قزوه: شاعران انقلاب، ادبیات دوره‌های قبل را انكار نكرده‌اند

به گزارش گروه فرهنگی به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، علیرضا قزوه شاعر در ششمین نشست تخصصی بررسی سبك و مكتب ادبی انقلاب كه با همت حوزه هنری و انجمن معلمان زبان و ادبیات فارسی برگزار شد، با بیان اینكه در دوران درخشانی از ادبیات قرار داریم، اظهار كرد: دو دوره‌ طلایی را پشت سر خودمان داریم كه نه سبك شد نه مكتب، یكی انقلاب نیما و دیگری شعر دوره ی مشروطه، كه به مكتب و سبك نرسید و اگر بیشتر تلاش می شد به آن می رسید، اما وجود این دو از خوش شانسی ما است.

وی ادامه داد: حركت بسیار خوبی كه شاعران انقلاب كردند، صرف نظر از برخی حمله‌های پارتیزانی و اینكه برخی در مقابل شاعران دوره قبل مواضع تندی می گرفتند و همچنین برخی از جهت تفكر و اندیشه قاطی جریان روشنفكری بودند و به باورهای دینی مردم و انقلاب اسلامی و  رهبران انقلاب توهین‌هایی می‌شد، اما شعر انقلاب هیچ دوره‌ ادبی و هیچ سبكی را انكار نكرد.

پدری كه اجازه نداد نام فرزندان شهیدش جایگزین پروین شود

مسئول آفرینش‌های ادبی حوزه هنری گفت: شاعری به نام مرتضی امیری اسفندقه برادر دو شهید است. وقتی خواستند اسم برادران شهیدش را روی كوچه‌ای بگذارند، پدر این دو شهید كه كارگر بود، گفت: این كوچه قبلا به اسم پروین اعتصامی بوده و فرزندان ما برای این ارزش‌ها، فرهنگ و ادبیات رفته‌اند و نباید این كار را كرد و فرزندان من اگر شهیدند نام پروین اعتصامی را كنار نزنید چون شعرش اخلاقی و تعلیمی است.

ادبیات فارسی در جهان معارض دارد

سراینده مجموعه «دو ركعت عشق» ادامه داد: رودكی اهل پنجكند است، ناصرخسرو قبادیانی متعلق به مكانی بین افغانستان و تاجیكستان است، فردوسی زاده طوس است، امروز ما از این ها غفلت كرده‌ایم و جز در كشور خودمان كه یك زبان معیار در كنار دیگر زبان‌ها موجب غنای ادب فارسی می‌شود، اما در آن كشورها زبان‌هایی وجود دارد كه با زبان فارسی تعارض دارد. تعداد نسخ فارسی چاپ نشده در هندوستان بیشتر از ایران است، اما زبان فارسی در افغانستان، تاجیكستان و پاكستان معارض دارد.

قزوه ادامه داد: رودكی، ناصرخسرو و فردوسی 3 چهره بزرگ سبك خراسانی هستند، در سبك عراقی هم سنایی جزو تاثیرگذارترین شان است و مولوی، حافظ، سعدی و عطار نیز حضور دارند، مكتب وقوع از جمله سبك‌هایی است كه به سبك هندی وصل می‌شود و به سومین ستون زبان فارسی یعنی سبك هندی می‌رسیم.

وی با بیان اینكه شعر انقلاب معارضه و دعوا ایجاد نكرده و نگاه حذفی نداشته است، تصریح كرد: معلمان اصلی شعر انقلاب كه از 1342  یا 1357 شكل گرفت، تمام سبك‌های شعر فارسی‌اند و شعر انقلاب با هیچ‌كدام از سبك ها و شعرها دعوا نداشت و تمام تجربه‌ها را قبول كرد.

قزوه گفت: انقلاب نیما و شاگردان بزرگ این انقلاب یعنی شاملو، اخوان، فروغ شاعران غیرقابل انكارند، و كسی مانند سیدحسن حسینی، از جهت زبانی تحت تاثیر شاملو است و در گنجشك و جبرییل باز سایه‌ شاملو از سر شعر حسینی نمی‌افتد.

شاعر مجموعه‌ی «عشق، علیه السلام» ادامه داد: حسینی جزو نابغه‌های شعر ماست و در نظریه و تئوری شعر از شاعران دیگر جلوتر است، یك بار صفارزاده از من پرسید شما چرا قیصر را این قدر بزرگ كرده‌اید؟ حسینی كه از او بزرگ‌تر است. بله، سهم حسن حسینی خوب ادا نشد، حسینی در شعر طنز نوشداروی طرح ژنریك منحصر به فرد است و در این اثر به معنای واقعی، خودش است. اما شعر قیصر و سیدحسن در جاهایی تحت تاثیر زبان طاهره صفارزاده است، شاعری كه از جهت زبانی و اندیشه مورد غفلت قرار گرفته و تحولات شعری وی كه آگاهانه انجام می‌شود جای بحث‌های جدی دارد هرچند شاید برای نسل جوان جذابیت نداشته باشد اما تاثیرگذاریش غیرقابل انكار است.

قزوه تاكید كرد: سهم فروغ فرخزاد در شعر انقلاب از نظر زبانی بیشتر و  اوج شعرهایش در كتاب «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» و «تولدی دیگر» است.

«علی معلم» و «احمد عزیزی» فرمالیست‌های شعر انقلاب

وی از «علی معلم» و «احمد عزیزی» به عنوان فورمالیست‌های شعر انقلاب نام برد و گفت: نمود اولیه‌ كارهای این عزیزان دهه‌ 60 است و معتقدم دهه شصت مظلوم‌ترین دهه‌ شعر انقلاب است كه دیده نشد هرچند تمام ویژگی‌های شعر انقلاب در این دهه دیده می‌شود.

اندیشه شعر انقلاب متاثر از زبان بیدل و اندیشه صدرایی

سراینده مجموعه «این همه یوسف» ادامه داد: حركت زبانی مختص شعر انقلاب است، علی معلم، احمد عزیزی، یوسفعلی میرشكاك، حسن حسینی هركدام یك نقطه اشتراك با بیدل دارند و بیدل از جهت اندیشه بر شعر انقلاب تاثیر گذاشته است. در كنار او شریعتی، مطهری و تفكر صدرایی در اندیشه شعر انقلاب بسیار تاثیر گذاشت كه قابل انكار نیست.

وی با تاكید بر اینكه معلم فرهنگ پهلوانی را خوب بلد بود و شعرهایش از نظر زبانی فخیم و از نظر اندیشه پربار است، ادامه داد: احمد عزیزی از جهت فرمالیست بودن حتی یك پله بالاتر از علی معلم است؛ چون كاری كه عزیزی انجام داد در گذشته ادب فارسی نمودی ندارد، او سرجان ملكم، كاپیتان بلاك را قافیه می‌كند كه جدید است و نگاه فلسفی نیز در آثارش مشهود است.

سبك ادبی انقلاب در دهه 60 اتفاق افتاد

شاعر «صبح بنارس» با تاكید بر اینكه سبك ادبی انقلاب اسلامی اتفاق افتاده است و می‌توان آن را به جنگ 55 روزه تشبیه كرد كه در آن روز هفتم و هشتم كار تمام شد و اسرائیل شكست خورد اما 55 روز ادامه داشت و در واقع به وسط یك كشتی می‌ماند كه در دقیقه هشتم طرف را ضربه فنی كرده‌ای اما داوری نیست دست تو را بالا بگیرد، پس شعر انقلاب در دهه‌ 60 هم شكل گرفت.

تفاوت شاعران امروز با شاعران دهه 60

مسئول آفرینش‌های ادبی حوزه هنری گفت: شعر نسل امروز با دهه شصت از نظر زبان و اندیشه متفاوت است، نمی خواهم شاعران این نسل را كوچك كنم، اما واقعیت این است كه شاعران ما بیشتر می‌خواندند، دهه 60 دهه‌ی پاك‌بازی بود و دهه‌های بعد از آن را خاكبازی دیدیم، در این دهه ستون‌ها زده شد، دهه 70 بچه‌های ما به تزریق نگاه عرفانی به شعر انقلاب رفتند و دهه‌ بعد چیزهای دیگری اضافه شد و به سمت تحقیق، نظریه و ترجمه رفتند.

اولین رساله با موضوع دفاع مقدس را فرانسوی‌ها نوشتند

قزوه ادامه داد: ما باید به سراغ دانشگاه برویم. روزی بود راجع به ادبیات انقلاب رساله دكتری و فوق‌لیسانس كم بود، منوچهر اكبری نخستین كسی بود كه سال 1361 راجع به این موضوع برای فوق‌لیسانس رساله نوشت و جالب اینكه اولین رساله با موضوع دفاع مقدس را فرانسوی‌ها نوشتند. ما می‌ترسیدیم سراغ این موضوع برویم، الان ادبیات انقلاب موضوع 300 رساله تحصیلات تكمیلی است.

وی با قدردانی از اساتید دانشگاه‌ها كه فهمیدند این ادبیات قابل اعتنا است، ادامه داد: در دهه 90 وارد فضای ترجمه شدیم، و این روزها با كره تفاهم نامه امضاء كردیم و داریم شعر كره را ترجمه می‌كنیم و آن ها هم شعر ما را ترجمه می‌كنند كه برای این كار، وزیرشان به ایران آمد و 50 نامه تاكنون درباره جزئیات این كار  رد و بدل شده است. بنابراین اگر می‌خواهیم به سبك برسیم پشتوانه دانشگاه و ترجمه را می‌خواهیم تا ستون خیمه را بلند كنیم و بگوییم رسیدیم.

مدیر مركز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری با تاكید بر اینكه در دوره خوبی هستیم، اظهار كرد: اگر انقلاب نیما در شعر، سبك می‌شد كار ما دشوار بود و هم‌اكنون ما این آمادگی را داریم كه به سبك برسیم،ادامه داد: تاكنون هنرهای مختلف در این زمینه نقش آفرینی كرده‌اند، امروز هنر هفتم رقیب ماست، جایزه اسكار می‌گیرد، موسیقی هم رقیب است اما شعر خط شكن شده و راه را پیدا كرده است، اگر اتفاق سبك بیفتد بار آن بر دوش شعر  و ادبیات است و تا حالا نیز این كار را كرده است، جز دوره‌ تیموری كه نگارگری نیز به كمك شعر آمد، هم‌اكنون رضایتی كه از شعر وجود دارد از بقیه هنرها جلوتر است.

قزوه با تاكید بر اینكه نوآمدگان مهم هستند، گفت: جلیل صفربیگی را در این فضاها قبول دارم و می‌شود به ایشان استناد كرد و اگر زمانی بپرسند چند رباعی‌سرای انقلاب داریم، می‌شود به این شاعر استناد كرد.

احمد عزیزی چگونه در شعر تاثیرگذار شد؟

وی تاكید كرد: نوآمدگان بدانند احمد عزیزی راه می‌فتاد می‌آمد تهران، جای خواب هم نداشت، می‌رفت دفتر روزنامه می‌خوابید اما در همان 23 ، 24 سالگی خود را به ادبیات تحمیل كرد، نثرش و شعرش حركتی تازه را ایجاد كرد، نیاز نیست شما حمایت حوزه و جاهای دیگر را داشته باشید، خودتان را نشان بدهید.

خاطره‌ قزوه از شب شعری در بابل

مسئول آفرینش‌های ادبی حوزه هنری با بیان اینكه اگر نوآمدگان بیایند سبك ایجاد می‌شود و من بسیار به شعر انقلاب امیدوارم، گفت: در بابِل شب شعری با حضور شاعران بیش از  از20 كشور جهان برگزار شد. من، عبدالملكیان و موسی بیدج هم بودی. شب افتتاحیه ما را دعوت نكردند؛ می‌ترسیدند با توجه به تصوراتی كه مردم آنجا از جنگ داشتند به ما اعتراض كنند.

 شب سوم كه نوبت به ما رسید و شعر آلمان و آرژانتین، مجارستان، كره و ژاپن و مصر هم بود و نمایندگان خوبی هم داشتند؛ وقتی شعرخوانی كردیم، مردم از خوشحالی پا شدند، شعر ایران و بچه‌های ما كم نیستند، وضعیت خوب است اما اینكه منجر به سبك شود ویژگی‌ها و دشواری‌هایی دارد كه باید تمام پازل‌ها را تكمیل كنیم و تذكره‌ها و ترجمه‌هایی از شعر انقلاب به جهان عرضه شود.

قاسمی: شعر ایلام مرهون زحمات دكتر قزوه است

محمدعلی قاسمی، رئیس حوزه هنری ایلام، نیز در این نشست ضمن قدردانی از زحمات علیرضا قزوه شاعر برای اعتلای شعر ایلام اظهار كرد: بخش بزرگی از اعتلای امروز شعر ایلام مرهون زحمات دكتر قزوه در دهه‌ 70 است، چون با راه‌اندازی صفحه «بشنو از نی» خدمات بسیار ارزنده‌ای به شعر ایران و ایلام كرد.

وی با بیان اینكه در سال آینده این نشست‌ها ادامه پیدا خواهد كرد، تصریح كرد: این نشست مرهون همدلی و همكاری عبدالستار منصوری دبیر انجمن معلمان ادبیات فارسی استان است.

رئیس حوزه هنری ایلام، گفت: این سلسله نشست‌ها از ابتدای سال 1395 شروع شد و در اولین نشست استاد شكارسری درباره چیستی شعر انقلاب اظهار نظر كردند و معتقد بودند در قبل از انقلاب شاهد دو جریان حوزه نظری در سایه ترجمه بود و جریان دیگر مباحث سیاسی را بیان می‌كرد و جریان دیگر كه مبانی دینی بود و موجب بالندگی شعر انقلاب شد.

قاسمی ادامه داد: دومین نشست با عنوان گسترش دایره واژگانی در شعر انقلاب با حضور محمدرضا عبدالملكیان برگزار شد كه معتقد بود مهم ترین ویژگی شعر انقلاب در عرصه‌ تركیب سازی بود و در نگاه اول شعار گونه و در ادامه با جریان جنگ شاهد ارائه مضامین دینی و دفاع از هویت خود بودیم.

وی اظهار كرد: در سومین نشست كه با حضور دكتر سنگری برگزار شد، ایشان مهم ترین ویژگی شعر انقلاب را در تلفیق واژگان بیان كردند و در چهارمین نشست قربان ولیئی معتقد بود جریان سبك شعر انقلاب هنوز به باور شعر خود نرسیده و در میانه راه است.

رئیس حوزه هنری ایلام گفت: بیابانكی در پنجمین نشست معتقد بود هنوز چیزی به نام سبك شعر انقلاب نداریم و شاهد یك جریان هستیم كه رهی را می‌پیماید كه ادامه‌ی سبك بازگشت است.

در این نشست كه اجرای آن را محمدرضا رستم‌پور بر عهده داشت، در قالب برنامه شعر فاطمی «ریحانه» بانوان شاعر ایلامی آخرین سرودهای خود را در وصف حضرت فاطمه‌ی زهرا(س) سرودند.

«سمیه مهری»، «سمیه فلاحی»، «زهرا عزیزی»، «صغری امیری»، «پریسا ناصری»، «سروناز محمدی»، «سمیه رستم‌پور»، «سارا عزیزی»، «فرزانه صیدی» و «طاهره عزیزی» آخرین سروده‌های خود ارائه كردند.

در ابتدای این برنامه از «عبدالستار منصوری» دبیر انجمن معلمان زبان و ادبیات فارسی» به خاطر انجام هماهنگی‌های لازم برای نشست‌های تخصصی بررسی سبك و مكتب ادبی انقلاب، تجلیل شد.

ششمین نشست تخصصی بررسی سبك و مكتب ادبی به همت حوزه هنری ایلام و با حضور جمعی از شاعران و ادبای كشور در این استان برگزار شد.