طرح «داد پزشک» در تهران و چند استان دیگر آغاز شد

: مدیر اجرایی پزشکی قانونی استان تهران که مسئولیت اجرای طرح دادپزشک در کشور را عهده دارد گفت:  اجرای این طرح در تهران و چند استان دیگر آغاز شده است.
به گزارش ، طرحی از سوی سازمان پزشکی قانونی با همکاری وزارت بهداشت مطرح شده، که با اجرای آن ضمن دقیق شدن معاینات متوفیان و علمی شدن صدور گواهی فوت از تشکیل پرونده های بی مورد با عنوان مرگ مشکوک که فوت آنها قابل تشخیص و طبیعی بودن فوت قابل احراز است در دستگاه قضایی و سازمان پزشکی قانونی جلوگیری می شود.

علی بخشی مدیر اجرایی پزشکی قانونی استان تهران که مسئولیت اجرای طرح دادپزشک در کشور را عهده داردبه سوالاتی راجع به این طرح پاسخ داده است:

در مورد این طرح توضیح می دهید؟
با توجه به تکالیف سازمان پزشکی قانونی مندرج در بند (س) ماده ۲۱۱ قانون برنامه پنجم توسعه ونیز بحث شاخص های سلامت در خدمت عدالت در وزارت بهداشت که با شناخت سیمای مرگ به طور واقعی شاخص هایی که درسلامت جامعه موثر است شناخته می شود.ونیز ذکر این موضوع که در حال حاضر در بسیاری از فوت هایی که رخ می دهد سیمای مرگ و علت آن مشخص نیست. طی توافقی که بین سازمان پزشکی قانونی کشور و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال گذشته صورت گرفت مقرر گردید تا صدور جواز دفن سامان دهی گرددد. درجواز دفن هایی که صادر می شود باید یکسری اطلاعات احصا شود تا سیستم بهداشتی و درمانی بتواند با برنامه ریزی دقیق، خدمات بهداشتی به جامعه ارائه بدهد.

سازمان پرشکی قانونی در این ارتباط چه اقدام مشخصی داشته و خروجی اش چه بوده است؟
در ابتدا باید خاطر نشان شود که متولی اجرای طرح دادپزشک مرکز تحقیقات پزشکی قانونی است.مرکز تحقیقات پزشکی قانونی که مجوز خود را از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی گرفته است مامور به انجام این مسئله شده است. و در چند بخش هم برنامه ریزی صورت گرفته و یکی از بخش ها این بود که از صدور مجوز دفن های غیر اصولی جلوگیری کنند. به عبارتی اگر جواز دفن صادر می شود باید مولفه هایی داشته باشد و به درستی تکمیل شود.
یکی از اقدامات آموزش پزشکان برای معاینه صحیح وبررسی مدارک و تشخیص دقیق علت فوت و به تبع آن جلوگیری از ارجاع بی مورد پرونده به دستگاه قضایی است. در حال حاضر در بسیاری از مواقع به دلیل عدم دسترسی به پزشک معالج یا تردید در تشخیص علت فوت موضوع به دستگاه قضایی ارجاع می شود. در حالی که اصلا نیازی نبود برای این پرونده ها به سیکل قضایی راه بیافتد ،ویا بر عکس اجسادی لازم است به سیستم قضائی ارجاع شود ولی به جهت بی اطلاعی پزشک ،جواز دفن صادر می گردد. از این رو سازمان یک طرحی را به نام ساماندهی صدور جواز دفن ارائه کرد که یکی از پروژه های زیر مجموعه طرح “داد پزشک” است در این راستا جلسات متعددی برگزار و در آخرین توافق با مقامات وزارت بهداشت این طرح در استان تهران و چند استان دیگر شروع به کار کرده است.
الان دستور العمل اجرایی طرح تدوین شده است و طی آن مشخص شده که بیمارستان ها در مواجهه با فوت چه کار باید انجام دهند. آیتم نوزده گانه ای وجود دارد که طبق آن اگر فوت ناشی از این موارد باشد پرونده قضائی تشکیل می گردد وجسد برای بررسی بیشتر به پزشکی قانونی ارجاع می شود .
در موارد فوت طبیعی پزشک معالج مکلف به صدور گواهی فوت است اما در مواقعی که مردد بوده یا نمی توانند به درستی تشخیص دهند با شماره تماس مرکز که در اختیار بیمارستان ها قرار داده شده است تماس می گیرند و از پزشکان متخصص و کارشناسان ما مشورت می گیرند.واگر توانستند گواهی فوت اصولی صادر کند جواز دفن صادر می شود اما اگر در مشورت به این رسیدند که پرونده باید به پزشکی قانونی ارجاع شود ضمن طی مراحل قضایی جسد را به پزشکی قانونی ارجاع می دهند .
با این کاری که انجام می شود ضمن این که از صدور جواز دفن در مواردی که منع قانونی دارد جلوگیری می شود از ارجاع بی مورد اجساد نیز در موارد فوت طبیعی به پزشکی قانونی و افزایش حجم پرونده های قضایی جلوگیری به عمل می آید.

این پرونده ها با چه عنوانی در دستگاه قضایی مطرح می شود؟

اگر موردی باشد که جرم یا شکایت مطرح باشد ویا حتی کوچکترین شکی وجود داشته باشد حتما باید وارد سیستم قضایی شود اما مواردی هست که این مسائل مطرح نیست و چون تشخیص علت فوت با اشکال مواجه است یا اینکه مدارک را نتوانستند به طور کامل بررسی کنند موارد به عنوان مرگ مشکوک ارجاع می شد.
روال ارجاع به پرشکی قانونی به این شکل است که حتما باید پرونده ای در دستگاه قضایی تشکیل شود تا بعد به پزشکی قانونی ارجاع شود. ما با این کار از ورود بی مورد پرونده به سازمان پزشکی قانونی و سیستم قضایی جلوگیری به عمل می آوریم.
در صورتی که پرونده به عنوان مرگ مشکوک به دستگاه قضایی ارجاع شود چه مراحلی را سیر می کند؟
اولا باید در مرجع انتظامی حضور پیدا کنند و اظهارات خودشان را ارائه دهند. بعد در مرجع قضایی حاضر و پس از اینکه قاضی محترم نظر کارشناسی خواست به پزشکی قانونی مراجعه کنند مضاف براینکه وقتی تعداد اینگونه پرونده ها افزایش یافت وقت مورد نیاز برای بررسی پرونده هایی که واقعا نیاز به بررسی دارد را به خود اختصاص می دهد.
سازمان ما یک سازمان کارشناسی است و وظایفش ارائه خدمات کارشناسی به دستگاه قضایی و پاسخ به استعلام های برخی دستگاه های دولتی است. در مواقعی که سیستم قضایی نیاز به این دارد که از نظریات کارشناسان سازمان پزشکی قانونی بهره گیرد ما این خدمات کارشناسی را ارائه می کنیم. این خدمات براساس اصول مسلم علمی است. متخصصانی در سازمان کار می کنند که در این رشته تحصیل کرده و دوره های مختلفی را به طورمستمر می ببنید و به سبب ارتباط تنگاتنگی که با سیستم قضایی دارند، سعی می کنند سوالاتی که سیستم دارد و با کمک آن تصمیم می گیرد را پاسخگو باشند.
اگر مواردی نیاز داشته باشد حتما باید بررسی انجام شود چرا که ما به دنبال اختفای جرم نیستیم بلکه به دنبال این هستیم تا کار غیر ضروری انجام نگردد، بحثی که وارد شده ایم بیشتر با رویکرد شناخت شاخص های موثر در سلامت است تا جواز دفن ها به صورت اصولی و با آموزش های لازم که به پزشکان ارائه میکنیم صادر گردد، اولین دوره آموزش را برای مسئولین فنی بیمارستان ها برگزار کرده ایم و توافق کرده ایم پزشکان در سطح کشور را آموزش بدهیم تا اجساد را به صورت اصولی و علمی معاینه کنند و در نهایت جواز دفن را به صورت صحیح صادر کنند و بشود از آن اطلاعات لازم را احصا کرد تا از این طریق به خوبی حق و حقوق مردم حفظ شود.

دلیل عمده مراجعات مردمی به سازمان برای چیست؟
عمده مراجعات به پزشکی قانونی نزاع و تصادفات است. البته مردم مستقیم به ما مراجعه نمی کنند بلکه بعد از مراجعه به دستگاه قضایی در صورتی که قاضی محترم پرونده نیاز به نظر کارشناسی همکاران ما داشته باشد پرونده را به سازمان ارجاع می دهند و ما به سیستم قضایی پاسخگو هستیم. بنابراین در تمامی مواردی که دستگاه قضایی لازم دانسته که کارشناسی صورت گیرد، افراد به ما مراجعه می کنند. به عبارتی دعوایی باید مطرح شده باشد تا ما براساس دستور مقام قضایی مسئله مورد ادعایی را مورد بررسی قرار دهیم. در پاسخی که به سیستم قضایی می دهیم سعی می کنیم به تمامی سوالات مدنظر قاضی که در تصمیم گیری وی موثر است پاسخ کامل و دقیق بدهیم.
یکی از گله های عمده مردم طولانی شدن زمان اعلام نظر سازمان پزشکی قانونی کشور است. علت این تاخیر در ارائه نظر چیست؟

وقتی پرونده به پزشکی قانونی ارجاع می شود یکسری مراحل را باید طی کند تا به قطعیت برسیم که نواقص پایدار ایجاد شده است یا خیر. به طور مثال شکستگی استخوان بلند ممکن است عوارض متعددی برای یک فرد ایجاد کند از این رو برای بررسی دقیق، نیاز به گذشت زمان است تا متوجه شویم سیر التیام به چه صورت است. مدت زمانی که مردم گله می کنند به این صورت است و ما ناگزیر هستیم برای به قطعیت رسیدن در اینکه نقص عضو صورت گرفته وعوارض ماندگار ایجاد شده است یا خیر، مدت زمانی را در نظر بگیریم تا پس از آن گزارش خود را به مرجع قضایی اعلام کنیم.
مرجع قضایی از ما سوال می کند که نوع صدمات را مشخص نمائیم و نیز اعلام کنیم نقص ماندگاری ایجاد شده یا خیر؟ و ما نمی توانیم بر روی احتمالات پاسخ دهیم از این رو سعی می کنیم در حداقل زمان ممکن به قطعیت برسیم تا پاسخ ما به مرجع قضایی کارشناسی شده و دقیق باشد تا در صورت لزوم از آن بهره گیرند.