«علی‌نامه» کهن‌ترین منظومه حماسی شیعی نیاز به معرفی دارد

: هنرمند نقال و پیش کسوت نمایش آیینی با اعتقاد به این که با کشف «علی‌نامه» باید تاریخ ادبیات را از نو نوشت، گفت: «علی نامه» قدیمی‌ترین منظومه شیعی است که با وجود قدمت آن به تازگی کشف شده و با تشریح جنگ جمل و صفین بیشتر جنبه حماسی را دارد.

به گزارش ابوالفضل ورمرزیار، هنرمند نقال و پیش کسوت نمایش آیینی و سنتی گفت: «علی نامه» منظومه ای در 12 هزار بیت است که 80 سال پس شاهنامه در سال 482، در نعت و منقبت حضرت علی(ع) سروده شده و شاعر آن فردی شیعی و گمنام به نام ربیع است.
وی ادامه داد: این منظومه علی رغم آن که هزار سال از سروده شدنش می‌گذرد اما به تازگی کشف شده است. تنها نسخه منحصر به فرد آن در کتابخانه قونیه ترکیه نگهداری می‌شود و البته نسخه چاپ شده آن، عید غدیر سال ۸۹ با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشین در دانشگاه تهران رونمایی شد.
ورمرزیار تصریح کرد: از افتخارات دوران هنری من این است که نخستین فردی هستم که پیش از رونمایی از نسخه چاپی این منظومه آن را نقالی کنم که به این واسطه نیز به عنوان خادم میراث علوی برگزیده شدم.
وی به اهمیت «علی‌نامه» در میان منظومه‌های عالم شیعه پرداخت و گفت: سه ویژگی مهم را می‌توان برای این منظومه برشمرد؛ نخست آن که کهن‌ترین منظومه حماسی شیعی است البته تا زمان کشف آن، «خاوران‌نامه» مربوط به قرن نهم هجری به این نام شهره بود اما با کشف «علی‌نامه» این قدمت به چهار قرن پیشتر باز می‌گردد.
این هنرمند ادامه داد: نظیرگویی شاهنامه فردوسی از دیگر ویژگی‌های این منظومه است که به لحاظ ابیات و داستان‌پردازی اقتباس از شاهنامه فردوسی است با این تفاوت که تفکر ربیع، شیعه دوازده امامی بوده است در حالی که فردوسی، شیعه اسماعیلیه است.
این هنرمند نقال و پرده‌خوان افزود: سومین ویژگی این منظومه آن است که در هیچ یک از تذکرة‌الشعرا و تاریخ ادبیات قدیم و جدید نامی از این کتاب و نویسنده آن به میان نیامده است. به اعتقاد من با کشف «علی‌نامه» باید تاریخ ادبیات از نو نوشته شود.
وی در مورد داستان‌پردازی «علی‌نامه» گفت: این منظومه در توصیف جنگ جمل و صفین است و جنبه حماسی دارد. شاعر در فرازهایی از این منظومه به جنبه های معرفت شناسی نیز توجه کرده است که نشان از اشراف او به مباحث طرح شده در تفکر شیعی دارد.
ورمرزیار گفت: با این تفاصیل، تصور می‌کنم که حق مطلب در مورد منظومه «علی‌نامه» و جایگاه آن در عرصه ادبیات شیعی و علوی ادا نشده است و باید محافل ادبی با برگزاری نشست های پژوهشی بیشتر در مورد ارزش ادبی آن تعمق و تأمل داشته باشند.