نفس تنگه‌های تهران چشم انتظار مدیریت یکپارچه

11:10 - 01 آذر 1393
کد خبر: ۱۷۵۹۴
خبرگزاری میزان: با پیشنهاد استاندار به شهردار در خصوص واگذاری مدیریت آلودگی هوا در شهر تهران بدون دریافت بودجه، سوال هایی مطرح می شود مبنی بر این که حل معضل آلودگی هوا در تهران در گرو بودجه است یا مدیریت؟

: با پیشنهاد استاندار به شهردار در خصوص واگذاری مدیریت آلودگی هوا در شهر تهران بدون دریافت بودجه، سوال هایی مطرح می شود مبنی بر این که حل معضل آلودگی هوا در تهران در گرو بودجه است یا مدیریت؟ برخی از مسئولان تحقق مدیریت یکپارچه شهری را شرایطی مناسب برای واگذاری مدیریت این معضل به شهرداری تهران می دانند. گروهی نیز برای این راهکار اما و اگرهایی لحاظ می‌کنند.

چندی پیش سید حسین هاشمی استاندار تهران پیشنهادی را به شهرداری پایتخت ارائه داد با این مضمون که اگر شهرداری منابعی را نخواهد، حاضریم بحث آلودگی هوا را به این نهاد واگذار کنیم. به این معنی که واگذاری رصد و مدیریت آلودگی هوای تهران به شرط دریافت نکردن منابع مالی، به شهرداری سپرده خواهد شد.

این پیشنهاد در پی اظهارات مکرر محمد باقر قالیباف، شهردار تهران مطرح شد مبنی بر این که این سازمان می تواند معضل آلودگی هوا را حل کند.

اما این اظهارات تا چه حد کارشناسی است؟ و شهرداری تا چه حد ظرفیت این را دارد که بتواند معضل آلودگی هوا را که تمام کارشناسان معتقدند معضلی بین بخشی است حل کند؟ پاسخ به این سئوال همان گزینه هایی است که می تواند مخالفان و موافقان را از یکدیگر متمایز کند.

همکاری فرابخشی چه می شود؟
نخستین اظهار نظرها در مواجهه با این ایده با سخنی باز می گردد که سال هاست زبان به زبان می چرخند، هر چند که ظاهر امر نشان می دهد هیچ اثری تاکنون نداشته است. بحثی که می توان از آن به عنوان ضرورت همکاری فرابخشی در این زمینه یاد کرد. موضوعی که محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شوای اسلامی شهر تهران نیز در گفت‌وگو با میزان به آن اشاره می کند، اینکه سپردن مسئولیت آلودگی هوا به شهرداری تهران مشکلی را حل نمی کند زیرا حل این معضل به همکاری های بین بخشی نیاز دارد.

اشاره به بین بخشی بودن حل معضل آلودگی هوا بیانگر این است که بیش از بودجه، این مدیریت است که در حل این معضل اثر گذار است. اما آیا شهرداری با ساختار حال حاضر خود می تواند بر بخش های پراکنده ای که در آلودگی هوا دخیل هستند، مدیریت داشته باشد؟

البته حقانی پراکنده بودن وضعیت آلودگی هوا را بین دستگاه های مختلف این گونه تشریح می کند؛ نظارت بر آلودگی هوا بر عهده محیط زیست، نظارت بر تولید و کیفیت سوخت با وزارت نفت، نظارت بر خودروها که استاندارد نبودن آنها یکی از بزرگترین دلایل آلودگی هوا است بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت و ساماندهی موضوع ریزگردها بر عهده منابع طبیعی و وزارت جهاد کشاورزی است.

مشکل مدیریتی است

با این وجود رحمت الله حافظی رئیس کمیسیون محیط زیست، سلامت و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران نظر دیگری دارد. به عقیده وی شهرداری می تواند با پتانسیل ها و شرایطی که در حال حاضر در دست دارد، بدون دریافت بودجه مسئولیت مدیریت آلودگی هوا را در شهر تهران بر عهده بگیرد. هر چند که اگر منابعی که در اختیار سایر دستگاه ها قرار دارد جمع آوری و در اختیار شهرداری قرار گیرد انجام این کار بسیار بهتر صورت می گیرد اما این نهاد می تواند به رغم این امر مداخلاتی را انجام دهد، زیرا بخش عمده ای ازمعضل آلودگی هوا در تهران با مدیریت قابل حل شدن است.

اشاره به این نکته ضرورت دارد که نقطه مشترک موافقان و مخالفان این که آیا شهرداری می تواند حل معضل آلودگی هوا را آن هم بدون دریافت منابع مالی در دست بگیرد، تمرکز بر اهمیت « مدیریت» در این خصوص است.

موضوعی که قالیباف نیز در واکنش به این پیشنهاد بر آن تاکید کرده است. هر چند اهمیت در دست داشتن منابع مالی را انکار نکرده است. باور شهر دار تهران مدیریت، اختیارات و منابع مالی سه بحث مهم در این زمینه است که البته منابع مالی در مرتبه سوم قرار گرفته، بنابراین بحث مدیریتی و اختیارات مدیریت جلوگیری از آلودگی هوا از اهمیت بیشتری برخوردار است که باید نسبت به آن توجه بیشتری داشته باشیم.

شهرداری می تواند نظارت کند
اما آنچه که از مفهوم مدیریت مد نظر مسئولان شهری است، متفاوت است. حافظی مفهوم مدیریت را در استفاده از پتانسیل های موجود می داند و به میزان می گوید: شهرداری می تواند با تمرکز بر حمل و نقل سبز این معضل را تا حد زیادی مدیریت کند.

رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران توسعه زیرساخت های مناسب از یک سو و استفاده ازLRT یا قطار شهری به ویژه برای محدوده بازار بزرگ تهران را از سوی دیگر در مدیریت این معضل موثر می داند.

زیرا که همزمان با توسعه این خطوط، شهرداری می تواند با توسعه موتور سیکلت های برقی و نیز خودروهای هیبریدی و در واقع جایگزینی حمل و نقل سبز با سیستم حمل و نقل فعلی به طور کل بخشی از هزینه های آلودگی هوا را حذف کند. حافظی این موضوع را مرتبط به مدیریت شهری می داند و حتی معتقد است دولت واگذاری رصد و مدیریت آلودگی را می تواند در تهران به عنوان پایلوت تجربه کند.

هدف یکپارچه کردن تمام فعالیت هاست

اما منتقدان این موضوع، مراد از مدیریت را نه استفاده از پتانسیل های موجود بلکه یکپارچه کردن تمام فعالیت های مرتبط با این معضل می دانند.

به عنوان مثال از نظر حقانی در صورتی می توان مدیریت آلودگی هوا را در شهر تهران بر عهده شهرداری تهران قرار داد که متناسب با آنچه که از برنامه سوم تا پنجم توسعه بیان شده و در برنامه ششم نیز تکرار می شود، مدیریت یکپارچه شهری محقق شود. با تحقق این امر مدیریت بسیاری از امور به شورا و شهرداری سپرده می شود، در این صورت چنین پیشنهادهایی می تواند واقع بینانه تر باشد. لذا سپردن مسئولیت آلودگی هوا به شهرداری تهران با یک پیشنهاد پیش نمی رود، بلکه نیاز به ساز و کار عملیاتی دارد.

واقعیت این است که مدیریت را چه استفاده از پتانسیل های موجود بدانیم و چه یکپارچه کردن تمام فعالیت های مرتبط، در میان سازمان های دخیل در حل معضل آلودگی هوا شهرداری بیشترین تاثیر را دارد. زیرا به گفته اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران درصد بالایی از منابع متحرک شهر تهران در اختیار شهرداری است که با نوسازی و بازسازی آنها نقش اساسی در کاهش آلودگی هوا دارد.

توجه داشته باشید که ناوگان اتوبوسرانی شهرداری تهران 6 هزار و 600 دستگاه است. شهرداری سالانه 200 دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان حمل و نقل شهری ملحق و همین تعداد اتوبوس را سالانه نوسازی و تعمیر اساسی می کند.از سوی دیگر قرار است تا سالانه 40 هزار دستگاه موتوربرقی و 10 هزار دستگاه تاکسی هیبریدی به کشور وارد شود که شهرداری برای خرید تاکسی ها در این طرح تسهیلات تشویقی نیز در نظر می گیرد.

شاکری در ادامه توضیح می دهد که شهرداری در نظر دارد 2و نیم میلیون روز سفر برای مترو را به 10 میلیون روز نفر برساند. این افزایش به معنی این است که 25 درصد از حمل و نقل مسافر روزانه با مترو انجام می شود.

این آمارها بیانگر این است که شهرداری با در دست داشتن ناوگان حمل و نقل عمومی در شهر بیشترین سهم را می تواند در مدیریت آلودگی هوا داشته باشد.اما همانطور که ذکر شد، حل این معضل بین بخشی است. شهرداری بیشترین سهم را مدیریت دارد اما در صورت سهل انگاری در کیفت سوخت و خودروها، تاثیر وزارت خانه هایی چون نفت و صنعت و معدن، کمتر از شهرداری نیست.

بنابراین شاید بهترین شرایط واگذاری مدیریت آلودگی هوا در تهران به شهرداری، پیشنهادی باشد که حقانی ارائه می دهد. اینکه در میان سازمان های مذکور شهرداری پتانسیل بیشتری برای مدیریت معضل آلودگی هوا دارد، اما باید این امر به این شکل باشد که تشکیلاتی با حضور نمایندگانی تام الاختیار از تمام سازمان های ذی ربط با مدیریت شهرداری تشکیل شود. راه اندازی چنین مجمعی همراه با تهیه قوانین و آیین نامه اجرائی و نیز تحقق مدیریت یکپارچه شهری پیش نیازهای چنین پیشنهادی است.

مشکلات بسیاری در شهر بر زمین مانده است و حل بسیاری از آنها به گفته مسئولان شهری با تحقق مدیریت یکپارچه شهری محقق می شود. اما تا تحقق مدیریت یکپارچه شهری، فراتر از مدیریت، مسئولیت آلودگی هوای تهران بر عهده چه نهاد یا سازمانی است تا به شهروندان بگوید شهر باید چگونه در میان این همه آلاینده نفس بکشد.

گزارش: لیلا موسوی نسب


ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *