ضربه آمریکایی با نقشه اروپایی؛ سرنوشت نامه‌های برجامی ظریف به موگرینی

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، دست‌اندرکاران برجام در داخل معتقدند، اگر چه هیئت حاکمه جدید آمریکا موضعی تهاجمی و تخاصمی در قبال معاهده برجام، اتخاذ کرده است و هر از چندگاهی به نقض آن مبادرت می‌ورزد، اما اروپاییان که شریک تجاری و سیاسی آمریکا محسوب می‌شوند، کماکان به اجرای بدون تنازل این سند بین‌المللی، متعهدند.

 

یکی از استنادات این افراد، موضعگیری‌های«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاست که در دو مقطع پس از روی کارآمدن ترامپ در آمریکا، طی اظهاراتی، قاطعانه اعلام داشت که در مقابل نقض برجام خواهد ایستاد.

 

 صراحت به سَبک «موگرینی»

موگرینی در 30 اسفند 1395 طی سخنانی در نشست «سیاست هسته‌ای» موسسه «کارنگی»، گفت: «بگذارید مثل همیشه به صراحت بگویم که برجام توافقی است که به کل جامعه بین‌الملل تعلق دارد و اروپایی‌ها مصمم به حفظ آن هستند، چرا که اجرای کامل و دقیق آن کلید امنیت ماست».

 

در جریان جلسه توجیهی پنجشنبه شب شورای امنیت سازمان ملل پیرامون برجام و قطعنامه 2231 مرتبط با این سند، نماینده اتحادیه اروپا تصریح کرد که «افتخار می‌کنیم که برجام درست اجرا می‌شود و همه به آن پایبند هستند».

 

ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز پس از پایان تور اروپایی‌اش طی توئیتی، نوشت: سازمان ملل و تمام دنیا می‌گوید ایران بطور کامل به تعهداتش پایبند است، اما آمریکا به خاطر نفرت نهادینه شده‌ای که از تهران دارد، مجبور است حقیقت را انکار کند.

 

ظریف در همین توئیتش ادامه داد:«دیدارهایی عالی با رهبران در برلین، رم و پاریس داشتم. برغم دشمنی نابخردانه آمریکا، اتحادیه اروپا به برجام و تعامل سازنده پایبند است.»

 

اما هنوز جوهر این توئیت ظریف خشک نشده بود؛ خبر رسید که اتحادیه اروپا فهرست افراد و نهادهای ایرانی مورد تحریم خود را به‌روز رسانی کرده است.

 

در لیست تحریمی صادر شده از طرف اتحادیه اروپا، اسامی چهره‌های شاخصی از جمله سردار قاسم سلیمانی به چشم می‌خورد. این لیست در مجموعه 37 شخصیت و شرکت ایرانی را شامل می‌شود.

 

افراد حقیقی که نامشان در فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا آمده، عبارتند از: ۱- فریدون عباسی دوانی، ۲- علی‌اکبر احمدیان، ۳- مرتضی بهمن‌یار، ۴- احمد وحید‌ دستجردی، ۵- احمد درخشنده، ۶- محمد اسلامی، ۷- رضا اسماعیلی، ۸- محسن فخری‌زاده مهابادی، ۹- محمد حجازی، ۱۰- محسن حجتی، ۱۱- مهرداد اخلاقی کتابچی، ۱۲- ناصر ملکی، ۱۳ محمدرضا نقدی۱۴- محمد مهدی نژادنوری، ۱۵- مرتضی رضایی، ۱۶- مرتضی صفری، ۱۷- یحیی رحیم صفوی، ۱۸- حسین سلیمی، ۱۹- قاسم سلیمانی، ۲۰- محمدرضا زاهدی، ۲۱- محمدباقر ذوالقدر، ۲۲- عظیم آقاجانی، ۲۳- علی‌اکبر طباطبائی.

 

همچنین شرکت‌هایی که نامشان در فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا درج شده، بدین قرار است: ۱- گروه صنعتی متالورژی و مهمات، ۲- گروه صنعتی موشک کروز، ۳- سازمان صنایع دفاعی، ۴- گروه صنعتی فجر، ۵- کالا الکتریک، ۶- صنایع شیمیایی پارچین، ۷- شرکت خدمات هوائی پارس، ۸- صنایع هوانوردی قدس، ۹- گروه صنعتی صنام، ۱۰- صنایع هفتم تیر، ۱۱- گروه صنعتی شهید باقری، ۱۲- گروه صنعتی شهید همت، ۱۳- صنایع هوائی شوآ، ۱۴- گروه صنعتی یا مهدی.

 

سه شنبه هفته گذشته نیز، تعدادی از نمایندگان پارلمان اروپا در بیانیه‌ای ضد ایرانی ضمن متهم کردن ایران به نقض حقوق‌بشر، از قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست سیاه حمایت کردند.

 

شماری از اعضای پارلمان اروپا با انتشار بیانیه‌ای، ضمن محکوم کردن آنچه نقض حقوق‌بشر در ایران می‌نامیدند، در ادعایی واهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به دست داشتن در بحران‌های منطقه متهم کردند و خواستار قرار گرفتن نام سپاه در فهرست سیاه شدند.همچنین این بیانیه سراسر ضد ایرانی، علاوه بر سپاه، اتهاماتی را نیز متوجه دولت یازدهم کرده بود.

 

علاوه بر اینها، در جلسه توجیهی پنجشنبه شب(8 تیر 96) شورای امنیت سازمان ملل نیز، نماینده فرانسه بعنوان عضوی از اتحادیه اروپا و یکی از 6 کشور منعقد کننده برجام در طرف مقابل، همصدا با نماینده آمریکا، آزمایش موشک‌های بالستیک و سفر سردار سلیمانی به خارج از ایران، را نقض قطعنامه 2231 دانست.

 

مواضع و اقدامات اخیر مسئولان اروپایی در قبال برجام نشان می‌دهد آنها اندکی به سمت دولت جدید و برجام ستیز آمریکا غش کرده‌اند؛ هر چند ظریف در جریان تور اروپایی‌اش و سفر به سه کشور تاثیرگذا قاره سبز، در اظهاراتی متعدد و مشابه تصریح کرد که اروپایی ها به برجام پایبندند.

 

در اواخر خردادماه، ظریف طی نامه‌ای به موگرینی مسئول هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام، به نقض صریح و توأمان روح و جسم برجام توسط دولت آمریکا به‌ویژه طی ماه‌های اخیر و پس از روی کار آمدن ترامپ، معترض شد.

 

در بخش‌هایی از این نامه به اقدامات آمریکا از جمله تحریم‌های اخیر و نیز بعضی اقدامات در دستور کار آمریکا من‌جمله لایحه موسوم به S.722 که در سنای آمریکا مطرح است، اشاره و تأکید شده است که در صورت تصویب و اجرایی شدن، قطعاً نقض صریح بندهای برجام خواهد بود.

 

محمدجواد ظریف همچنین در این نامه با ذکر برخی جزئیات، به سنگ‌اندازی‌های فراوان آمریکایی‌ها در مقابل بهره‌مندی ایران از منافع اقتصادی برجام شدیداً اعتراض کرده بود.

 

 

ظریف 23 خردادماه که به منظور شرکت در مجمع اسلو ٢٠١٧ در ژنو به سر می‌برد؛ در جمع خبرنگاران پیرامون نامه نگاری با موگرینی گفت:« من دوبار در چند هفته اخیر در مورد بدعهدی‌های ایالات متحده و تأثیری که سیاست‌های مخرب این کشور در این زمینه دارد، برای خانم فدریکا موگرینی پیامی را به‌صورت کتبی ارسال کردم. همچنین در یک جلسه کمیسیون مشترک که یکی دو ماه قبل برگزار شد، در این زمینه بحث کردیم و در جلسه آینده کمیسیون مشترک نیز این موضوع بحث خواهد شد».

 

اما پیش از این نیز نامه‌هایی از جانب وزیر امور خارجه کشورمان به مقصد اتحادیه اروپا با محتوای گلایه از آمریکا صادر شده بود؛ ظریف 27 آذر 95، چهار روز پس از آنکه رئیس جمهور، وزارت امور خارجه را موظف به پیگیری موضوع بدعهدی آمریکا با استفاده از سازوکارهای پیش بینی شده در برجام کرد، طی نامه‌ای به موگرینی خواستار برگزاری جلسه کمیسیون مشترک برجام جهت رسیدگی به اقدام آمریکا در تمدید قانون تحریم‌های ایران شد.

 

حدود یکماه پس از این نامه ظریف، در 21 دیماه 95، کمیسیون مشترک برجام به ریاست سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه و هلگا اشمیت معاون فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و با حضور مدیران سیاسی گروه 1+5 در هتل کوبورگ شهر وین برگزار شد.

 

قرار بود در این نشست پیرامون تکرار بدعهدی و اهمال آمریکا در اجرای تعهدات خود در برجام، چاره اندیشی شود؛ فارغ از اینکه آن جلسه کمیسیون مشترک چه مصوباتی داشت، در عمل شاهد بودیم که بار دیگر آمریکایی‌ها ایران را تحریم کرده‌اند؛ حدود سه هفته پس از آن جلسه، یعنی در 14 بهمن 1395،  وزارت خزانه داری آمریکا به بهانه‌های موشکی، تحریم‌های جدیدی علیه 13 فرد و 12 نهاد مرتبط با ایران اعمال کرد.

 

وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به این تحریم طی بیانیه ای اعلام کرد: ایران اقدام غیرقانونی آمریکا در افزودن افراد و مؤسسات جدید ایرانی و غیر ایرانی به فهرست تحریم های نامشروع فرامرزی آن کشور به بهانه آزمایش موشکی اخیر را ناسازگار با تعهدات ایالات متحده و نیز مغایر روح و متن قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت می‌داند.

 

دو ماه بعد یعنی در 4 فروردین 1396 نیز وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد واشنگتن تحریم‌هایی را علیه 30 فرد یا شرکت خارجی به علت انتقال فناوری حساس به ایران برای برنامه موشکی این کشور یا به علت نقض کنترل صادرات بر ایران، کره شمالی و سوریه اعمال کرده است.

 

در بیست و چهارم فروردین ماه هم وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای، از تحریم «اداره کل زندان‌های استان تهران» و «سهراب سلیمانی» سرپرست معاونت امنیتی و انتظامی سازمان زندان‌ها، خبر داد. این وزارت‌خانه در ادامه بیانیه خود اعلام کرد که واشنگتن در صورت نیاز همچنان از اختیارات خود برای اعمال تحریم‌های غیرهسته‌ای برای مقابله با آنچه «حمایت از تروریسم، برنامه موشکی، نقض حقوق بشر و اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه» خوانده شده، استفاده خواهد کرد.

 

پس از این سلسله تحریم‌های آمریکا که نشان می‌داد ششمین جلسه کمیسیون مشترک برجام که در تاریخ 21 دی 95 برگزار شد، مثمر ثمر نبوده است؛ در تاریخ پنجم اردیبهشت 96 نیز هفتمین جلسه کمیسیون مشترک برجام بار دیگر در شهر وین و با ریاست عراقچی و اشمید، برگزار شد.

 

فارغ از اینکه مصوبات جلسه یادشده چه بود؛ آنچه اهمیت داشت این بود که تحریم‌های آمریکا حتی پس از جلسه 5 اردیبهشت کمیسیون مشترک هم متوقف نشد؛ چه آنکه، در تاریخ 27 اردیبهشت 96، آمریکا تحریم‌های جدیدی علیه تهران باز هم به بهانه فعالیت‌های موشکی وضع کرد و به موجب آن هفت شخص حقیقی و حقوقی ایرانی و چینی را هدف قرار داد.

 

در جدیدترین نمونه هم، سنای آمریکا به کمک دولت این کشور آمده است و طی مصوبه‌ای تحریمی موسوم به مقابه با اقدام ثبات زدای ایران یا «اس 722»، توان دفاعی کشورمان را نشانه گرفته است.

 

به نظر می‌رسد، نامه‌های ظریف به مقصد بروکسل(مقر اتحادیه اروپا) و جلسات کمیسیون مشترک برجام در هتل کوبورگ وین، در چند ماه اخیر نتوانسته است عطش«برجام‌ستیزی» و «برجام شکنی» آمریکایی‌ها را بگیرد و یانکی‌ها بی‌امان مشغول نقضِ برجام‌اند. در این میان جهت گیری شرکای اروپایی واشنگتن قابل تامل است؛ آنها ابتدا سکوت کرده بودند اما اتفاقات هفته‌های اخیر نشان می دهد که آنها هم چندان نسبت به نقض برجام اکراه ندارند.

 

باید منتظر اقدامات متقابل ایران وفق «بند دوم نامه تایید مشروط برجام» و «بند سوم قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» و همچنین «طرح مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا» که فردا قرار است در صحن علنی مجلس مطرح شود، باشیم.