نقشآفرینی قضات در کاهش جمعیت کیفری در ایام نوروز/ از کاشت ۷۸۰ اصله درخت جنگلی در راستای مجازات جایگزین حبس تا تبلیغ کالای ایرانی توسط مقصر حادثه تصادف
به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ نهاد‌های جدیدی به منظور کاستن از تعداد محکومان به حبس پیش‌بینی شد که از جمله این نهادها «معافیت از کیفر، تعویق صدور حکم، تعلیق اجرای مجازات، نظام نیمه‌آزادی، قرار گرفتن تحت نظارت سامانه‌های الکترونیکی و آزادی مشروط است» که در خصوص هریک از این نهادها مواردی نظیر جرائم و مجازات قابل شمول نسبت به این نهادها، شرایط صدور، تکالیف پیش‌بینی شده برای مرتکب در خصوص هریک از این نهادها و ضمانت اجرای تخلف از دستور دادگاه بیان شده است.
همچنین در اجرای سیاست‌های کلی قضایی مصوب مقام معظم رهبری در زمینه حبس زدایی، "دستورالعمل ساماندهی و کاهش جمعیت کیفری زندانها" در ۳۳ ماده و ۶ تبصره در تاریخ ۹۵/۶/۱۷ به تصویب رییس قوه قضاییه رسید و از همان تاریخ تصویب لازم الاجرا است.
در ماده یک این دستورالعمل می‌خوانیم با عنایت به محدودیت‌های به‌عمل آمده در قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص قرار بازداشت موقت، مراجع قضایی مکلفند از صدور قرار‌های بازداشت موقت بجز موارد مطروحه در مواد ۲۳۷ و ۲۳۸ قانون مزبور و سایر قوانین که بازداشت موقت را تجویز کرده است، اجتناب نمایند. دادستان‌ها و معاونین آن‌ها در مقام تأیید قرار فوق مکلف به بررسی ضرورت قانونی و ملاحظه عواقب و آثار بازداشت‌ها به ویژه بر نوجوانان، جوانان، سالخوردگان و بیماران، می‌باشند.
انواع مجازات‌های جایگزین حبس طبق قانون مشتمل بر دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، محرومیت ازحقوق اجتماعی و جزای نقدی است. به‌عنوان نمونه در صورتی‌که حداکثر مجازات قانونی عمل ارتکابی سه ماه حبس باشد، طبق ماده ۸۳ قانون مجازات اسلامی مرتکب به حداکثر ۶ ماه گذراندن دوره مراقبت محکوم می‌شود. بدین ترتیب قانونگذار در قانون جدید مجازات اسلامی تخفیف و تبدیل مجازات را منضبط کرده است و بنای تدوین کنندگان قانون بر کاهش تعداد زندانیان و کاستن مجازات قرار گرفته است.
بازنگری و اصلاح قوانین، اجرای نظام نیمه آزادی (تعویق و تعلیق مجازات و اجرای آزادی‌های مشروط)، قرار دادن مجازات‌های جایگزین و استفاده از جزای نقدی و محرومیت‌های اجتماعی به جای حبس از عوامل موثر در کاهش جمعیت کیفری و حبس‌زدایی است. هر چند در قانون جدید مجازات اسلامی پیش بینی‌هایی در خصوص تعلیق، تعویق، تخفیف مجازات و آزادی‌های مشروط شده است، اما به نظر می‌رسد به صرف اتکاء به آن نمی‌توان رشد جمعیت کیفری کشور را کاهش داد.
گرچه تغییر قوانین بر اساس مقتضیات زمان می‌تواند در کاهش جرم موثر باشد، اما رهبر معظم انقلاب اسلامی بار دیگر بر این موضوع تاکید نمودند و در قانون برنامه ششم توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و ماده ۱۱۳ این قانون در زمینه پیشگیری از وقوع جرم و دعاوی و اصلاح مجرمان و کاهش جمعیت کیفری، تکالیفی را برای قوه قضاییه پیش بینی کرد.
بند ۳ ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور را مکلف ساخته است ضمن آگاهی دادن به مقامات قضائی در خصوص وضعیت آمار زندانیان و فضای آزاد زندان، ظرفیت پذیرش زندانیان را به‌صورت برخط و با رعایت جهات امنیتی در اختیار مقامات قضائی صلاحیت‌دار قرار دهد.
بر این اساس نقش قضات ناظر بر زندانها، شورا‌های حل اختلاف و اجرای احکام زندانها در کاهش جمعیت کیفری و تعیین تکلیف زندانیان تحت قرار بسیار مهم است، این در حالی است که حتی در ایام نوروز نیز شاهد صدور احکام مجازات‌های جایگزین حبس توسط قضات بودهایم.
کاشت و نگهداری ۷۸۰ اصله درخت درراستای مجازات جایگزین حبس
رئیس کل دادگستری استان کهگیلویه وبویراحمد در گفت: وگو با خبرنگار گروه حقوقی و قضایی با تاکید بر اجرای احکام سبز برای مرتکبان تصرف عرصه منابع ملی و تخریب محیط زیست از کاشت ۷۸۰ اصله درخت از نوع جنگلی توسط مجرمان خبرداد و گفت: این تعداد اصله درخت باید به مدت دوسال توسط این افراد نگهداری و مراقبت شود.
وی با بیان اینکه مجازات جایگزین حبس نه تنها موجب کاهش جمعیت کیفری بلکه موجب تنبیه مرتکب و احیای عرصه ملی می‌شود، افزود: دادگستری استان به جای مجازات حبس، جزای نقدی و مجازات‌های تادیبی و تعزیری مجرمانی را که به عرصه ملی تجاوز و آن را تخریب می‌کنند به غرس نهال در محدوده مورد تصرف و نگهداری از آن به مدت یک تا سه سال ملزم می‌کند.
جایگزین کردن محکومیت حبس ۷۳ زندانی در مراکز خدماتی
رئیس اداره پیشگیری‌های امنیتی انتظامی دادگستری سیستان و بلوچستان از جایگزین کردن محکومیت حبس ۷۳ زندانی در مراکز خدماتی به جای زندان خبر داد.
مقصر حادثه تصادف، مبلغ کالای ایرانی شد
قاضی دادگستری گنبد کاووس در رای ابتکاری مقصر حادثه تصادف را به جای زندان به تبلیغ کالای ایرانی مکلف کرد. این فرد در تصادف رانندگی، منجر به فوت یک نفر شده بود که از جنبه خصوصی جرم به پرداخت دیه و از جنبه عمومی جرم به زندان محکوم شد.
محکومین به حبس به استقبال از مسافران نوروزی و پذیرایی با شاخه گل از آن‌ها مکلف شدند+عکس
دادگاه عمومی بخش دستگردان در راستای اعمال مجازات‌های جایگزین حبس دو فرد محکوم را به استقبال از مهمانان نوروزی و اهدای شاخه گل به آن‌ها مکلف کرد.
ضارب محکوم، به نظافت حسینیه روستا به مدت یکسال مکلف شد
قاضی دادگاه کیفری دو شهرستان بیرجند در راستای اعمال مجازات‌های جایگزین حبس یک فرد محکوم را به نظافت حسینیه روستا به مدت یکسال مکلف کرد.
شکارچی متخلف به فعالیت‌های محیط زیستی مکلف شد
دادگاه کیفری دو شهرستان زیرکوه در راستای صدور احکام جایگزین حبس، یک شکارچی محکوم را به فعالیت‌های محیط زیستی و سایر امور مرتبط با محیط زیست مکلف کرد.
فرد محکوم، به انجام ششصد ساعت خدمات عمومی در واحد بهداری زندان مکلف شد
دادگاه کیفری دو بیرجند در راستای صدور احکام جایگزین حبس، یک محکوم را به انجام ششصد ساعت خدمات عمومی در واحد بهداری زندان مکلف کرد.
سارقان موتور به ترک اعتیاد و کسب مهارت‌های زندگی مکلف شدند
دادگاه تجدیدنظر استان خراسان جنوبی در راستای صدور احکام جایگزین حبس، دو محکوم به حبس را به ترک اعتیاد، عدم معاشرت با یکدیگر و یادگیری مهارت‌های اساسی زندگی مکلف کرد.
چاپ و نصب بیش از ۷۰ بنر با موضوعات پیشگیرانه در سطح شهر بندرعباس
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری هرمزگان گفت: در راستای اجرای قانون از اعمال مجازات در خصوص مجرمین بیش از ۷۰ بنر با موضوعات پیشگیرانه در سطح بندرعباس چاپ و نصب شده است.
احمدی منش اضافه کرد: با استفاده از ظرفیت‌های ایجادشده توسط پلیس راهنمایی و رانندگی استان هرمزگان، متهمین جرائم مرتبط با حمل و یا مصرف مشروبات الکلی و نیز تخلفات رانندگی را پس از احراز بزهکاری، در صورت تمایل آنان، به‌جای مجازات حبس، به انجام خدمات عمومی رایگان از جمله تهیه و نصب بنر‌های پیشگیرانه و حقوقی با موضوعات مختلف از جمله جرایم اولویت دار استان در سطح شهر بندرعباس مکلف نماییم.
بیشتر بخوانیم
نگارش مقاله علمی و حفظ احادیث، مجازات ۸ نفر از حاملان مشروبات الکلی
محکومیت عاملان آتش‌سوزی جنگل‌های بلوط به کاشت یک هزار و ۷۰۰ نهال درخت
محکومیت یک پزشک به نگارش مقاله علمی در مورد مضرات مصرف مشروبات الکلی
صدور حکم جایگزین حبس در جهت پاکسازی آثار تاریخی بیستون از زباله‌ها
غرس 20 اصله درخت، مجازات جایگزین حبس محکوم در میبد
تهیه پوشاک برای دانش آموزان نیازمند، جریمه راننده بی احتیاط
شکارچی متخلف به پرورش 200 قطعه سهره محکوم شد
نگارش 5 مقاله علمی، مجازات جایگزین حبس محکوم در قصور پزشکی
قاتل درختان به کاشت ۲۱۰ اصله نهال محکوم شد
لازم به ذکر است، رویه اخیر قوه قضاییه استفاده از مجازات های جایگزین حبس برای مرتکبان جرائم با حبس‌های کوتاه مدت است که به تهدید به مجازات بیش از تعیین مجازات توجه شده است اما نکته‌ای که در رابطه با مجازات‌های جایگزین حبس باید مورد توجه قرار گیرد این است که اعمال مجازات‌های جایگزین حبس در مورد جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور ممنوع است. همچنین سارقان مسلح و کسانی که مرتکب جرایم خشن شده‌اند از ظرفیت مجازات‌های جایگرین محروم هستند.
