آسمان صاف روابط تهران - مسکو - آنکارا / ائتلاف ایران، روسیه و ترکیه کلید حل بحران سوریه

گروه سیاسی : رایزنی 5 ساعته روز پنجشنبه "چاووش اوغلو" وزیر خارجه ترکیه در تهران که بسیاری آن را حول محور اتفاقات میدانی سوریه دانسته‌اند، بار دیگر تغییر رفتار سیاسی آنکارا پس از کودتای نافرجام 15 جولای را نمایان کرد.

چاووش اوغلو که قصد دهلی پایتخت هند را کرده بود، در میانه راه به تهران آمد تا با همتای ایرانی‌اش در باب آخرین تحولات منطقه به رایزنی بپردازد؛ منطقه‌ای که این روزها محوری ترین موضوع  آن، سوریه و افول تروریست‌های تکفیری در آن است. آنکارا با فرستادن رئیس دستگاه دیپلماسی‌اش به تهران بار دیگر نشان داد که قصد تجدید رفتار اشتباه گذشته خود را در قبال همدستی با آمریکایی‌ها و سعودی‌ها در حمایت از تروریست‌های تکفیری دارد.

تغییر رفتار منطقه‌ای ترکیه در پساکودتا

بی‌تردید سردمداران ترکیه بویژه شخص رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور، پس از کودتای نافرجام 15 جولای، با واقعیت‌های زیادی در سپهر سیاسی منطقه مواجه شدند؛ مواجه اردوغان با این واقعیت‌ها به تغییر رفتار منطقه‌ای او و دولت متبوعش منجر شده است.

اردوغان در یکی از نخستین واکنش‌های خود در قبال کودتای 15 جولای، ضمن انتقاد از رفتار مزورانه سعودی‌ها، به قدردانی از بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه پرداخت تا به نوعی به صورت تلویحی از تلاش مذبوحانه حدود 5 ساله خود برای سرنگونی وی تبری بجوید.

ملاقات پوتین و اردوغان در سن‌پترزبورگ
      
سران ترکیه در راستای تغییر رفتار منطقه‌ای‌شان در پساکودتا، تصمیم گرفتند به مسکو و تهران نزدیک شوند؛اردوغان در نخستین سفر خارجی‌اش پس از کودتا، روسیه را برگزید و در سن پترزبورگ به دیدار پوتین رفت؛ سران آنکارا پیش‌تر نامه عذرخواهی خود را بابت سقوط جنگنده سوخو 24 روانه کاخ کرملین کرده بودند؛ پوتین رئیس جمهور روسیه نیز با آغوش باز از همتای تُرکش استقبال کرد؛ وی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با اردوغان گفت که ترکیه برای بهبود روابط با روسیه ابزار تمایل کرده و تحریم‌ها علیه آنکارا به تدریج برداشته خواهد شد و اختلافات با ترکیه درباره بحران سوریه نیز قابل حل است.

اردوغان نیز موضعی مشابه با همتای روس خود اتخاذ کرد و در مصاحبه با خبرگزاری تاس، گفت: "راه حل بحران سوریه بدون روسیه نمی‌تواند به دست آید، ما می‌توانیم بحران سوریه را تنها با همکاری با روسیه حل کنیم".

وقوع اتفاقات قشنگ در ترکیه، تعبیری بود که "بنعالی ییلدریم"، نخست وزیر ترکیه پس از دیدار اردوغان و پوتین به زبان راند؛ ییلدریم طی سخنانی در کاخ نخست وزیری ترکیه، اعلام کرد که ما به زودی اتفاقات قشنگی را در سوریه و سایر کشورهای منطقه شاهد خواهیم بود؛ این مرحله شروع و گام‌های آن برداشته شده است. به زودی با هم شاهد نتایج آن خواهیم بود.

تشکیل ائتلاف ایران – روسیه – ترکیه پیرامون بحران سوریه

اما با سفر چندی پیش محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان به ترکیه، نگرانی‌ ابراز شده از سوی پایگاه صهیونیستی دبکا فایل مبنی بر تشکیل ائتلاف ایران – روسیه – ترکیه پیرامون بحران سوریه رنگ واقعیت به خود گرفت؛ بسیاری از تحلیلگران نیز سفر ظریف به ترکیه را در راستای ایجاد ائتلاف سه جانبه میان ایران، روسیه و ترکیه برای حل و فصل معضل سوریه ارزیابی کردند.

بیانیه مشترکی که در جریان سفر ظریف به ترکیه منتشر شد، گمانه‌زنی‌ها در مورد ائتلاف سه‌جانبه روسیه - ایران - ترکیه در رابطه با سوریه را افزایش داد؛ روز دوشنبه هفته گذشته "بنعالی ییلدریم" نخست وزیر ترکیه طی سخنانی در پارلمان این کشور تاکید کرد که "هیچ کشوری همانند ایران و ترکیه مشکلات منطقه را درک نمی‌کنند و این دو بهترین راه حل را برای خاتمه بحران سوریه ارائه خواهند داد".

الشرق الاوسط روزنامه سعودی در رابطه با ائتلاف شکل گرفته اخیر نوشته است، "ایده ایجاد یک ائتلاف سه‌جانبه میان ایران، ‌روسیه و ترکیه نخستین بار در زمانی مطرح شد که رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه در سن پترزبورگ با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود دیدار کرد. این دیدار باعث از بین رفتن ماه‌ها تنش میان دو کشور و به تصمیم‌گیری در مورد همکاری روسیه و ترکیه در سوریه منجر شد".

پایگاه خبری ایتارتاس روسیه نیز در همین رابطه نوشت: گرایش برای ایجاد همکاری‌های بیشتر بین ایران و روسیه از یک سو و تلاش برای ایجاد روابط بهتر بین تهران و رقیب منطقه‌ای‌اش یعنی ترکیه از سوی دیگر سبب ایجاد برخی تحلیل‌های امیدوار کننده نسبت به ایجاد یک مثلث استراتژیک در منطقه خاومیانه شده است. مثلثی که به تعبیر نویسنده مطلب ایتارتاس می‌تواند بر بحران سوریه فائق آید و فضای ژئوپلتیکی منطقه را دستخوش تغییر کند.

کلید حل بحران سوریه

روزنامه ترکیه‌ای "دیلی صباح" نیز که به حزب حاکم عدالت و توسعه نزدیک است، کلید حل بحران سوریه را ائتلاف ایران، ترکیه و روسیه دانست و در تحلیلی متذکر شد:"از آنجایی که عدم تمایل آمریکا و غرب به حل و فصل بحران سوریه کاملا عیان و مبرهن است، تهران، مسکو و آنکارا می‌توانند با نقش آفرینی مثبت و تعامل پایدار، به بحران سوریه خاتمه دهند و صلح را پس از بیش از 5 سال برای مردم این کشور به ارمغان بیاورند".

اما نشانه‌هایی که اخیرا از تغییر رفتار منطقه‌ای ترکیه بروز یافته است، دمشق را هم نسبت به فروکش کردن بحران و پایان کار تروریست‌ها، امیدوار کرده است؛ "فیصل مقداد" معاون وزیر خارجه سوریه ضمن استقبال از تجدید رفتار سردمداران آنکارا،  از ترکیه خواسته که به نصایح ایران و روسیه گوش فرا بدهد و به مسیر درست که به نفع منطقه باشد، بازگردد.