نظارت و کنترل جدی بر رعایت ضوابط حفاظتی بناهای میدان انقلاب ارومیه

به گزارش گروه جامعه ، جلیل جباری گفت: به‌منظور تنویر افکار عمومی و اطلاع‌رسانی در خصوص مقررات مرتبط با بعضی از اماکن که در حریم آثار تاریخی هستند باید گفت که براساس قانون، ساخت‌و‌ساز اینگونه اماکن با ضوابط و مقررات میراث فرهنگی بلامانع است.

وی افزود: متأسفانه اخیرا افرادی از تخریب ساختمانی در خیابان کاشانی ارومیه تصاویری را منتشر کرده‌اند که لازم است توجه افکار عمومی اعلام کنیم که حریم میدان انقلاب (ایالت)، 8 اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی را شامل می‌شود که میدان انقلاب (ایالت)، ساختمان شهربانی (نظمیه)، ساختمان شهرداری (بلدیه)، ساختمان ستاد لشکر 64 ارتش (امنیه)، محوطه و مجموعه بناهای ستاد لشکر 64 ارتش (شامل 40 اثر تاریخی)، مدرسه شهید چمران (دانشسرای مقدماتی ارومیه)، کلیسای ننه‌مریم و مدرسه 22 بهمن و همچنین 6 بنای تاریخی واجد ارزش بوده که در مجموعه‌ای به نام میدان انقلاب (ایالت) و آثار تاریخی پیرامون آن به شماره 42601/942100 در تاریخ 15 اسفند 94 بعد از تبادل نظر کارشناسان در کمیته حرایم سازمان و بعد از چنین مورد اصلاح، تعیین حریم شدند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان غربی ادامه داد: میدان انقلاب (ایالت) به‌عنوان یکی از چند میدان تاریخی باقیمانده در کشور و آثار باارزش حکومتی پیرامون آن، مکانی برای صدور بیانیه، قطعنامه‌ها، آغاز و پایان راهپیمایی‌ها، رژه و سان نیروهای مسلح، ایراد سخنرانی‌های مسئولان استانی، آغاز حرکت دسته‌های عزاداری در روزهای تاسوعا و عاشورا و ایام سوگواری، تجمع برای بزرگداشت پیروزی انقلاب اسلامی (22 بهمن)، تشییع پیکر پاک شهدا، اعزام نیروهای بسیجی، اولین نماز جمعه پس از شکست نظامی آمریکا در طبس به پیش نمازی حجت‌السلام والمسلمین سید‌علی‌اکبر قریشی و... بوده است.

وی افزود: میدان ایالت مفصل و پیونددهنده بافت تاریخی در بخش‌های جدید شهر ارومیه است که به دلیل قرار گرفتن در در مرکز شهر، رویدادهای زیادی همچون بمباران پادگان به‌دست ارتش روسیه در حمله متفقین به ایران و مناطق آذربایجان در 30 شهریور 1320، وقوع درگیری‌ها و تجمعات مردمی در جنگ جهانی دوم و دوران رژیم سابق و اتحاد ملت و ارتش در دوران انقلاب اسلامی را شاهد بوده است.

جباری تصریح کرد: با بررسی تمام مؤلفه‌های کاربردی و تأثیرگذار بر حریم بناهای با ارزش میدان انقلاب توانستیم حریمی در خور شأن این میدان تاریخی و آثار تاریخی و بافت پیرامون آن در نظر بگیریم به‌نحوی که مواردی که ارزش‌های تاریخی و فرهنگی این مجموعه را به خطر می‌اندازد در راستای پیوند با این مجموعه هدایت شوند.

وی تأکید کرد: میدان انقلاب و بافت پیرامون آن که بخشی از بافت تاریخی مصوب ارومیه نیز است و کلیتی یکپارچه و دارای ارزش‌های تاریخی، اجتماعی، علمی و زیبایی‌شناختی است. یک مجموعه تاریخی به وسیله آثار باارزش و دارای وحدت تعریف می‌شود که حفاظت و نگهداری آن مستلزم توجه به هر دو بخش بنا و بافت پیرامون آن است. از این رو بررسی روابط متقابل بافت و بنا و شیوه‌های نگهداری آن ضرورت پیدا می‌کند. حریم‌گذاری با تعیین ضوابط قانونی برای محدوده اطراف اثر تاریخی به حفظ اثر از راه پیوند آن با محیط اطراف می‌پردازد. پس بناهای تاریخی پیرامون میدان انقلاب نمی‌توانند تافته جدا بافته باشند و در دوران مختلف و در حوادث تاریخی ارتباط تنگاتنگی با همدیگر داشته‌اند و باعث بوجود آمدن تعلق خاطر در بین نسل‌ها شده‌اند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان غربی گفت: در این محدوده، حرایم جدای از قرار دادن برخی از فعالیت‌های عمرانی و ساخت‌و‌سازها و همچنین ایجاد تأسیسات شهری و غیره برای نیل به معرفی و حفظ بیشتر ارزش‌های تاریخی‌فرهنگی آثار تعریف شده است، با هدف پیوند آن‌ها با بافت پیرامون و جدید به‌صورت تدریجی و ملایم و همچنین حفظ حریم منظری آن با تعریف ارتفاع ساخت‌و‌ساز، طراحی جداره‌ها و استفاده از مصالح همگون با آثار تاریخی، به معابر اصلی، فرعی و ارگانیک بافت مرتبط شده‌اند.

وی اضافه کرد: همچنین به‌منظور جلوگیری از گسترش بی‌رویه، افزایش تراکم و به‌هم خوردن بافت محلات و تغییر ساختاری در جداره خیابان امام می‌تواند از‌جمله اهداف این تعیین حریم به منظور حفظ جایگاه تاریخی و ناملموس آن برشمرد.

جباری افزود: همانطور که در ابتدا اشاره شده، در محدوده حریم بافت پیرامون میدان ایالت 6 اثر تاریخی‌فرهنگی از اوایل دوران پهلوی به‌عنوان آثار واجد ارزش آورده شده است و سایر بناها یا جداره‌هایی که مربوط به اواخر دوره پهلوی بوده یا دارای معماری واجد ارزش نبودند در ردیف این آثار قرار داده نشده‌اند که طبق ضوابط حریم درجه یک قبل از هرگونه اقدامی باید از این سازمان استعلام کنند و معماری و نمای آن به تأیید شورای فنی استان رسیده باشد و با کسب مجوز اقدام به فعالیت عمرانی و ساخت‌و‌ساز کنند.

وی خاطرنشان کرد: همچنین باید اشاره کرد که پیروی از معماری ارزشمند موجود در مجموعه بناهای واقع در میدان ایالت و همچنین بهره‌گیری از مصالح متناسب با معماری بافت تاریخی پیرامون در همه ساخت‌و‌سازها، نماها و جداره بیرونی ساختمان‌ها الزامی است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان غربی تأکید کرد: با اشاره به اخبار منتشرشده از بابت پلاک مسکونی واقع در خیابان کاشانی جنب درمانگاه فرهنگیان درخصوص تخریب آثار تاریخی در حریم میدان ایالت باید اشاره کرد که پلاک مذکور به‌عنوان بنای ثبتی و تاریخی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت نرسیده و جزو بناهای با ارزش تاریخی محسوب نمی‌شود. همچنین این بنا از نظر معماری و قدمت واجد ارزش نیست و ازاره سنگی نمای بیرونی در سال‌های اخیر به بنا اضافی شده است.

وی افزود: برای تخریب قسمت‌هایی از آن شهرداری از اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استعلام کرده و مالک آن اقدام به حذف شیروانی آن باتوجه به فرسودگی شدید خرپا و ورقه‌های شیروانی و دیوارهای داخلی بنا کرده است، که باید از این اداره‌کل قبل از هرگونه اقدامی نسبت به استعلام و کسب مجوز به صورت کتبی اقدام لازم را می‌کردند.