لزوم تمرین اقتصاد بدون نفت با تحمل تحریم‌های ظالمانه
: در بیانیه یازدهمین مجمع عمومی سراسری جامعه اسلامی مهندسین آمده است: تحریم‌ها فرصتی و توفیقی برای تمرین اقتصاد بدون نفت به شمار می‌رود.
به گزارش خبرنگار سیاسی ، یازدهمین مجمع عمومی سراسری جامعه اسلامی مهندسین صبح امروز با حضور محمدرضا باهنر دبیر کل جامعه اسلامی مهندسین و همچنین آیت‌الله موحدی‌کرمانی و سایر اعضای جامعه اسلامی مهندسین تشکیل شد که این اجلاس با صدور بیانیه‌ای به کار خود پایان نداد.
متن کامل این بیانیه به شرح ذیل است:
جامعه اسلامی مهندسین در پایان یازدهمین کنگره سراسری خود که همزمان با سالگشت شهادت مظلومانه شهید رجایی و شهید باهنر برگزار شد، فرصت را غنیمت می‌داند و نعمت رهبری داهیانه‌ی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را به درگاه خالق یکتا، سپاس می‌‌گوید که دستاوردهای عظیمی را نصیب ملت ایران نمود.
به برکت رهبری‌های ایشان، اکنون تاریخ ایران، یکی از درخشان‌ترین اعصار خود را می‌گذراند و ایرانی به برکت اعتماد به نفس و خود‌باوری، عظمت خویش را باز می‌یابد. انقلاب اسلامی ایران به برکت ارشاد‌ها و تدابیر ایشان توانست افق‌های نوینی را بازگشاید و نه تنها سبب‌ساز درخشان‌ترین ادوار تاریخ ایران گردد، بلکه ملت‌های مسلمان را نیز در آستانه تحقق آمال‌های تاریخی‌شان قرار داد.
هر روز که می‌گذرد درخشندگی جایگاه ولایت فقیه (که هدیه معمار کبیر انقلاب اسلامی امام‌خمینی (ره) به ملت ایران بر بنیان و عترت است) به دستاوردهای گرانقدر همچون هدایت مؤثر جامعه، امید‌آفرینی به آینده و انسجام‌بخشی، آشکار می‌گردد و پیوستگی عمیق خواسته‌های رهبری و پاسخ امت را بازتاب می‌دهد. یکی از نمونه‌های واضح این پیوستگی را در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته و تدبیر فرونشاندن زبانه‌های فتنه و انحراف شاهد بودیم.
تردیدی نیست که این فصل روشن از تاریخ ملت ما، از مکتب علوی، شوق انتظار و اندیشه‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام‌خمینی (ره) نقش گرفته و با خون شهیدان، تلألؤ یافته است. انقلاب ما نیز به جهان نشان داد که ایرانی در پی سده‌های تحقیر، سودای فردای سرافرازی و آزادگی را پی گرفته است.
اکنون که به پشت سر نگاه می‌کنیم می‌بینیم که یکی از بزرگترین دستاوردهای این خیزش عظیم، الگوسازی از سوی رهبران انقلاب بوده است. اینک سیره، شیوه، سلوک و سیاست رهبران انقلاب ما در دنیا در حال تکثیر است و جهان اسلام نه تنها از پیام‌های انقلاب درس می‌گیرد، بلکه با الگوهای انقلاب گام برمی‌دارد. اینگونه است که ایران اسلامی، بدون کمترین نیازی به سلاح بر عمق و گستره گفتمان خود می‌افزاید و همین نفوذ معنوی است که جهانخواران را متوحش ساخته است.
با گرامیداشت یاد و خاطره شهید آیت‌الله دکتر بهشتی و تبریک فرار رسیدن ماه نزول رحمت بر خلق از جانب خالق، رمضان المبارک، اهم رویکردهای جامعه اسلامی مهندسین را اعلام می‌دارد.
عزم ملی و مدیریت جهادی
جامعه اسلامی مهندسین فرض می‌داند مراتب سپاس خود را به محضر رهبر معظم انقلاب به مناسبت نامگذاری سال جاری با عنوان سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» تقدیم دارد.
این واژگان از دیدگاه ما، پیامی بسیار فراتر از ابعاد اجرایی دارد که درک صحیح آن میتواند متضمن ابعادی نوین و بدیع در حرکت جامعه باشد. به گواه مطالعات انجام شده، ظرفیت‌های عظیمی در کشور وجود دارد که چه بسا کشورهای بسیاری از کمترین آن، برخوردار نیستند. سرمایه‌گذاری‌هایی در کشور صورت پذیرفته که به دلیل نیمه تمام بودن، جامعه هنوز از مواهب آن بهره‌مند نشده است. و ما تنها در سایه سامان‌یابی عزم ملی و حاکمیت ساختاری مدیریت جهادی است که خواهیم توانست دستاوردها را بسط داده و بهره‌مندی‌ها را افزایش دهیم.
نامگذاری سال جاری از همان زنجیره تکاملی نشأت‌گرفته که الزام حماسه اقتصادی، تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه‌ی ایرانی، جهاد اقتصادی، کار مضاعف و همت مضاعف و اصلاح الگوی مصرف، و حلقه مکمل نامگذاری‌های قبلی است.
اگر ایرانی بنیان ستم را فرو ریخته و نظام مردم‌سالاری دینی را برای نخستین بار در تاریخ، پایه نهاده و در راستای یک تمدن‌سازی نوین همچنان بر اثبات مدل حکومتی خود ابرام دارد لاجرم باید با کار و همت افزون، دوران حساس گذار را طی نماید و در تمامی زمینه‌ها جایگاه نخست جهانی را فتح نماید؛ و این شدنی نیست مگر با عزم و مطالبه‌ای ملی، کوششی مضاعف و مستمر و مدیریتی جهاد‌گونه.
ما معتقدیم که کلید تحول ساختاری در اقتصاد کشور در اصلاح فرهنگ عمومی است. گرایش به همت و کار، باید همه اقشار و آحاد جامعه را در بر گیرد و دستگاه‌های مسئول نیز باید برای چنین گستره‌ای، برنامه و شاخص ارزیابی داشته باشند.
ما بر این باوریم که مدل اقتصاد مقاومتی، نه تنها راهبرد سال‌های پیش روی ما خواهد بود و گریزی از آن نیست، بلکه محور شدن اقتصاد دانش‌بنیان و افزایش سهم سرمایه انسانی در سبد بازار اقتصاد کشور و هماهنگ شدن الزامی تمامی سیاستهای کشور با این سیاست‌ها و راهور نمودن مسیر برای تحقق اهداف منظور نظر سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی، بایسته‌های این مسیر هستند که در هر شرایطی موجب آسیب‌ناپذیری همراه با رشد و توسعه پایدار خواهد بود.
ما معتقدیم که یکی از وظایف مهم دولت، تدارک‌ساز و کارها و ترتیباتی است که مردم بتوانند از طریق آن، امکان همت‌ورزی و کار را تحقق بخشند و مطالبات واقعی ملت با عزمی ملی و درون‌زا به عرصه اصلاح امور بیاید. دولت بایستی از مسند تصدی‌گری خارج شده و جایگاه نظارتی موثری برای خود بیابد و امور به مردم سپرده شود و این مسیر صلاحی است که تجارب جهانی نیز بر آن صحه می‌گذارند.
واقعیت این است که ساختار بیمار اقتصاد کشور بر مجموعه‌ای از انگاره‌های ناصواب فرهنگ عمومی و ساختارهای معیوب اقتصادی صده گذشته استوار است که طی دهه‌ها شکل گرفته و دولت‌ها یکی پس از دیگری آن را میراث‌بری کردهاند.
فرهنگ عمومی
معتقدیم زندگی ما در بین سنت و مدرنیته گرفتار آمده. مدرنیته‌ای که بر پایه اومانیسم شکل گرفته و سنتی که در پایه ارزش‌های انسانی ساختار یافته است و همچنان سنت ما در کشاکش روزآمد شدن با حفظ و نوین‌سازی مبانی ساختاری آن موفق نشده است.
در بازار عرضه و تقاضای مدرنیسم همه چیز چون کالاست و نظام عرضه و تقاضا بر آن حاکم است. حال آنچه برای ما رخ داده به بازار بردن سنت‌های خود است و اینگونه است که این بازار عرضه و تقاضا سلیقه‌ها را به گونهای هدایت می‌کند و نقطه تعادل آن به گونهای حرکت می‌کند که نمای کاریکاتوری و گاه ضدامنیتی از سنت‌ها عرضه می‌کند.
و بر این پایه است که فرهنگ کار و تلاش در جامعه ایرانی کمرنگ شده، اعتماد عمومی به کار و بهره‌وری متزلزل گردیده، فرهنگ کارآفرینی و تولید ثروت منکوب و به همین سیاق حوزه‌های عمومی فرهنگ نیز متاثر و درهم شده است.
با این تعداد قابل توجه نهادهای متولی فرهنگ که در دنیا بی‌نظیر است آیا شرایط کنونی سزاوار ملت ایران است؟ آیا پیش از تدوین طرح و استراتژی جامع نظام فرهنگی کشور و مدیریت جامع آن این هزینه‌های هنگفت در سازمان‌های ناکارآمد عریض و طویل اتلاف اموال ملت نیست؟ آیا وضعیت نابسامان امروز جایی برای دفاع دارد؟
چه باید کرد؟ گریزی نیست جز اصلاح فرهنگ عمومی و مملکت نیز اصلاح نخواهد شد جز به این اصلاح‌گری. اگر اقتصاد را متحول می‌خواهیم گریزی از اصلاح فرهنگی عمومی نیست. تنها از این طریق است که میتوان به پاسخ قابل قبولی به خواسته رهبر معظم انقلاب مبنی بر سبک زندگی ایرانی _ اسلامی دست یافت و تمامی ابعاد فرهنگ مطلوب را در سبک زندگی ایرانی_ اسلامی مشاهده نمود.
اصلاح اقتصادی با رویکرد مدیریت جهادی
چشم‌انداز 1404 سند مترقی توسعه کشور است که متأسفانه کم‌فروغ شده است. لازم است تا برنامه‌های سالانه توسعه‌ای کشور به گونهای تدوین شود تا تحقق این سند را ضمان باشد.
معتقدیم برای اصلاحات اقتصادی کشور، محورهای راهبردی زیر لازم است مورد توجه و اجرا قرار گیرد. جامعه اسلامی مهندسین تمام مساعی و هم خود را برای همیاری با قوای حاکم برای تحقق این اهداف و برنامه‌ها مصروف خواهد داشت.
_ تحریم‌ها اگر چه ناجوانمردانه و همه‌جانبه، اما فرصتی و توفیقی است برای تمرین اقتصاد بدون نفت. اصلاح مدل اقتصادی کشور و قطع اتکا به سرمایه نفت اولویت نخست اقتصاد کشور می‌باشد که حتی پس از رفع تحریم نیز آثار مبارکی برای نسل‌های آینده خواهد داشت.
_ هدفمند کردن یارانه‌ها؛ راهبردی برای اصلاح ساختار اقتصادی کشور است و تا حصول به این نتیجه بایستی ادامه یابد. در ادامه این راه، باید برخی روندهای اشتباه اصلاح شود و دستاوردهای مثبت آن نیز تثبیت گردد.
نظامات مختلف اقتصادی از جمله نظام تولید، نظام بانکی و .... که از موقعیت خود در اجرای قانون هدمفندی عقب مانده‌اند، عملکرد اصلاحی انجام دهند و به جایگاه مناسب برای پیشبرد همزامن این قانون برسند. همچنین حمایت از تولید به منظور اصلاح ساختار مصرف انرژی و روان‌سازی فضای کسب و کار در کشور باید انجام شود. خدمات درمان با کیفیت، در دسترس و کم هزینه برای آحاد ایرانیان، تامین اجتماعی فراگیر و بیمه بیکاری برقرار گردد.
_ اصلاح سیستم توزیع انرژی و آب مسئله بسیار مهمی است که در مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها بایستی برای آن تدبیر شود. کارشناسان معتقدند بخش قابل توجهی از انرژی و آب در سیستم توزیع اتلاف می‌شود.
_ صادرات و فروش نفت رفاه نمی‌آورد. اقتصاد نفتی، اقتصاد بیمار است و باید درمان شود. باید با روان‌سازی فضای کسب و کار در کشور و رونق تولید، اتکای بودجه کشور به دلارهای نفتی به ویژه خام فروشی به سرعت کاهش یابد.
_ یکی از مشکلاتی که نظام اداری ما با آن دست به گریبان است بی‌سامانی درآمد‌ها و هزینه‌ها در کشور است. با سامان‌یابی نظام هزینه و درآمد کشور، بسیاری از هزینه‌های نابجا حذف می‌گردد و بسیاری از کاستی‌های بودجه‌ای کشور مرتفع خواهد گردید.
_ تقویت تولید داخلی و کاهش وابستگی به دلارهای نفتی و تقویت پول ملی باید در اولویت باشد. نباید به گونه ای باشد که ارزش پول ملی ما هر روز پایین‌تر بیاید. این روند در شان ملت بزرگ ایران نیست.
_ بهره‌گیری از توان بخش خصوصی و هدایت نقدینگی در دست مردم به حوزه نفت و گاز، میتواند مضایق این حوزه را برطرف نماید. ضرورت دارد تا کشور در حوزه صنعت استخراج و اکتشاف خصوصاً در بخش غیردولتی پیشرو باشد و همچنین منابع ملی و مردمی را بر این محور متمرکز نماید و بخش غیردولتی در این حوزه میدان عمل آزادانه‌ای بیابد.
_ تمرکز بر میادین مشترک نفت و گاز باید در دستور کار قرار گیرد. این رویکرد علاوه بر اینکه، منافع اقتصادی کشور را تامین می‌کند، در معادلات بین‌المللی نیز برگ برنده‌ای برای تثبیت اقتدار جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
_ موارد ذیل در تدوین سیاست صنعتی کشور مورد توجه قرار گیرد:
_ تدوین نظام جامع توسعه صنعتی کشور بر اساس آمایش سرزمین،
_ تکمیل زنجیره‌های پایین‌دستی تولیدات صادراتی کشور،
_ طراحی خوشه‌های صنعتی و مکمل، تمرکز بر صنابع دارای فناوری‌های برتر و ارزش افزوده بالا و هدایت کشور به سمت اقتصاد دانش‌بنیان،
_ خودکفایی در کالاهای استراتژیک،
_ برند‌سازی تولیدات صنعتی صادراتی در تراز قابل قبول رقابت جهانی،
_ ارتباط نزدیک دانشگاه و صنعت و گسترش دوره‌های پژوهش محور،
_ فرهنگ‌سازی مبنی بر مصرف کالاهای ساخت داخل،
_ و روان‌سازی فضای کسب و کار
_ محورهای توسعه صادرات کشور بایستی بر مزیت‌های نسبی کشور متمرکز شود و فرآیند تکمیل حلقه‌های پایین‌دستی و تجارت بین‌المللی آن کامل گردد.
_ دولت برای پشتیبانی از برخی صنایع و خدمات، تسهیلات حمایتی در نظر بگیرد. البته با این نگاه که مابه‌التفاوت سود تسهیلات تکلیفی و سود بازار از محل منابع دولتی تامین گردد. با این نگاه، دولت برای خاصه خرجی‌ها جایی نخواهد داشت. به عبارتی این حمایت‌ها باید هدفمند و زمان‌دار باشد.
_ در طرح آمایش سرزمینی، مشاغل خانگی سنتی، محلی و صنایع دستی نیز مورد توجه قرار گرفته و رویکرد تجاری به این صنایع منظور نظر برنامه‌ریزان قرار گیرد.
_ در زمینه خصوصی‌سازی و اجرای سیاستهای ابلاغی اصل 44 قانون اساسی باید به این مهم توجه داشت که اصل 44 در کشور به درستی انجام نشده و تحول عظیمی که مورد انتظار بود رخ نداده و لازم است روندهای اشتباه اصلاح گردد. برای تحقق کال اجزای اصل 44 نیازمند تقویت بخش خصوصی و شکل‌گیری بخش خصوصی واقعی هستیم. از اهم وظایف دولت یازدهم، تحقق این امر استراتژیک است. باید با روان و مناسبت سازی فضای اقتصادی، بخش خصوصی واقعی در کشور شکل بگیرد. الزامات اقتصادی، این بنگاه‌ها را به سوی تامین منافع خود که همانا ارزش افزوده بیشتر است هدایت می‌کند و این حرکت، رونق اقتصادی کشور را به دنبال خواهد داشت.
_ در زمینه حمایت از تولید لازم است فضای کسب و کار در کشور تسهیل شده و رونق بگیرد و ابزارهای مناسب تامین سرمایه در بازارهای مختلف سرمایه سامان پذیرد، و بانک‌ها به صورت تخصصی به حوزه سرمایه گذاری وارد شده و از پرداخت تسهیلات تکلیفی بدون توجیه اقتصادی رها گردند. بانک‌ها کارکرد یک بنگاه اقتصادی را خواهند داشت که بر اساس تامین منافع سهامداران و سپرده گذاران خود عمل خواهند نمود و با این کار بخشی از سرمایه‌ها مسیر درست خود را پیدا خواهد نمود. البته ابزارهای لازم برای مهار ورود بانک‌ها به بازارهای سوداگری تدبیر گردد.
_ در حوزه کشاورزی موارد ذیل مورد توجه قرار گیرد:
_ تامین امنیت غذایی با رسیدن به خودکفایی پایدار در تولید محصولات راهبردی کشاورزی در دستور قرار گیرد.
_ توجه جهانی به سمت طب سنتی میتواند فرصت بسیار ارزشمندی برای تامین دارویی این حوزه از جانب ایران باشد.
_ تولید محصولات ارگانیک کشاورزی نیز فرصت مناسبی است که میتوان به عنوان یک مزیت در کشاورزی کشور بدان نگریست.
_ چالش ریشه‌ای کشاورزان ایران، تولید غیراقتصادی این بخش است. اساسی‌ترین راهبرد متولیان باید فراهم آوردن شرایط تولید اقتصادی در کشاورزی باشد. لذا تمرکز بر اصلاح الگوی کشت نیز بایستی در دستور کار قرار گیرد تا این معضل مرتفع گردد. بدیهی است روش‌های بهینه آبیاری از ارکان مهم این تحول است.
_ ایجاد تعاونی‌های بزرگ کشاورزی به منظور اصلاح الگوی کشت، هدایت درست منابع، توزیع تولیدات کشاورزی بر اساس طرح جامع آمایش سرزمینی بایستی دستور کار باشد و حمایت‌های دولتی هم شامل تعاونی‌هایی گردد که در این طرح جامع قرار می‌گیرند. توانمند‌سازی این تعاونی‌ها به منظور به کارگیری روش‌های روزآمد در تولید محصولات کشاورزی، فرآوری محصولات، صنایع پایین‌دستی، ساماندهی نظام توزیع، برند‌سازی و صادرات از اولویت‌های دولت باید باشد. در گام بعد نیز شبکه‌سازی این تعاونی‌ها میتواند نیازمندی‌های کشور را به صورت پیوسته و خوشه‌ای تامین نماید.
_ در زمینه تجارت و بازرگانی، تقویت دیپلماسی اقتصادی کشور در دستور قرار گیرد. باید مزیت‌های رقابتی خود را در تجارت جهانی افزایش داده و تقویت کنیم و همچنین از مزیت‌های ژئواستراتژیکی ایران نیز در گسترش فضای تجارت خارجی خود استفاده کنیم. بهره‌برداری از موقعیت تسلط بر منابع نفتی و ترانزیت انرژی دنیا میتواند ابزار مناسبی برای گشودن برخی گره‌های تجاری باشد. بهره‌برداری از موقعیت ایران در موقعیت خود به عنوان پل ارتباطی شمال _ جنوب و شرق و غرب به عنوان مسیر ترانزیتی مطمئن، میتواند ابزار مناسبی در گشایش تبادلات خارجی کشور باشد.
_ برای افزایش همکاری با کشورهای همسایه، فعال‌سازی پیمان‌های منطقه‌ای بسیار مهم است. همچنین برقراری خط ترانزیت تجاری بسیار حایز اهمیت است. تعریف فضای اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی (سازمان همکاری‌های کشورهای اسلامی و جنبش عدم تعهد) میتواند برای کشور راهگشا باشد. برای مثال تقویت اتحادیه کشورهای صادر‌کننده گاز، حضور فعالتر در شانگهای، تاسیس اتحادیه انرژی منطقه‌ای و ... میتواند مورد توجه قرار گیرد.
_ ساز و کار نظام توزیع و فروش لازم است به تدریج اصلاح شود. تشکیل تعاونی‌های توزیعی بزرگ و همچنین فروشگاه‌های تعاونی بزرگ میتواند مؤثر باشد. همچنین تأسیس شرکت‌های بزرگ زنجیره‌ای توزیعی و همچنین فروشگاه‌های مصرف توزیعی باید در دستور باشد. ایجاد رقابت در فضای توزیع و فروش محصول میتواند سهم شبکه سنتی واسطه از قیمت عرضه نهایی محصولات را کاهش دهد تا هم زمینه‌ساز کاهش قیمت مصرف‌کننده گردد و هم با افزایش سهم تولید‌کننده سبب افزایش سهم تولید گردیده و کیفیت را ارتقا دهد. البته باید توجه داشت که مدیریت فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز صنعتی است با فرآیند‌ها و روندهای خاص خود که باید از آن بهره جُست و نظام جدید توزیع را به درستی و با استفاده از تجربیات جهانی بنیان نهاد.
_ با رونق در فضای کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی کشور میتوان اتکای بودجه کشور را از نفت به مالیات منتقل نمود. هم‌اکنون بخش عمده‌ای از اقتصاد کشور خارج از حدود شناسایی و دریافت مالیات است.
یکپارچه‌سازی نظام اقتصادی کشور و منابع درآمدی افراد برای ساماندهی نظام مالیاتی کشور بسیار مهم است.
_ با شعار و تهدید، مشکل مسکن حل نمی‌شود. باید مسکن و زمین از حالت سرمایه‌ای خارج شود. و این مسئله واقع نمی‌شود الا اینکه اقتصاد در کشور فعال شده و رونق اقتصادی واقع گردد و سرمایه‌ها از بازار سوداگری به سمت تولید هدایت شود. باید از هرگونه تحریک بازار پرهیز کرد و با رونق تولید در کشور، نقدینگی را از بازار مسکن دور نمود و به سمت تولید هدایت کرد. فرآیند مسکن مهر نیز لازم است ادامه یابد ولی با برنامه‌ریزی مشخص. دولت در برنامه‌ریزی آن باید نقش داشته باشد اما در هیچ جا نباید کار اجرایی کند بلکه باید برنامه‌ریزی کند که مسکن ساخته شود، نه اینکه راسا وارد ساختمان‌سازی شود. کما اینکه تجربه تصدی‌گری دولت در مسکن مهر موجب تخصیص نامتعادل منابع بانکی به این پروژه و تحمیل آثار تورمی پیامد آن شد.
_ رفع مشکل اشتغال در کشور در گرو رونق تولید است. تولید بر اساس اولویت‌ها و طرح آمایش سرزمین و طراحی خوشه‌های صنعتی، کشاورزی و خدماتی.
_ در حوزه نظام بانکی، بانک بایستی همچون یک بنگاه اقتصادی فعالیت کند و منافع سپرده‌گذاران را تامین نماید و اعطای تسهیلات تکلیفی نیز با تامین مابه‌التفاوت نرخ سود توسط دولت تامین گردد تا دولت در تعیین تسهیلات تکلیفی تامل بیشتری نماید. اصلاح نرخ سود بانکی متناسب با نرخ تورم در اولویت است. میتوان نرخ سود شناور را در دستور کار قرار داد. ضروری است بانک مرکزی به عنوان طراح و مجری سیاستهای پولی، ساختاری مستقل از دولت داشته باشد تا نظام پولی و مالی کشور بتواند همزمان برای تنظیم اقتصاد کشور _ و نه در شکل ابزار در دست دولت_ عمل نمایند.
_ گردشگری نیز یکی از مهمترین محورهای تولید ثروت و گردش منابع در کشور است. ایجاد سهولت تبادل گردشگر و پیمان‌های حذف روادید گردشگری برای گردشگران بین‌المللی، توسعه زیرساخت‌های جذب گردشگر و تدارک امکانات رفاهی و معرفی جلوه‌های تاریخی، منابع طبیعی و ... برای فعال شدن این حوزه بسیار حائز اهمیت است. همچنین بایستی با ایجاد بسترهای مناسب برای گردشگران داخلی، زمینه‌های جلب گردشگران ایرانی به کشورهای دیگر را کم کرد. در این میان آنچه بیش از همه اهمیت دارد پذیرش این واقعیت است که تبادل گردشگر علاوه بر اینکه میتواند موتور محرکه اقتصاد کشور و توسعه منطقه‌ای در پهنه ایران باشد، همزمان با ایجاد پیوندهای فرهنگی، ابزاری برای کاهش فشارهای بین‌المللی بر کشور خواهد بود.
برای تحقق اهداف فوق‌الذکر، مسئله مهم همگام‌سازی نظام آموزش و پژوهش کشور با این برنامه‌هاست. لذا معتقدیم دولت محترم تدابیر ذیل را مورد توجه قرار دهد:
_ توسعه رشته_ محل‌ها بر اساس نیازهای توسعه‌ای کشور بر مبنای طرح آمایش سرزمین
_ تعریف طرح‌های درسی و پروژه‌های مقاطع تحصیلات تکمیلی بر اساس نیازهای توسعه‌ای کشور و کاربردی شدن دروس در مقاطع مختلف
_ گسترش دوره‌های پژوهش محور
_ برقراری و گسترش ارتباط وثیق و موثر میان دانشگاه و صنعت
_ ارتقای سطح آموزش‌های ارایه شده در مراکز آموزش عالی
_ گسترش دوره‌های فنی و علمی کاربردی در مقطع کاردانی به منظور تربیت نیروی ماهر کار
_ بازتعریف سهمیه جنسیتی در برخی رشته‌ها
_ تمرکز بر تکنولوژی‌های برتر hitech به منظور انتقال تکنولوژی به کشور و همچنین افزایش ظرفیت‌های تولید ثروت با ارزش افزوده زیاد
_ تمرکز و آموزش روش‌های پیشرفته خلاقیت و نوآوری در کشور
_ ایجاد فضای نشاط سیاسی و فرهنگی در دانشگاه‌ها
_ تقویت مهارت‌های چندگانه در کنار دروس جاری مقاطع
_ سرمایه انسانی بزرگترین سرمایه هر کشوری است. مکانیزم‌های ترکیبی و رفتاری پنجره جمعیتی نظیر افزایش عرضه نیروی کار، افزایش مشارکت زنان، کاهش نسبت‌های وابستگی (بار تکفل)، تعامل تغییرات ساختار سنی جمعیت با چرخه زندگی اقتصادی تولید و مصرف، افزایش قدرت پس‌اندازها و سرمایه‌گذاری، بهبود و توسعه سرمایه انسانی، افزایش کیفیت جمعیت و ...، فرصت طلایی و پتانسیل‌های زیادی برای اثرگذاری مثبت بر رشد و توسعه اقتصادی فراهم می‌کند. البته این وضعیت به طور اتوماتیک عمل نمی‌کند و برهه‌برداری از آن نیازمند بسترهای مناسب اقتصادی، اجتماعی، سیاستی و نهادی است. کشور ایران در دو دهه اخیر با پدیده «تورم جوانی» مواجه بوده است. امروزه، کشور در حال تجربه کردن افزایش بی‌سابقه جمعیت جوان است. این افزایش در تعداد و سهم جمعیت جوان پدیده منحصر به فرد در تاریخ اجتماعی و جمعیتی ایران محسوب می‌شود. جوانان نه تنها به لحاظ وزن جمعیتی اهمیت یافته‌اند، بلکه از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاستی نیز اهمیت یافته‌اند.
علاوه بر آن، نه تنها نسبت جمعیت جوان به کل کشور به لحاظ عددی افزایش یافته است بلکه به لحاظ کیفی (باسوادی، شهرنشینی، دسترسی و استفاده از رسانه‌های جمعی) نیز نسبت به کل جمعیت از رشد بیشتری برخوردار هستند. از این رو، جمعیت جوان کشور از ویژگی‌های توسعه‌ای نظیر تحصیلات عالی، آگاهی و مهارت برخوردار است و میتواند منشأ تحولات اجتماع، اقتصادی و تکنولوژیکی در کشور شود. با در نظر داشتن منافع و مزایای بالقوه این تجربه گذار جمعیتی در کشور، محققان چنین ساختار جمعیتی را به «پنجره» یا «هدیه» جمعیتی تعبیر نموده و اقتصاد‌دانان نیز از آن به عنوان «سود جمعیتی» یاد کردهاند. برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری بهینه از این پنجره جمعیتی بایستی اولویت مهم نظام باشد.
_ آب محور توسعه قرن جدید است. تحلیلگران بر این باورند که جنگ‌های آینده نه جنگ نفت و انرژی، بلکه جنگ بر سر منابع آب است. متاسفانه در کشور ما منابع آب به هیچ وجه به درستی و بهینه تخصیص نمی‌یابد. معتقدیم در ساماندهی آمایشی نظامات اقتصادی کشور بایستی علاوه بر توجه به این مهم، اهمیت راهبردی منابع آب در دیپلماسی مورد دقت قرار گیرد.
اوضاع منطقه‌ای و بین‌المللی
_ قریب به اتفاق کارشناسان معتقدند پیچیدگی معادلات کنونی منطقه و ظواهر عوامل پیش‌بینی نشده، یکی از مهمترین چالش‌های نظام سلطه غرب و در راس آن آمریکا در منطقه است که سبب سردرگمی و تاخیر در روند تصمیم‌سازی‌های او شده است. ما معتقدیم سنت الهی تغییر، تاریخ روزگار ما را به تکاپو واداشته و به جرات می‌توانیم بگوییم که در آستانه یک پیچ تند قرار گرفته‌ایم که در پایان آن، ملت‌ها یک گام بلند به جلو برمی‌دارند و سلطه‌طلبان فرسنگ‌ها به عقب رانده خواهند شد.
علیرغم کُندی سرعت تحولات در روند بیداری اسلامی و گاه سرکوب‌های خشن، به نظر می‌رسد تغییرات ریشه‌ای در جریان است و نگرش‌ها در این کشورها به صورت بنیادین متحول شده و در جستجوی مفری جدید برای خروج از نظام‌های استبدادی وابسته است.
_ نمو جریان‌های تکفیری در خاورمیانه که با حمایت مستقیم و بلندمدت سازمان‌های اطلاعاتی نظام سلطه و بهره‌گیری از عقب‌ماندگی‌های تاریخی حاکمیت‌های ارتجاعی منطقه و استفاده از درآمد سرشار منابع نفتی شکل گرفته‌اند امنیت را در منطقه با مخاطره روبرو ساخته و می‌رود تا تبدیل به تهدیدی برای اروپا و آمریکا گردد. استیلای حکومت سوریه بر تروریست‌های تکفیری مورد حمایت غرب، نوید استقرار آرامش در این کشور را می دهد. معتقدیم سرنوشت کشورهای اسلامی باید توسط ملت‌ها تعیین گردد و استقرار دموکراسی و برقراری انتخابات آزاد میتواند راهگشای بسیاری از معضلات باشد.
_ از سوی دیگر رویارویی غرب و روسیه در مسئله اوکراین علیرغم تلاش‌های بسیار غرب، موضع روسیه را در نظام بین‌الملل تقویت نموده و دوران ابرقدرتی این کشور را به یاد آورده است. شکست غرب‌گراها در بلعیدن اوکراین و عکس‌العمل هوشمندانه روسیه در مدیریت بحران اوکراین درس آموزنده‌ای برای مجموعه عوامل موثر در سیاست خارجی کشور می‌باشد.
- به برکت اسلام و انقلاب، جمهوری اسلامی ایران امروز در جایگاه بلندی قرار گرفته و تنها نظام در 200 سال اخیر در ایران است که بدون بخشیدن و از دست دادن حتی یک وجب از سرزمین مادری، امنیت خود را خود به تمامی تأمین نموده است.
قاجاریان، افغانستان و شهرهای قفقاز را دادند تا انگلیس امنیت‌شان را تأمین کند و پهلویان، بحرین را دو دستی تقدیم انگلیس کردند تا افتخار گشت‌زنی در خلیج فارس و بقای حکومت را نصیب‌شان گرداند. امروز جمهوری اسلامی ایران، سرفراز و متکی به مردم، حوزه نفوذ فرهنگی و گفتمانی خود را تا هزاران کیلومتر آن سوی مرزهای خود بسط داده و به غریبان خوب تفهیم کرده که دوران آنگلوفیلی سیاستمداران ایران به سر آمده و ایران و ایرانی بر پای خود ایستاده است.
این قوام و استقامت، نقش انقلاب اسلامی و نقش‌آفرینی ملت ایران را در جهان اسلام برجسته و ممتاز ساخته است از این رو باید این عزت، مستقر و مستدام بماند و پاس داشته شود، غربی‌ها در برنامه تبلیغاتی خود (که مخصوصا متوجه تحصیلکردگان کشور است) می‌کوشند این استقلال و افتخار را مذموم نشان دهند و وابستگی و فرمان‌پذیری از سلطه غرب را امتیاز و ارزش وانمود کنند.
- در موضوع تکنولوژی صلح آمیز هسته‌ای، اتخاذ رویکرد نرمش قهرمانانه با استقرار اصل هوشمندی و واقع بینی به منظور تسهیل روابط با دنیا رویکردی است که طی ماه‌های اخیر مورد مورد پیگیری قرار گرفته و می‌رود تا تجربه‌ای نوین از تعامل سازنده و اعتمادساز را برای احقاق حقوق ملت ایران رقم بزند.
معتقدیم که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای فرزندان توانمند، متعهد، امین و مورد وثوق میهنند و بایستی به احسن وجه مورد حمایت قرار گیرند و صد البته نگرانی‌های ناشی از پیچیدگی،قابل اعتماد نبودن و زیاده‌خواهی طرف مقابل – خصوصا در موضوع مسائل دفاعی کشور – نیز لازم است در محافل کارشناسی و نه عرصه عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای مورد توجه قرار گیرد تا به یقین برسیم که تراز نهایی مذاکرات مثبت باشد.
- در مسئله تقریب نیز لازم است هم و عزمی عاجل به کار آید و از تشدید برخی اختلافات هدایت شده میان شیعه و سنی از جانب نظام سلطه پیشگیری گردد. حمایت از شکل‌گیری جریان شیعه تندرو و بعضا ناآگاه و بی‌توجه به رهنمودهای حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری در جهت تلطیف روابط شیعه و سنی خطر عاجلی است که باید برای آن تدبیر کرد.
باید به این مسئله توجه شود که در طول تاریخ همواره فضاهای تعاملی مثبتی بین شیعه و اهل سنت به ویژه در شخصیت‌های بزرگ از هر دو طرف از شیخ شلتوت تا آیت‌الله بروجردی و حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری وجود داشته و حتی اظهار تواضع و احترام نسبت به خاندان پیامبر (ص) از موسسان فرق چهارگانه اهل سنت وجود داشته است.
لیکن پدیده فرقه سیاسی وهابیت در صده اخیر رشد کرده که ریشه در سنت پیامبر پیامبر نداشته و پرداخته انگلیس است. این فرقه ضاله پس از سال ها تئوریزه کردن کینه و دشمنی بین اهل سنت و شیعیان، اولین بار با ایجاد گروه طالبان سعی کردند نفرت‌های ذهنی را به رفتارهای خشن عینی تبدیل کنند. سلفی‌ها و تکفیری‌های سوریه و عراق از این گروه‌ها هستند.
ابعادی از سیاست داخلی
-در اواخر دهه اول انقلاب بر پایه تجربیات نظام، حضرت امام خمینی (ره) دستور بازنگری قانون اساسی را صادر کردند. این یک سنت مقبول سیاسی در جهان امروز است که به بازخوانی تجربیات گذشته می‌پردازد و بازتاب آن را در قوانین اساسی پیاده می‌کند. اکنون از زمان بازنگری قانون اساسی دو دهه می‌گذرد و بازخوانی تجارب این دو دهه احتمالا خواهد توانست ظرفیت نوینی را برای ارتقای قانون اساسی از بعد روز آمدتر و پاسخگوتر شدن نظام، رقم بزند. تقویت نقش احزاب در نظام حکومتی مردم‌سالاری دینی میتواند زمینه ارتقای سطح حکومتداری را فراهم نماید.
- ما می‌توانیم با افتخار اعلام کنیم نظام اسلامی ما تنها حکومتی در دوران مدرن در ایران است که در برابر مطامع ارضی و اقتصادی بیگانگان، کمترین امتیازدهی و مدارا را هم نداشته است، اما این کامیابی چگونه به دست آمده است؟ پاسخ ما «حضور مردم» است. ما معتقدیم بیان حضرت امام (ره) مبنی بر اینکه «مردم ولی نعمت ما هستند» باید از منظر استراتژیک دیده شود، اگر این قول را بپذیریم در آن صورت باید نسبت به بسط با نشاط مشارکت و اثرگذاری مردم در حرکت کشور با حساسیت برخورد کنیم.
-ما معتقد هستیم که در جامعه اسلامی، تکلیف و الزام‌های اعتقادی،شرط لازم و بنیادین مشارکت است اما کافی نبوده و پاسخگوی نیازهای رو به تزاید جامعه نیست بنابراین باید مشارکت فعال،مشتاقانه و مستدام مردم را بسط داد. در این راستا ضروری است فرایندها، زمینه‌ها و ابزارهای لازم ( به ویژه با توجه به رشد چشم‌گیر طبقه تحصیلکرده و بسط دایره نخبگان) به خدمت گرفته شود. ما حتی در خصوص پیشنهاد اصلاح قانون اساسی، بر مداخله دادن جدی عنصر مشارکت و طراحی نظام و ساختار تشکیلات سیاسی کشور به گونهای که نهادهای مردمی و حضور مردم در شکل منسجم و نه پوپولیستی را تضمین‌پذیر سازد، نظر داریم.
- ما معتقدیم بدون پذیرفتن تفاوت نگاه‌ها و در چارچوب منافع ملی و گفتمان جمهوری اسلامی ایران و بدون پایمردی در احترام به آنها،به ادای حق ولی نعمتی مردم خود نمی رسیم. رقابت در زیست بوم سیاسی ایران اسلامی و پویایی مستمر آن،یک ضرورت و شرط بنیادین بقا است.
- معتقدیم که تحول گفتمانی در عرصه رقابت سیاسی در کشور رخ داده و دیگر تقسیم‌بندی اصلاح‌طلب و اصولگرا نمی‌تواند معیار دقیق رقابت باشد. چه اینکه انتخابات اخیر ریاست جمهوری روند شکل‌گیری آن را بروز داد. معتقدیم انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی نمود کامل‌تری از این رویکرد سیاسی ملت را نمایان خواهد ساخت،البته با مقتضیات منطقه‌ای این انتخابات. لذا شناسایی گفتمان اجتماعی شکل گرفته و مدون ساختن آن برای ترسیم رقابت سیاسی آینده حائز اهمیت است.
جامعه اسلامی مهندسین،تفاوت نگاه‌ها و خرده گفتمان‌ها را در ذیل منافع و اشتراک گفتمانی جمهوری اسلامی ایران،پاس می‌دارد و آن را شرط تداوم حیات سیاسی و توسعه کشور می‌شناسد. با این حال نباید از نظر دور داشت که فراتر رفتن از دو جریان به معنای تحلیل رفتن و فرسودگی ظرفیت‌های کلیت جریان اصولگرایی خواهد بود.
-جامعه اسلامی مهندسین همواره رابطه خود با دولت‌ها را بر اساس تعامل و حمایت همه جانبه به شرط اعتدال و خرد‌گرایی قرار داده و در برخورد با کاستی‌ها،نقادی دلسوزانه و خیرخواهانه و عملکرد اصلاحی را در دستور کار قرار خواهد داد و این روند را همچنان به صلاح نزدیک می‌داند و بر این مشی پای‌بند است.
-معتقدیم با نزدیک شدن به انتخابات آتی مجلس، بایستی فضای رسانه ای در جهت آرامش و تعادل جامعه باشد و پیش‌اندازی التهاب‌های انتخاباتی و زودرس در جامعه به مصلحت نیست.
-معتقدیم در انتخابات آتی کماکان سایه دو جریان اصلی سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب بر فضای سیاسی حاکم خواهد بود با این تفاوت که جریان اصولگرا واجد جریانی افراطی و تندرو و جریان اصلاح‌طلب نیز صاحب نحله‌ای افراطی و ساختارشکن هستند. در عین اینکه هر دو جریان سیاسی کشور از قاطبه جریان خردگرا و اعتدالی تشکیل شده‌اند. رویکرد جامعه اسلامی مهندسین کماکان همگرایی حداکثری جریان اصولگرا و استمرار حاکمیت فضای اعتدالی در کشور است.
-مسئله مهم اصولگرایان ضرورت خروج از کهنگی و روزآمد شدن و پذیرش نسل جوان است و در جریان اصلاح‌طلب پالایش ذهنی و تئوریک در جهت زدودن رویکرد غربگرا و پالایش عملی از نیروهای ساختارشکن.
-معتقدیم جریان تبادل آزاد اطلاعات و آزادی نظارت رسانه‌ها به عنوان چشم‌های دموکراسی بر عملکرد حکومت بایستی تقویت شود و جریان حاکمیت نیز ظرفیت نقدپذیری خود را افزایش دهد.
-موضوع فتنه و انحراف و آسیب‌های آنها به نظام، انقلاب و کشور همچنان بایستی مورد توجه باشد تا از بروز رخدادهای مشابه جلوگیری شود.
-فساد میتواند به انتظارات و توقعات دامن بزند و عملا مدیریت خواسته‌های نامحدود را غیرممکن کند. کاهش کارایی مقررات،افزایش نارضایتی عمومی و باور به اینکه می توان همیشه همه چیز را دور زد از تبعات جبران‌ناپذیر فساد است. از نکات تعجب‌آور در ایران،افرادی هستند که با تأکید یادآوری می‌کنند: « در این کشور همه چیز بر پایه روابط و پول ممکن است.» این پیش‌فرض بزرگ و خطرناکی است. وظیفه نظام است تا برای این فسادباوری تدبیر کند. ایجاد امنیت در فضای اقتصادی در عین برخورد قاطع با مفسدین اقتصادی اگر چه مهم است اما مهم‌تر از آن اصلاح فضای کسب و کار و جابجایی دولت از جایگاه تصدی‌گری به نظارتی موثر است. با سامان گرفتن این تحول عملکردی به تدریج باور عمومی نیز متأثر از میزان عملکرد دولت و درصد موفقیت آن اصلاح خواهد شد.
ابعادی از تحولات اجتماعی و فرهنگی
-زنگ خطر جمعیتی نواخته شده است. رهبر معظم انقلاب بر همین اساس طی چند سال گذشته چندین مرتبه این خطر جمعیتی را گوشزد کردهاند. روند کنونی جایگزینی نسلی به گونهای است که در آینده ای نزدیک نرخ رشد ولادت صفر خواهد شد و این برای کشوری مثل ایران که در حال طی مسیر توسعه‌یافتگی است بحرانی اساسی تلقی می‌شود.
بر این اساس معتقدیم که بازبینی اساسی در سیاستهای جمعیتی و اجرای آن بایستی مورد توجه قرار گیرد. در این مسیر لازم است اصلاح فرهنگی در اولویت قرار گرفته و بدین مهم توجه داشت که اعمال سیاستهای اجتماعی با جبر و فشار دستاوردی نخواهد داشت. مضاف بر اینکه ما موظفیم به تربیت خلیفه‌الله،فلذا تأمین اسباب تأمین مادی و تربیت معنوی نسل آتی بایستی در اولیت باشد.
-حمایت از رونق تشکل کرسی‌های آزاداندیشی در فضای دانشگاهی و همچنین رونق سیاسی دانشگاه‌ها مطالبه‌ای اساسی از قوای سه‌گانه کشور است.
-نسل جوان ما سرمایه عظیم انقلاب هستند و رویش‌های انقلاب از همین نسل به پا خواسته است. معتقدیم تراز ریزش‌ها و رویش‌های انقلاب مثبت و این نهال نورسته به سرعت در حال تبدیل به درختی تنومند است. در این میان لازم است تبادل فرهنگی به گونهای مدیریت شود تا این تبادل نسلی به احسن وجه و با انتقال رویکردهای اصیل انقلابی به سامان برسد.
-بذری که رهبر معظم انقلاب کاشتند امروز به بار نشسته و تولید علم در کشور نهادینه شده است. پرشتاب نگه داشتن جریان تولید علم و جنبش نرم‌افزاری اولویت مهم دیگر دولت و مجلس است.
-جمهوری اسلامی با گذر از مراحل استقرار، دفع دشمنی‌ها و تثبیت،در عین حال ساختار تمدنی خود را در قالب سیاست های کلی نظام شکل داده و در بعد تئوریک مبانی تمدن‌سازی خود را تدوین نموده است. نظامی که تا چندی پیش اثبات خود را در نفی شرق و غرب می‌دید امروز در شکل ایجابی، خودش را در قالب سیاستهای کلی نظام پیدا کرده که همت مسئولین را برای تحقق می‌طلبد. جامعه اسلامی دوران تمدنی روشنی داشته که بازیابی آن بیداری و همت می‌طلبد و دور از دسترس نیست و برای تحقق آن بایستی سخت کوشانه و هوشمندانه تلاش کرد.
و در خاتمه:
1-بیش از سه دهه از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران می‌گذرد. انقلابی که بزرگترین حادثه در قرن معاصر بود. حاصل این انقلاب بزرگ، نظام مقدس جمهوری اسلامی باشد. یکی از خصوصیات این نظام که آن را از سایر نظام‌های کشور متمایز می‌سازد، مردم‌سالاری دینی است. برای تحقق این رکن رکین، هر سال به طور متوسط شاهد برگزاری یک انتخابات بوده‌ایم. مردم در این انتخابات به صورت گسترده شرکت نموده تا برای سرنوشت و آینده خود تصمیم بگیرند. طبق قانون اساسی، مسئولین اعم از مقام معظم رهبری، رئیس جمهور، نمایندگان مجلس، اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا و شهرداران به صورت مستقیم یا با یک واسطه توسط مردم انتخاب می‌شوند اما به جهت عدم ساز و کارهای مناسب از چنین ظرفیت عظیمی در فرآیند و پس از انتخابات بهره‌برداری مطلوب صورت نمی‌گیرد. وجود چند حزب رقیب و قدرتمند میتواند این خلأ را پر کند تا از ظرفیت سیاسی و اجتماعی ایجاد شده در عرصه انتخابات برای تعالی و پیش برد اهداف نظام استفاده شود. امروز تجربه نظام‌های پارلمانی و یا ریاستی – پارلمانی تجربه نسبتا موفقی است که در سایه نظام‌های حزبی پدید می‌آید. جامعه اسلامی مهندسین به سهم خود تلاش خواهد کرد تا نسبت به تئوریزه کردن این موضوع پرداخته و در مراحل تصویب قانون احزاب و انتخابات این مهم را مورد توجه قرار گیرد.
2-از مجلس شورای اسلامی و دولت انتظار داریم که با تعریف قانونمند و منضبط مشوق تشکیل احزابی در طراز نظام جمهوری اسلامی بوده و تعاریف قانونی روشنی از بایسته‌های کمی و کیفی احزاب ارائه نمایند تا شواهد انبوهی از اسامی و پروانه‌های حزبی غیرفعال و یا با فعالیت بسیار محدود نباشیم.
3- انتظار بر این است که:
تشکل‌های سیاسی برای ایفای نقش موثر در ساختارهای نظام، دارای برنامه و راهبرد باشند. برنامه‌ای که حاصل تجربه و مطالعات آنها باشد. بدیهی است که هر تشکل سیاسی به صورت برنامه محور در انتخابات‌های مختلف شرکت کند چه در انتخابات پیروز شود و یا توفیق لازم را به دست نیاورد باعث خواهد شد تا علاوه بر فراهم نمودن زمینه مشارکت حداکثری مردم،در تعمیق و تعالی اهداف انتخابات سهیم باشد. جامعه اسلامی مهندسین سعی نموده است تا در انتخابات‌های گذشته و یا انتخابات‌های پیش روی اینچنین عمل کند.
4-از مهمترین وظایف تشکل‌های سیاسی، کادرسازی برای مدیریت و اداره کشور است. در این خصوص آموزش و مطالعه و رویارویی آرمانگرایانه و واقع‌نگر در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی بسیار پراهمیت است.
جامعه اسلامی مهندسین در گذشته و برنامه‌های آینده تلاش می‌کند با دعوت از کارشناسان و صاحب نظران عرصه‌های مختلف نسبت به موضوعات مبتلا به جامعه تحلیل داشته و به راه‌کارها و راهبردهای برون رفت از معضلات پیش روی برسد و تا آنجا که مسیر است به مسئولین نظام ارائه نماید.
5-یکی دیگر از وظایف احزاب شنیدن مطالبات مردم، اولویت‌بندی آنها و تلاش برای تحقق خواسته‌های واقعی و ممکن مردم در چارچوب منافع ملی است.
رادیکالیسم،حرکت‌های غیرمنطقی پوپولیستی، دعواها و اختلاف‌های غیر ضروری آفات دمکراسی در غیبت احزاب قدرتمند، قانونی،منضبط و دارای شناسنامه است.
فعالیت سیاسی غیر حزبی عموما تبدیل به تشکیل محافل، باندها قبائل سیاسی غیر شفافی می‌شود که عموما پاسخگو نبوده و به طبل مطالبات به حق و ناحق مردم می‌کوبند و به دنبال خوشه‌چینی‌های بدون هزینه می‌باشند و در نهایت فرصت‌طلبی عمل می‌کنند.
6-وحدت و همگرایی بین تشکل‌های سیاسی همسو برای هم‌افزایی و ایجاد وزن در رقابت‌های انتخاباتی یک اصل پذیرفته می‌باشد. در این جهت جامع اسلامی مهندسین به عنوان یکی از اعضای فعال جبهه پیروان خط امام و رهبری تلاش خواهد نمود که تا گام‌های استواری برای انسجام و همگرایی جریانات سیاسی اصول گر بردارد و می‌داند که در شرایط حساس کنونی،موفقیت و پیروزی تشکل‌های سیاسی اصولگرا در گروه وحدت و همصدایی آنها می باشد و این مهم زمانی حاصل می‌شود که سعه صدر و گذشت به جای تنگ‌نظری‌ها و خودمحوری‌ها و گلایه‌ها بنشیند و بار دیگر شاهد وحدت و یکدلی و یکپارچگی بین اصول گرایان باشیم و با این هدف که آرمان های امام راحل (ه) و رهنمودهای مقام معظم رهبری را در عرصه‌های مختلف نظام تحقق بخشیم.
