رقابت بی باک‌ها و با باک‌ها در پایتخت/ کاهش 36 درصدی تعرفه واردات موتورهای هیبریدی

: کارشناسان بخش زیادی از آلودگی هوا را متعلق به منابع متحرک می دانند. این در حالی است که موتورسیکلت های بنزینی فاقد معاینه فنی با میزان آلایندگی چهار تا هشت برابری نسبت به خودروهای فاقد معاینه فنی بیش از سایر منابع متحرک در جایگاه اتهام قرار دارند.

آن هم در شرایطی که زیرا با وجود آلایندگی زیادی که با سوزاندن بنزین موجود در باک خود به خورد مردم می دهند زیر بار هیچ معاینه فنی نمی روند. درچنین اوضاعی این سئوال مطرح می شود که آیا ورود موتورسیکلت های برقی یا بی باک به پایتخت می تواند مرهمی بر تن آلوده از دود این شهر باشد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی میزان، امروز بهترین پیشنهاد فرار از ترافیک در پایتخت برای افرادی که عجله دارند، استفاده از موتورسیکلت است. موتورهایی که با آلایندگی و سر و صدای زیاد معنایی برای قوانین راهنمایی و رانندگی قائل نیستند. با این اوصاف بدیهی است که این وسیله حمل و نقلی به یک معضل شهری تبدیل شود تا جایی که بخش زیادی از تلاش های مدیران شهری و اخبار رسانه ها را به خود اختصاص دهد.

براین اساس چندی پیش رسانه ها خبر از ورود موتورسیکلت های برقی به پایتخت دادند تا راه حلی مناسب برای خارج کردن موتورسیکلت های بنزینی از شهرها باشند. به عقیده ولی الله آذروش مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران در حال حاضر حدود 3.5 میلیون موتورسیکلت در سطح پایتخت تردد می کنند که میزان آلایندگی شان چهار تا هشت برابر خودروهای سواری فاقد معاینه فنی است. همچنین طبق آمار بیش از 60 تا70 درصد تصادف هایی که در سطح شهر اتفاق می افتد مربوط به موتورسیکلت ها است. جالب اینکه مالک حدود 3 میلیون موتورسیکلت حاضر به انجام معاینه فنی نیستند

موضوعی که اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان محیط زیست هم آن را تایید می کند. دلیل آن هم شاید همان بحثی باشد که آذروش آن را نبود فرهنگ سازی می نامد. وی در این باره به میزان می گوید: با وجود اختصاص 10خط به منظور معاینه فنی موتورسیکلت ها اما تعداد مراجعه آنها بسیار اندک است. می توان گفت از ابتدای سال تا کنون تنها حدود 300 تا 350 موتورسیکلت در سطح شهر تهران برای معاینه فنی مراجعه کرده اند.این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل شاید حدود نیم درصد افزایش داشته است که به طور قطع قابل قبول نیست.
از مراجعه نکردن موتورسیکلت ها به مراکز معاینه فنی که بگذریم، این وسایل نقلیه دو چرخ مدت کمی پس از استفاده استاندارد اولیه خود را از دست می دهند و به یک وسیله حمل و نقلی دوزا و آلاینده تبدیل می شوند. به گفته کهرم اگر موتور سیکلتی در ابتدا استاندارد داشته است زمانی که حجم زیاد بار و مسافر را به آن تحمیل می کنیم، پس از 30 دقیقه استاندارد خود را از دست می دهد، براین اساس در حال حاضر تعداد زیادی از این وسایل در کشور فاقد استاندارد است.

دو چرخ‌های بنزینی که فاقد کاتالیست هستند
نکته دیگر اینکه تولید این دسته وسایل نقلیه در داخل هم با اما و اگرهایی روبرو است. به گفته آذروش در حالی که امروز در دنیا از کاتالیست به عنوان مانعی برای انتشار گازهای آلاینده در موتورسیکلت ها استفاده می شود تمام موتورسیکلت های تولید شده در کشور فاقد کاتالیست است. از سوی دیگر موتور سیکلت ها حداقل استاندارد یورو 2 را باید رعایت کنند، که متاسفانه اینچنین نیست.

حال با معایبی که از موتورسیکلت های بنزینی گفته شد موتورسیکلت های برقی یا بی باک به خیابان های پایتخت می آیند تا با مجهز بودن خود به شارژ برقی، از حجم آلایندگی هشت تا چهار برابری موتورسیکلت های بنزینی نسبت به خودروهای فرسوده بکاهند و کمی از آلودگی صوتی پایتخت را نیز کم کنند. این موتورها با انتقاداتی نیز روبرو هستند از جمله سرعت کم آنها اما اتفاقا برای شهر پر ترافیک و ازدحامی مانند تهران؛ شاید این عیب، یک حسن باشد تا بدین صورت از سهم موتورسیکلت ها در تصادف ها نیز کاسته شود.

یکی از این منتقدان این موضوع محمد هادی حیدر زاده، مدیرکل محیط زیست استان تهران است. به باور وی توپوگرافی شهر تهران به طور غالب شمالی - جنوبی و دارای شیب بوده که در این پروژه این مسئله دیده نشده و متاسفانه تمام دستگاههای دولتی و غیردولتی این پروژه را بدون در نظر گرفتن زیرساخت های مناسب آن آغاز کرده اند.

این در حالی است که کهرم با رد ادعای مناسب نبودن موتور سیکلت های برقی با شرایط جغرافیایی تهران اظهار می کند، باید موتور سیکلت های برقی را با وضعیت فعلی مقایسه کرد، سپس نظر داد. دهلی پایتخت هندوستان یکی از شهرهایی است که از این موتورسیکلت ها استفاده می کند. تهران نیز با هر شیب و توپوگرافی که دارد می تواند از این وسایل نقلیه استفاده کند زیرا حداقل صرفه استفاده از این موتورها این است که بنزین نمی سوزاند. در شرایط بحران آلودگی هوا در کلان شهر های کشور، این نکته بسیار مثبتی است.

سبز کردن بخشی از حمل و نقل شهری
نگاه منتقدان هر چه باشد، طرفداران ورود این موتورسیکلت ها این وسیله حمل و نقلی را حتی راهی برای کمک به شهرداری برای سبز کردن بخشی از حمل و نقل شهری می دانند تا بدین صورت بتواند بخشی از پیشنهاد استاندار تهران به شهرداری برای « در دست گرفتن مدیریت آلودگی هوای پایتخت منهای دریافت بودجه» را عمیاتی کند.

به عنوان مثال رحمت الله حافظی، رئیس کمسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران در این خصوص می گوید: شهرداری می تواند با توسعه موتور سیکلت های برقی و نیز خودروهای هیبریدی و در واقع جایگزینی حمل و نقل سبز با سیستم حمل و نقل فعلی به طور کل بخشی از هزینه های آلودگی هوا را حذف کند. در این صورت می توان گفت با انتقال فعالیت های حمل و نقلی شهرداری به حمل و نقل سبز می تواند بخش عمده ای از مسئولیت کنترل آلودگی هوای تهران را بدون دریافت بودجه در دست داشته باشد.

این در حالی است که به گفته حسین افشین، مدیر پروژه موتورهای برقی و حمل و نقل هیبرید نهایت سخت گیری برای انتخاب موتورسیکلت های بی باک به کار رفته است.
به گفته وی بسیاری از موتورهایی که برای بررسی آمده بودند، استانداردهای لازم را نداشتند. ما سخت‌گیرانه نگاه کردیم؛ چرا که معتقدیم تکنولوژی که برای نخستین بار قرار است وارد کشور شود، باید موفق باشد.

افشین، روند ارائه مجوز را به موتورسیکلت های برقی اینگونه تشریح می کند؛ 20 نوع موتور به ما معرفی شده بود که در نهایت پس از بررسی ها 6 نوع آنها که متعلق به 4 شرکت است، تاییدیه گرفته اند و در تست ها موفق بوده اند. 5 شرکت دیگر هم هستند که تاییدیه مشروط به آنها داده شده و قرار است اشکالاتی که داشته اند را رفع کنند و دوباره از آنها تست بگیریم تا بتوانند محصولاتشان را به مردم عرضه کنند.

چشم انتظاری بیش از 10 هزار نفر متقاضی خرید
اظهار نظرهای اعلام شده درباره دقت در انتخاب این موتورسیکلت ها و نیز مزایای آنها باعث شده است که به گفته اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران در حال حاضر بیش از 10 هزار نفر متقاضی خرید موتورسیکلت های برقی هستند. این در حالی است که طبق برنامه 5 ساله برای شهر تهران 40 هزار موتور سیکلت برقی در نظر گرفته شده است.
رئیس کمیته حمل و نقل شورای شهر تهران تاکید می کند که این متقاضیان می توانند 85 درصد از قیمت موتور سیکلت برقی را که بین هشت تا 12 میلیون تومان تخمین زده می شود را با بهره صفر درصد از بانک شهر وام بگیرند. همچنین دولت برای واردات این مُدهای حمل و نقلی جدید تعرفه واردات را از 40 درصد به چهار درصد کاهش داده است.

مزایای بی شمار این موتورسیکلت ها به واسطه حمایت های شهرداری تهران همچون ایستگاه های شارژ رایگان که به معنی هزینه رایگان سوخت است و نیز وام های صفر درصد بهره افزایش یافته است به گونه ای که به گفته شاکری در حال حاضر 3 ارگان از جمله شرکت پست اعلام آمادگی کردند که به‌محض آغاز فروش به‌طور کلی موتورسیکلت‌های برقی را جایگزین موتورهای فعلی مورد استفاده خود قرار دهند تا بدین صورت هزینه های خود را به صورت چشمگیری کاهش دهند.

گفته شده است در مرحله اول منطقه 12 تهران برای استفاده از موتور سیکلت های برقی انتخاب شده، اما در آینده و پس از پایان زمان اجرای این طرح به صورت پایلوت و تامین زیرساخت ها در سایر مناطق، به تدریج استفاده از موتورسیکلت های بنزینی در مناطق مختلف تهران، به ویژه مناطقی که از نظر آلودگی هوا مشکلات بیشتری دارند، محدود خواهد شد.

عاری بودن منطقه 12 از موتورسیکلت‌های بنزینی موضوعی است که در شورا و شهرداری به تصویب رسیده اما اجرایی شدن آن به فراهم شدن زیرساخت‌ها موکول شده است.اکنون بعد از انتشار همه اخبارها و اظهار نظر ها هفته آینده نمایشگاهی در بوستان گفت و گو به موتورسیکلت های بی باک پایتخت خوش آمد می گوید. بنابراین باید منتظر ماند و دید این موتورسیکلت ها با وجود استقبال گرمی که از حضور شان در شهر شده است، همانند نام شان از کاهش آلودگی صوتی و هوا در پایتخت باکی ندارند؟ یا به تدریج مشکلات جدید تری را برای مالکان خود ایجاد خواهند کرد تا عطایش را به لقایش ببخشند.

گزارش: لیلا موسوی نسب