احیا چله کوچک با بچه ها/ کوسه گلین نوید بهار داد

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، کودکان کوسه شده اند، شعر می‌خوانند و بازی می‌کنند. در میان شادی شان به پیشواز بهار رفته و آیین‌های را یاد می‌گیرند که طی هزاره‌ها در دل ایران شکل پیدا کرده است. چله کوچک و کوسه گلین حالا سالهاست فراموش شده اند و کمتر جایی می‌توان برگزاری آن را دید. امسال فعالان میراث فرهنگی کاشان برنامه ویژه‌ای برای این آیین داشتند تا آن را به کودکان یاد دهند و رسوم ایرانی را زنده نگه دارند.

 

امیر سهرابی، پژوهشگر و مدیر موزه عروسک و اسباب بازی کاشان در این باره به می‌گوید: در این سال‌ها بیشتر جشن سده مطرح شد، اما یک آیین در حال فراموشی است. چله کوچک و مراسم کوسه گلین آیین در حال فراموشی است. در چله کوچک در استان‌های مرکزی، همدان، زنجان، آذربایجان غربی، کردستان و معمولا توسط چوپانان برگذار می‌شود آیینی است که بانام‌های کوسه، کوسه گلین، آق کوسا قاراکوسا شناخته می‌شود. کوسا باقیمانده یک آیین مرتبط با باروری وزایش دام و از طرفی جشنی برای تاب آوری سردترین روز‌های زمستان ونویدبخشی گرم شدن زمین در جوامع روستایی است.

 

او در توضیح کوسه گلین می‌گوید: کوسه گلین توسط چوپان‌های حوزه زاگرس انجام می‌شده است. یک چوپان تبدیل به کوسه می‌شود، روی خود پوست می‌اندازند، شاخ می‌گذارد و زنگوله و نماد‌های مرتبط به زایش و باروری را به خود آویزان می‌کنند. یک مرد دیگر هم لباس زنانه می‌پوشد و زن کوسه می‌شود. این‌ها در روستا می‌گردند، در خانه‌ها را میزنند و وارد خانه‌ها می‌شود.

سهرابی اضافه می‌کند: ترانه‌های در پیشواز بهار می‌خوانند و نوید رفتن زمستان را می‌دهند. وسط مراسم کوسه خودش را به مردن میزند. زن صاحبخانه روغن زرد بر دهن کوسه می‌گذارد و او زنده می‌شود و ترانه‌ها را ادامه می‌دهد. در آخر هدایایی از صاحبخانه می‌گیرند و می‌روند.  

 

پژوهشگر آیین‌ها و بازی‌ها با اشاره به آموزش بچه‌ها در چنین رویداد‌هایی می‌گوید: در موضوعات آیینی ما تعداد زیادی ترانه ها، نمایش‌ها و گونه‌هایی خاص ادبیات عامیانه وجود دارد که ابعاد متنوع اجرایی دارد و کلی موسیقی و بازی در آن ها نهفته است.  بچه ها به دلیل ساده و صمیمی بودند آن به راحتی با آن ارتباط برقرار می کنند و از آن لذت می برند.

 

 

سهرابی با اشاره به چند وجهی بودن این آیین ها می گوید:  میراث ناملموس را نمی توان با مقاله به بچه های یاد داد. آنها با لذت این آیین را اجرا می کنند و در آن نقش دارند و در یادشان می ماند. میراث ناملموس ایران باید با آموزش های اینچنین در بین نسل ها ماندگار شود تا خطر فراموش شدن آن را تهدید نکند.