محل سکونت غیرنظامیان در جهان بمباران شیمیایی می شد. سکوت مجامع بین المللی و وتوی قطعنامه های سازمان ملل متحد در محکومیت این جنایت توسط غربی ها موجب شد تا صدام به این روش خود، یعنی استفاده از سلاح های کشتار جمعی، ادامه دهد.

هم چنین ارتش عراق از سال ها پیش علیه کردهای عراق از جنگ افزارهای شیمیایی استفاده کرده بود و از سال 1362 به صورت مستمر حوزه های کردنشین عراق و ایران توسط ارتش عراق مورد هجوم سلاح های شیمیایی قرار داشت. اما بمباران حلبچه پرده ی تازه و بیرحمانه تری از این سیاست را به تصویر کشید. در سال های جنگ، نیروهای کُرد عراقی که سال ها با ارتش عراق درگیر بودند، در کنار نیروهای ایرانی علیه ارتش عراق در جنگ بودند.

از همان روزهای آغازین جنگ به رهبری زنده یاد ادریس بارزانی و مسعود بارزانی، نیروهای کرد عراقی در کنار رزمندگان ایرانی قرار گرفته و با جانفشانی علیه نیروهای صدام وارد درگیری و جنگ شدند. شدت همراهی این نیروها و بعدها اعضای اتحادیه ی میهنی کردستان عراق، به رهبری جلال طالبانی در سال های میانی جنگ بیشتر می شود. سلسله عملیات های متعدد نظامی منظم و غیرمنظم و چریکی موجب وارد آمدن خسارات سنگینی به توان نظامی ارتش و ماشین جنگی عراق می شود.

این سال ها را می توان سر آغاز آزادسازی بخش های کُردنشین شمال عراق از چنگال نیروهای صدام دانست. سیاست «انفال» که به کشته شدن ده هاهزار نفر از مردم کُرد عراقی و نسل کشی کُردهای عراقی منجر شد، در همین سال ها در پیش گرفته شد. زنده به گور کردن مردم غیرنظامی، کوچ اجباری، بمباران مناطق غیرنظامی و تخریب و تخلیه ی هزاران روستای کردنشین، بخشی از این سیاست های نسل کشی است.

متاسفانه درباره «انفال» پژوهش های مستقل و مستندی به زبان فارسی در دسترس نیست اما شواهد موجود نشان می دهد در جریان نسل کشی موسوم به «انفال» مساحت زیادی از مناطق کردنشین عراق، آماج حملات گسترده ی زمینی و هوایی ارتش عراق شده و سیاست «زمین سوخته» برای این حملات در دستور کار قرار گرفته است.

اوج این نسل کشی در خلال عملیات والفجر10 روی می دهد. رزمندگان ایرانی با یاری نیروهای کُرد عراقی و نیز نیروهای مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق به رهبری آیت الله حکیم موفق می شوند در عمق خاک عراق پیشروی کنند که در نتیجه این عملیات، برخی شهرهای کردنشین از دست نیروهای عراقی آزاد می شود. شهر حلبچه یکی از این مناطق است. متعاقب شکست سنگین ارتش عراق، حلبچه توسط ده ها فروند جنگنده عراقی مورد هجوم سنگینی قرار می گیرد اما در این هجوم، استفاده گسترده از بمب های شیمیایی است که جنایت بی سابقه ای می آفریند و هزاران زن و مرد و کودک و پیر و جوان حلبچه ای قربانی شیمیایی باران ارتش عراق می شوند.

در طول 24 ساعت، صدها بمب شیمیایی بر فراز حلبچه و روستاهای مجاور ریخته می شود و مردم بی پناه و هر موجود زنده ای در منطقه قربانی سیاست سرکوب گرانه نیروهای عراقی می شود. روزهای 16 و 17 مارس 1988 برابر با 26 و 27 اسفند ماه 1366 روزهایی فراموش ناشدنی در تاریخ جنگ های مدرن است. در این روزها است که حلبچه قربانی شیمیایی باران نیروهای صدام شد.

این روزها، روزهایی است که در میان سکوت مجامع بین المللی مردم حلبچه قربانی خشن ترین روش های نسل کشی شدند. در این روز حلبچه با همه ساکنانش به معنای واقعی شهید می شوند. پس از بمباران یاری نیروهای ایرانی مستقر در منطقه موجب می شود تا خیل آوارگان بی پناه و زخمی های بی شمار به سرعت به ایران و مراکز حمایتی و درمانی منتقل شوند اما شدت بمباران های شیمیایی به حدی است که حداقل پنج هزار کشته و هزاران زخمی برجای می گذارد.

برخی تصاویر گرفته شده توسط عکاسان ایرانی در آن فاجعه هنوز و پس از 26سال از واقعه گوشه های تکان دهنده از وقایع را برای بیننده تداعی می کند. کودکان جان سپرده بر دامن پدر و مادر، رهگذران افتاده در گوشه کوچه ها و... قربانیان خشونت سازمان یافته نیروهای صدام و نیز حامیان وی هستند که با در اختیار گذاشتن مواد شیمیایی زمینه این جنایت بزرگ علیه بشریت را مهیا کردند. جنگ، پدیده ای اجتماعی و البته با درد و رنج های خاص خود، بخشی انکارناپذیر از حیات تاریخی فرهنگ ها و جوامع بشری است. در جنگ ایران و عراق نمی توان بخش یا برهه ای را بیش از دیگر برهه ها یا دوره ها پر درد و رنج تلقی کرد.

در جنگ زیربنای اقتصادی آسیب می بیند؛ جوانان زیادی قربانی ماشین جنگی می شوند؛ غیرنظامی ها و شهرها و روستاها از آتش جنگی در امان نخواهند بود و لذا یافتن دردناک ترین بخش جنگی که صدها هزار تن از جوانان را قربانی کرده و موجب ویرانی ده ها شهر و صدها روستا شده است، کاری است غیرممکن اما بی گمان به دلیل نوع کشتار مردم حلبچه، وضعیت خاص منطقه و تلفات سنگین مردم منطقه، بمباران شیمیایی حلبچه یکی از غم انگیزترین و دردناک ترین برهه های جنگ تحمیلی است.

منبع: تسنیم