اپیدمی تقاضا برای تعطیلی پایتخت

- طنز ماجرا این جاست که  وحدت و هماهنگی به وجود آمده میان دسته هایی از مسوولان و شخصیت ها را مدیون ویروس بد قلق و موذی کرونا هستیم که طی روز‌های اخیر چنان جلوه فروخته و عشوه خریده که مجال خودنمایی را از هر مدعی دیگری گرفته و مدال بحران آفرینی را بر گردن خود انداخته است. وخامت احوالی که این ویروس زورآور و مخوف بر جامعه ما و به ویژه بر پایتخت پرجمعیت و شلوغمان حاکم کرده دقیقا همان چیزی است که بسیاری از مسوولان و چهره‌های سیاسی و غیر سیاسی از طیف‌ها و جریان‌های گوناگون بر سرش اجماع نظر پیدا کرده اند و فکر تعطیل کردن تهران کرونا زده را به بیان‌ها و زبان‌های گوناگون طرح می‌کنند.

 

پیش از همه این محسن هاشمی رفسنجانی رئیس شورای اسلامی شهر تهران بود که با اظهاراتش درباره لزوم تعطیلی پایتخت فضای رسانه‌ای را تحت تاثیر قرار داد: هر روز آمار فوتی‌های کرونا در کشور به عدد ۳۰۰ نزدیک می‌شود که این آمار در تهران روزانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر فوتی است؛ بنابراین به نظر می‌رسد عملکرد دست‌اندرکاران ستاد مقابله با کرونا برای مقابله با این بیماری جوابگو نبوده است. به همین دلایل، نیازمند تعطیلی کامل دو هفته‌ای تهران و کلان‌شهر‌ها هستیم، در غیر این صورت از پس موج سوم کرونا بر نمی‌آییم.

محسن هاشمی تنها چهره سیاسی معتقد به تعطیلی تهران نبود و پس از او اپیدمی تقاضا برای تعطیلی پایتخت همه گیر شد. چنانکه وقتی زهره الهیان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی را با پرسش از اعمال محدودیت‌های بیشتر در پایتخت مواجه می‌کنیم دل نگران از وضع نامساعد کشور و شرایط بحرانی تهران می‌گوید: قطعا این محدودیت‌های بیشتر باید صورت بگیرد و از خیلی قبل‌تر باید صورت می‌گرفت.

الهیان البته برای عدم اعمال محدودیت‌ها هم مقصرانی را شناسایی کرده است: شخص رییس جمهور و برخی اعضای ستاد مخالفت‌هایی درباره ایجاد محدودیت داشتند که نتیجه آن شرایط امروز ماست.

الهیان که شرایط ماه‌های آینده را در صورت نداشتن جدیت در اعمال محدودیت‌ها وخیم پیش بینی می‌کند وزیر بهداشت را هم بی نصیب نمی‌گذارد: صرفا با توصیه نمی‌توان رفتار مردم را اصلاح کرد، بلکه باید مقررات سختگیرانه اعمال شود تا مردم ملزم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی شوند. همچنین تعطیلی برخی مراکز و اماکن نیز ضروری است.

اما این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی که مدیران اجرایی را از خوداجتهادی در تصمیم گیری پرهیز می‌دهد و صرفا توجه به نظرات کارشناسی پزشکان را تجویز می‌کند تعطیلی یکی، دو هفته‌ای را هم کافی نمی‌داند: با توجه به شرایط موجود، قطعا تعطیلی یک یا دو هفته‌ای موقتی، کافی نخواهد بود، اما برای بیان میزان دقیق تعطیلی‌ها برای قطع زنجیره انتقال، نیاز به نظر کارشناسی است.

گفتگو با رییس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری هم ماحصلی جز ضروری بودن تعطیلی تهران ندارد. پیام طبرسی که بدبینانه امکان واکسینه کردن ۶۰ میلیون نفر را در کشور در صورت تولید واکسن کرونا رد می‌کند بر این باور است: به نظر می‌‏رسد در حال حاضر تنها راه چاره برای شکستن زنجیره انتقال این اقدام باشد و اعمال تعطیلی هم مانند آنچه در ایام نوروز داشتیم، موجب می‌شود که تا حدی در روند انتقال ویروس وقفه ایجاد شود.

ناهید خداکرمی رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران هم در پیگیری تعطیلی تهران حاضر یراق است و پا به رکاب: خود بنده در صحن علنی شورای شهر تعطیلی یک ماهه را پیشنهاد کردم که همه ابزار‌های کنترلی با هم به کار گرفته شود تا بتوانیم گسترش بیماری را مهار کنیم.

عضوشورای شهر تهران جوش و جلای زیادی هم برای تعطیلی تهران دارد: اگر ما همچنان از تعطیلی گسترده بترسیم و نگران معیشت مردم باشیم این کنترل‌های قطره چکانی ضرر و زیانش برای معیشت مردم و وضعیت اقتصادی کرونایی این روز‌ها خیلی بیشتر خواهد بود. به همین دلیل ما نیازمند اقدامات سریع و مداخلات جامعی هستیم تا بتوانیم اقدامات کنترلی را برای گسترش ویروس کرونا انجام دهیم.


باور خداکرمی البته این است که در این تعطیلی دو هفته‌ای که یک اقدام حداقلی است باید اعتبارات لازم برای تامین مایهتاج مردم و نیاز‌های ضروری اقشار فرودست فراهم شود: با توجه به تجربه هشت ماه گذشته و تجربه سایر کشور‌های جهان تعطیلی دو هفته‌ای حداقل کاری است که می‌توانیم انجام دهیم و به تنهایی هم کارساز نخواهد بود.

او درباره چگونگی تامین مایحتاج اقشار آسیب پذیر در صورت تعطیلی کامل تهران راه حل‌هایی هم دارد که رنگ و بوی بومی گرایی اش پررنگ جلوه می‌کند: ما کشوری هستیم که همواره نذر، وقف و صدقه برایمان مهم بوده و سازمان‌های مردم نهاد به ما کمک خواهند کرد. ما می‌توانیم با یک فراخوان به افراد نیکوکار و سازمان‌های مردم نهاد از آن‌ها خواهش کنیم برای رسیدگی به اقشار کم درآمد و نابرخوردار در این شرایط با دولت همکاری کنند و دولت هم آن هزینه سنگینی که برای درمان بیماران متحمل می‌شود را صرف تهیه مایحتاج مردم کند. همچنین دولت می‌تواند به جای یارانه نقدی که به هیچ عنوان جوابگوی نیاز‌های مردم نیست از کارت‌های ارزاق استفاده کند و امکانات یکی از فروشگاه‌های آنلاین را به این کار اختصاص دهد. اجرای این برنامه کار آسانی نخواهد بود، اما از وضعیت امروز که هر روز بالای دویست و پنجاه نفر فوت می‌شوند آسانتر است و خسارت کمتری برای دولت دربر خواهد داشت چرا که فقر و بی سرپرستی برای خانواده فوتی‌های ناشی از کرونا محتمل است. همچنین محتمل است که آسیب‌های اجتماعی و ضرر و زیان‌هایی هم در آینده به دنبال داشته باشد.

پیشنهاد‌های خداکرمی البته به اینجا ختم نمی‌شود: حتما باید شناسایی مبتلایان در دستور کار قرار بگیرد یا حداقل درباره کسانی که به مراکز درمانی مراجعه کرده اند و مشخص شده که مبتلا هستند کنترل دوهفته‌ای اعمال گردد. فراموش نکنیم این محدودسازی دوهفته‌ای مبتلایان کرونا هزینه کمتری برای ما خواهد داشت. اما باید حتما سازوکاری برای محدود سازی آن‌ها چه از نظر عبور و مرور چه از نظر ارتباط با خانواده و بستگان یا محیط کار در دستور کار قرار بگیرد.

با این حال رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران معتقد است صرف تعطیلی دردی را دوا نمی‌کند: به عقیده من با توجه به تجربه‌ای که در این هشت ماه در داخل و خارج کشور داشته ایم چند کار را باید با هم انجام دهیم. اولا نترسیم و حتی به تعطیلی یک ماهه فکر کنیم. بعد هم در کنار رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک و رعایت فاصله گذاری اجتماعی، محدود کردن رفت و آمد افرادی که حامل بیماری هستند یا بیمارند و ترخیص شده اند یا به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند را هم در دستور کار قرار بدهیم. در غیر این صورت احتمال دارد خستگی و فرسودگی ناشی از جنگ فرسایشی با ویروس کرونا همه را از پا دربیاورد و از همه مهمتر ممکن است اقتصاد کشور و نظام سلامت ما را هم دچار چالش کند.

عضو شورای شهر تهران که استفاده نکردن از فرصت طلایی اردیبهشت ماه را عامل دچار شدن جامعه به چالش بزرگ و کنترل ناپذیر کرونا می‌داند بی اعتمادی مردم به مسوولان اجرایی را هم یادآور می‌شود: ما در فرهنگ سازی و همراه کردن مردم در پیک دوم بسیار موفق عمل کردیم، اما در پیک سوم تصمیمات روزمره و متزلزل باعث شد یک مقدار مردم هم آن جدیتی که باید داشته باشند را از دست بدهند.

خداکرمی مقصران وضع فعلی همه گیری کرونا در کشور را هم معرفی می‌کند: ما هرگز نباید مردم را مقصر پیک سوم بدانیم. قطعا برخی مسوولان مقصر هستند که نتوانستند آنگونه که باید و شاید در تداوم فرهنگ سازی و همراه کردن مردم گام بردارند. ضروری است که همین امروز رویکردی جامع و همزمان هم برای تعطیلی حداقل دوهفته تا یک ماه و هم فرهنگ سازی و همراه کردن مردم برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی اتخاذ شود.

اما تیغ تیز انتقادات خداکرمی گلوی ستاد مقابله با کرونا را نشانه رفته است: ستاد مقابله با کرونا اگر در آن دیواری که دور خودش کشیده دو تا پنجره رو به بیرون باز کند و به صدای کارشناسان، نخبگان و خبرگان گوش دهد و مشورت گرفته شود قطعا امکان برنامه ریزی برای همه این موارد فراهم می‌شود. نارسایی موجود این است که ستاد مقابله با کرونا در تصمیم گیری برای اعمال محدودیت‌ها انگار توجه چندانی به مستنداتی که در داخل یا خارج تولید می‌شود ندارد. شاید در این ستاد برای درمان یا تشخیص خیلی خوب عمل شده باشد، اما آنچه که مهم است برای پیشگیری از شیوع بیماری کرونا عملکرد این ستاد واقعا ضعیف بوده است.

غیر از این چند چهره‌ای که ما با آن‌ها بر سر مساله تعطیلی تهران به گفتگو نشستیم از میان کارشناسان و فعالان حوزه درمانی کشور هم شخصیت‌هایی به میدان آمدند و با رسانه‌ها از تعطیلی تهران و ضرورت هایش گفتند. یکی از این اشخاص سجاد موسوی، کارشناس اقتصاد سلامت است که در گفتگویی تاکید کرد: تعطیلی کامل کلان‌شهر‌ها باید به شکل فوری، اجرا شود. هرچقدر این تعطیلی‌ها را به تعویق بیندازیم، به همان میزان هم باید منتظر افزایش آمار مرگ و میر‌های کرونایی باشیم. اگرچه گفته می‌شود که تعطیلی کامل شهر‌های پرخطر به اقتصاد این شهر‌ها آسیب می‌زند، اما واقعیت این است که تعطیل نشدن شهر‌های پرخطر در اوج شیوع کرونا، تلفات اقتصادی بیشتری به دنبال خواهد داشت.

 

رکورد شکنی دوباره کرونا با شناسایی ۵۶۱۶ بیمار جدید کووید۱۹ در کشور

مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا، اما در ارزیابی بدبینانه از اوضاع وخیم کرونا در کشور گوی سبقت را از همه ربوده است: اوضاع بسیار اسفناک است. برای قرنطینه هم خیلی دیر است، زیرا کرونا در همه جای کشور وضعیت وحشتناکی پیدا کرده است. به‌ویژه تهران اوضاع وحشتناک‌تری دارد. در هیچ دوره‌ای در این چند ماه، این تعداد بستری و این تعداد مبتلا و متوفی نداشتیم.

او تعطیلی دو هفته‌ای را تسکینی می‌داند که شاید فرصتی برای تنفس به جامعه و بیماران و مراکز درمانی بدهد: حداقل راهی که برای ما مانده، این است که دو هفته تعطیلات اعلام کنند تا بیماری فروکش کند. شاید کمی از بار مراجعان به بیمارستان‌ها کم شود. اینکه چرا ستاد مقابله با کرونا تعطیل نمی‌کند یا مهار را جدی نمی‌گیرد، برای من هم سوال است. بر اساس علم پزشکی باید تعطیلی انجام گیرد.

هشدار‌های علی ماهر، عضو ستاد مقابله با کرونا در تهران هم انگار مهر و امضایی است که پای صحبت‌های مینو محرز زده باشد: روزانه بیش از ۱۰۰ نفر در تهران بر اثر کرونا فوت می‌کنند و بیشتر از هزار نفر بستری می‌شوند. با این وضعیت، بیمارستان‌های تهران بیشتر از دو هفته دوام نمی‌آورد. اگر روند کرونا همینطور باقی بماند، بیمارستان‌های صحرایی و نیرو‌های غیرحرفه‌ای وارد چرخه درمان کرونا می‌شوند.

ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت که در حاشیه مراسم بدرقه شهید مدافع سلامت محمد زارع جوشقانی رئیس بیمارستان لبافی نژاد در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی سخن می‌گفت در واکنش به درخواست‌ها برای تعطیلی تهران و نقاط پر خطر کشور تنها به جمله‌ای کوتاه بسنده کرد: این درخواست باید ابتدا در ستاد ملی کرونا مطرح شود تا در این رابطه تصمیم گیری شود، ولی هنوز مطرح نشده است.

حال باید ماند و دید اجماع تنی چند از فعالان، کارشناسان و چهره‌های سیاسی و پزشکی برای تعطیل کردن پایتخت و دیگر نقاط پر خطر کشور می‌تواند موجی بسازد و صفحه‌ای ورق بخورد یا باز تیزابه کوتاهی و تعلل و تردید ستاد ملی مقابله با کرونا را درخواهد نوردید و بر حجم ناپیدای خسارت‌های ناشی از گسترش ویروس کرونا خواهد افزود.