هفت سین طلایی در موزه ملی ایران / طلایی های ارزشمند به نمایش در آمد + تصاویر

21:43 - 02 فروردين 1397
کد خبر: ۴۰۷۵۰۶
نوروز امسال فرصتی استثنایی برای بازدید از هفت اثر باستانی ارزشمند و شناخته شده ایران در کنار هم است.

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، همزمان با نام گذاری سال 1397 به نام حمایت از تولید ملی، هفت اثر ارزشمند باستانی از گنجینه موزه ملی ایران بیرون آمده و هفت سین ارزشمند از آثار باستانی ایران را تشکیل داده است. هفت اثر زرین شامل صورتک قوچ تپه حصار، جام کلاردشت، پلاک زیویه، جام مارلیک ، حلقه قدرت ارجان، دستبند زرین مرصع جوبجی استان خوزستان و تکوک (ریتون) همدان است. این آثار ارزشمند گویای طراحی ، ظرافت ، اندیشه و توانایی منحصر به فرد هنرمندان ایرانی در ساخت و تولید کالای هنری از دیر باز است. این آثار همزمان با نوروز در طبقه نخست موزه ایران باستان موزه ملی به نمایش درآمده است.

هفت شاهکار باستانی طلایی ایران در موزه ملی ایران + تصاویر

جام کلاردشت

دشت کلاردشت در جبهه شمالی رشته‌کوه البرز در ارتفاع ۱۲۰۰متری از سطح دریا قرار دارد و ییلاق تابستانی محبوب مردم تهران است. در ۱۳۱۳ خورشیدی و حین ساخت کاخ تابستانی پهلوی اول، گور‌هایی از دوره آهن آشکار شد، اما بررسی باستان‌شناختی در آنجا انجام نشد. اشیاء به‌دست‌آمده به “گنجینه کلاردشت” معروف گردیده که شامل سلاح و ظروف از فلزات قیمتی است.

جام معروف به جام کلاردشت با بلندی ۱۰ سانتی متر دارای نقش برجسته سه شیر است که سر آنها به صورت جداگانه کار شده و بر روی بدنه جام پرچ شده است. بر روی ران و گونه های شیرها نقش گردونه خورشید و نیز تزیینی شبیه دو گل کوچک بر روی پای جلوی آنها دیده می شود. بالا و پایین جام با یک ردیف نقش زنجیره ای تزیین شده و در کف آن نقش ترنج هندسی محصور در نوار زنجیره ای که درون آن گل های شش پر حک شده، دیده می شود. این جام از نظر سبک به دوره‌‌هایی بین ۱۰۰۰ تا ۶۰۰ پیش از میلاد تعلق دارد.

هفت شاهکار باستانی طلایی ایران در موزه ملی ایران + تصاویر

جام مارلیک

مارلیک در دره گوهر ‌رود در شهرستان رودبار گیلان واقع شده است. این گورستان روی صخره‌‌ای طبیعی قرار گرفته و ۵۳ گور آن کاوش شده که در ترتیبی نامنظم در قسمت‌های آزاد بین تخته‌سنگ‌ها جای گرفته اند. گورستان از حدود ۱۴۰۰ تا ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد و حتی پس از آن مورد استفاده بوده است. در برخی گورها اشیاء مربوط به چند دوره دیده می شوند که احتمالا نشان از چندین تدفین پی‌در‌پی در یک گور طی زمان های مختلف است.

این اثر یکی از جام های طلای حاصل از کاوش گورستان مارلیک است که از گور ۲۶ به دست آمده و متعلق به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پیش از میلاد است. ۶/۱۸سانتی متر ارتفاع دارد و به صورت نقش حکاکی برجسته با چهار گاو بالدار اسطوره ای تزیین شده است. سر گاوها به صورت برجسته و با تکنیک چکش کاری از بدنه ظرف بیرون آمده است. هر جفت از گاوهای بالدار به شکل قرینه در حال بالا رفتن از یک درخت تزیینی نخل مانند هستند. این حیوانات تخیلی در نهایت تحرک و جانداری نمایش داده شده و بر روی پاهای عقب ایستاده اند.، پاهای جلو را بالا آورده و در اطراف تنه و شاخه های درخت تکیه داده اند. لبه جام با نوار مفتولی بسیار نازکی بصورت فشرده و متراکم تزیین شده و در محل اتصال بدنه جام به کف، دارای برآمدگی تقریبا زاویه داری است. ترکیب نقوش حیوانات بالدار و درخت موسوم به درخت زندگانی بیشتر در دوره آهن در هزاره اول پیش از میلاد در ایران و بین النهرین رواج داشته است.

هفت شاهکار باستانی طلایی ایران در موزه ملی ایران + تصاویر

تکوک زرین هخامنشی

تکوک زرین هخامنشی منسوب به همدان با ارتفاع ۹/۲۹ و عرض ۱۹ سانتی متر و وزن ۱۹۳۰ گرم از دو بخش جامی قیف مانند و بدنه شیر بالدار تشکیل شده است. جام با شیار‌های افقی و گل لوتوس و نخل و پیچکی تزیین شده که در جلوی بدنه به یک شیر بالدار متصل می‌شوند. شیر به صورت نشسته با دست‌های به جلو و بال¬های شیارداری در دو طرف ساخته شده است. دهن شیر باز و دندان‌ها و زبان آن قابل مشاهده است. پنجه‌های شیر به سمت جلو قرار دارد. بال‌ها تو خالی و از دو ورقة زرین به هم لحیم شده، ساخته شده اند، بال‌ها دارای دو ردیف پر‌های ریز ظریف و سه ردیف پر‌های بلند هلالی هستند.

در دهان باز شدة شیر، زبان نصب شده و در پشت آن سوراخ آبریز وجود دارد که دیده نمی‌شود. این شی زرین احتمالا متعلق به ظروف تشریفاتی شاهانه بوده و استفاده از تکوک‌هایی به اشکال مختلف از هزاره اول پیش از میلاد تا دوران اسلامی در شرق نزدیک رواج داشته است.

هفت شاهکار باستانی طلایی ایران در موزه ملی ایران + تصاویر

دستبند زرین مرصع جوبجی

در سال ۱۳۸۶ خورشیدی در هنگام خاکبرداری و عملیات عمرانی در نزدیکی روستای جوبجی در شهرستان رامهرمز استان خوزستان، یک آرامگاه شاهی متعلق به دوره عیلام نو (سده ۶ پیش از میلاد) کشف شد. متأسفانه پیش از اینکه باستان‌شناسان بتوانند کاوش‌های نجات‌بخشی انجام دهند، آرامگاه تا حد زیادی تخریب شده بود. سازه شامل یک اتاقک گور زیرزمینی سنگی در جهت شرقی ـ. غربی با ابعاد ۴ ٫ ۵ متر طول و ۲ ٫ ۲ متر پهنا است که از طریق پلکان در غرب قابل دسترس و احتمالاً روی این فضا گنبدی وجود داشته است. کشف آرامگاه جوبجی و ذکر نام شوتروک نَهونته، اهمیت منطقه رامهرمز را در تاریخ عیلام نشان می‌دهد. در آرامگاه دو تابوت مفرغی وان شکل کشف شد که در آن‌ها دو شاهزاده خانم حدودا ۱۷ و ۳۵ ساله از اعضای یک خانواده سلطنتی همراه با مقدار زیادی اشیاء، دفن شده بودند. در میان مجموعه متنوع آثار زرین و مفرغی کشف شده از این آرامگاه دستبندی زرین با کتیبه از دوره عیلام نو، نیمه اول قرن ششم پیش از میلاد، ترصیع شده با عقیق با ابعاد ۶×۶ ٫ ۹ سانتی متر جلب توجه می‌کند. این دستبند از سه قطعه تشکیل شده که به یکدیگر وصل می‌شوند. این دستبند ترکیبی از طلا و سنگ عقیق است.
 
هفت شاهکار باستانی طلایی ایران در موزه ملی ایران + تصاویر

حلقه قدرت ارجان

ارجان نام شهر باستانی و استانی متعلق به دوره عیلام میانی که در مرز خوزستان و فارس واقع‌شده است. بقایای شهر در 12 کیلومتری شمال شرقی بهبهان در دو طرف رود مارون قرار دارد. در سال 1361 خورشیدی در نزدیکی این محوطه، آثار یک آرامگاه متعلق به حدود هزاره دوم پیش از میلاد و دوره عیلامی کشف شد. این آرامگاه حاوی تابوتی بزرگ از جنس مفرغ بود که به همراه آن یک حلقه طلایی، 98 دکمه زرین، یک خنجر، یک میله نقره‌ای، تُنگ و ساغر و یک سینی و ده ظرف استوانه‌ای شکل برنزی متعلق به 800 سال پیش از میلاد ، پیدا شد. ویژگی این آرامگاه استفاده از ملاط قیر و اندود گچ برای جلوگیری از نفوذ رطوبتِ هم‌جواری با رودخانه مارون بوده است.
یکی از کشفیات مهم این محوطه تاریخی، حلقه قدرت زرینی است که در دست چپ متوفی قرار داده شده است. این حلقه دارای دسته استوانه ای هلالی شکل تو خالی است که دو انتهای آن به دو صفحه بیضی شکل ختم می شود. قسمت داخلی این صفحه ها به طور قرینه با نقش دو شیر بالدار که در دو طرف درخت مقدس ایستاده اند تزیین شده است. دورتادور نقوش نقش گیس باف دیده می شود. در زیر پای شیرها سه ردیف نقش به صورت طاق هلالی شکل کنده شده و بر روی دسته، شیارهایی ایجاد شده که انتهای آنها به یک گل دوازده پر در قسمت بیرونیِ دو صفحه، ختم می شود. این حلقه دارای کتیبه ای به خط میخی عیلامی در قسمت دسته است که ترجمه آن کیدین هوتران پسر کورولوش است.

هفت شاهکار باستانی طلایی ایران در موزه ملی ایران + تصاویر

صورتک قوچ تپه حصار

یکی از شاهکار‌های به نمایش درآمده در موزه ملی ایران در قالب شاهکار‌های زرین هنر ایران، صورتک قوچ تپه حصار می‌باشد. به گزارش روابط عمومی موزه ملی ایران، په حصار دامغان از تپه‌های پیش از تاریخ در فلات مرکزی ایران و در ۲ کیلومتری جنوبی شرقی شهر دامغان در استان سمنان است. تپه حصار با ۱۶۰ هکتار وسعت برای نخستین‌بار در سال ۱۳۱۲ مورد کاوش قرار گرفت. این کاوش‌ها نشان داد که این تپه باستانی دارای سه دوره اصلی فرهنگی از اواخر نوسنگی تا پایان دوره آهن، یعنی حصار ۱ تا ۳ است.
بررسی‌های صورت گرفته در مرحله دوم باستان‌شناسی در سال ۱۳۵۵ نشان داد که تپه حصار در هزاره‌های چهارم و سوم پیش از میلاد یکی از مراکز مهم تولید انواع اقلام صادراتی نظیر اشیای سنگی و فلزی در فلات ایران بوده است. براساس یافته‌های بدست آمده تاریخ قدیمی‌ترین لایه‌های تپه حصار به اواسط هزاره پنجم قبل از میلاد باز می‌گردد و استقرار در آن تا حدود عصر آهن ادامه داشته است.
یکی از یافته‌های جالب این محوطه صورتک طلایی قوچ با شاخ‌های بلند و پیچیده است که از لایه ۳ C. حصار به دست آمده. این اثر که از ورقه بسیار نازکی از طلا ساخته شده، به صورت جفت بوده و با توجه به سوراخ‌هایی که پیرامون آن دیده می‌شود، احتمالا به عنوان تزیین بر روی لباس دوخته می‌شده است.
 
هفت شاهکار باستانی طلایی ایران در موزه ملی ایران + تصاویر
پلاک زیویه

زیویه نام قلعه‌ای باستانی در استان کردستان و حدود ۴۰ کیلومتری شرق شهر سقز قرار دارد. این منطقه بخشی از قلمرو حکومت ماناها بوده که در هزاره اول پیش از میلاد در منطقه حکمرانی می کردند که کتیبه‌های سارگون دوم (۷۰۵-۷۲۲ پیش از میلاد) پادشاه آشور به آن ها اشاره شده است.

قلعه دارای یک دروازه بزرگ و تالاری با ستون‌های چوبی و نیز چند بنای دیگر است. مجموعه یافته‌هایی که با نام زیویه شناخته می‌شوند، شامل آثار زرین، سیمین و عاج است که احتمالا در دهه ۱۳۲۰ خورشیدی در پائین قلعه در یک گور کشف شده اند. همه این اشیاء به دلیل تأثیر سبک‌های مختلف (آشوری و سکایی) برای کارشناسان تاریخ هنر جالب توجه هستند، اما بافت باستان‌شناختی آن‌ها را نمی‌توان بازسازی کرد.

پلاک زرین با دو ردیف نقش برجسته از جانوران ترکیبی و اساطیری که در مرکز هر ردیف یک درخت زندگی وجود دارد. در ردیف بالایی با بزهای کوهی و در ردیف پایین با گاوهای بالدار در میان گرفته شده است. جانوران ترکیبی رو به سوی درخت دارند. این جانوران اکثرا ترکیب انسان، پرنده و گاو هستند. در گوشه هر ردیف، نقش خرگوش نیز ایجاد شده و دور تا دور پلاک ردیفی از نقوش گیاهی شبیه میوه کاج به صورت برجسته قرار دارند. دو ردیف نقش با یک نوار مارپیچی از هم جدا شده اند.



ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *