معماری حسینیه ارشاد؛ روح جدید در کالبد قدیم
تهران درون یکی از خیابان‌های شمالی خود از سال‌ها و دهه‌های به نسبت دور حسینیه‌ای را جا داده است که نام و آوازه اش را وامدار سخنرانی‌های تاریخی و اقدامات فرهنگی دینمداران نواندیشی همچون آیت الله شهید مرتضی مطهری، آیت الله شهید محمد مفتح و مرحوم دکترعلی شریعتی است. مجموعه‌ای مشتمل برتالار گردهمایی و مسجدی با گنبد و بی گلدسته که به حسینیه ارشاد مسما شده است.
- سال ۱۳۴۶ خورشیدی تاجری با کمک دو تن از دوستان نزدیکش در قطعه زمینی به مساحت دو هزار مترمربع در جاده قدیم شمیران بنای حسینیه را با هدف ترویج و تبلیغ دیانت و مذهب احداث کرد. شاید او خود آن زمان نمی‌دانست که در حال ورق زدن صفحه‌ای از تاریخ است.
آنچه موسسان حسینیه ارشاد در آغاز در ذهن داشتند تنها احداث عمارتی با ظاهر مدرن برای تبلیغات مذهبی روشنفکرانه بود. اما یک سال که گذشت بنای مسجدی دارای گنبد فیروزه‌ای بسیار بزرگ و ناهمساز به تالار حسینیه اضافه شد.
اینکه چرا در ساخت این مسجد گلدسته به کار نرفته و گنبد هم در ابعادی بزرگ و بی تناسب با اصل بنا ساخته شده هم خود حکایتی است.
البته تفاوت‌های حسینیه با تکایا و مساجد و دیگر مکان‌های مشابه به اینجا ختم نمی‌شد، اما همین تفاوت بافت معماری و ساختار درونی این مکان با دیگر مکان‌های مشابه گویای همه چیز درباره این حسینیه هم هست.
بیشتر بخوانید:
ساختمان حسینیه ارشاد که نقشه اش توسط یک معمار ارمنی به نام اوژن آفتاندلیانس طراحی شده بود که معمار تالار رودکی هم بود چنان با مراکز و بنا‌های مذهبی ایران متفاوت بود که از سوی عده‌ای به تقلیدی از کلیسا یا آمفی تئاتر نسبت داده می‌شد. به گونه‌ای که در یکی از مجلات آن روز تهران از آن با عنوان تالار باشکوه یاد شد و یکی از روزنامه‌ها آن را مسجد مدرن نامید.
اما چرا موسسان نوجوی حسینیه ارشاد دنبال فرا رفتن از الگوی تاریخی معماری حسینیه‌ها بودند؟ بنا به نظر یک فارغ التحصیل معماری موسسان حسینیه ارشاد می‌خواستند با ایجاد یک ساختمان نامتعارف روح جدیدی در کالبد تبلیغات مذهبی بدمند.
هرچه هست حسینیه ارشاد خود بدعتی است تام و تمام در تاریخ ایران و تشیع و علی رغم این امروز که بیش از نیم قرن از اقدام محمد همایون و شرکایش برای احداث بنای این حسینیه می‌گذرد این ساختمان خود به بخشی از میراث فرهنگی تهران بدل شده است.
نظرات بینندگان
وحید حری
| 
۱۲:۱۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۰۷
با سلام معمار اجرای خود طاق خشتی حسینیه پدر بنده بوده که متاسفانه اسمی از ایشون در اجرای این بنا نیست
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
