همنشینی داستان‌نویسان جوان با نویسندگان کهنه‌کار

به گزارش گروه فرهنگی به نقل از روابط عمومی بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، در حالی که بسیاری از موسسات و انتشارات‌ها در تب و تاب برپایی غرفه و عرض‌اندام در نمایشگاه کتاب بودند، بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، فرصت را برای برگزاری دوره‌های آموزشی شعر و داستان مغتنم شمرد تا به بهانه حضور نویسندگان و شاعران جوان شهرستانی در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب، آن‌ها را به ضیافت سفره‌ رنگینی از کلاس‌ها و کارگاه‌ها همراه با بهترین و صاحب‌نام‌ترین اساتید این دو حوزه دعوت کند.

بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان در هفته سوم فروردین‌ماه، فراخوانی را منتشر کرد تا نویسندگان و شاعران علاقه‌مند، آثار و شرح سوابق خود را برای شرکت در این دوره‌ها ارسال کنند. آثار رسیده توسط معاونان و کارشناسان شعر و داستان بنیاد مورد ارزیابی و داوری قرار گرفت و افرادی که شایستگی و توانایی بیش‌تری برای حضور در این دوره‌ها را داشتند، شناسایی و معرفی شدند.

طبق برنامه‌ای که از سوی بنیاد شعر و ادبیات داستانی اعلام شد، روزهای پنجشنبه، جمعه و شنبه 16 تا 18 اردیبهشت‌ماه نوبت برپایی دوره متمرکز آموزش داستان‌نویسی بود. دوره‌ای با نام ابتکاری «آل جلال» که حالا پس از برگزاری سه دوره از آن می‌رود تا به نامی آشنا در بین آموزگاران و آموزندگان ادبیات داستانی بدل شود. از آن‌جا که در دوره‌های پیشین، نام اساتید و نویسندگان برجسته‌ای چون رضا امیرخانی، مصطفی مستور، خسرو باباخانی، محمدجواد جزینی، قاسمعلی فراست، کورش علیانی، سیامک گلشیری، مهدی حجوانی و بسیاری دیگر به چشم می‌خورد، این بار نیز هنگام انتشار نام اساتید و مدرسین دوره، انتظاری جز شنیدن نام‌های آشنا نمی‌رفت؛ نویسندگان و اساتید توانایی که هنرجویان به امید دیدار با آن‌ها و دریافت قطره‌ای از تجربه‌های آن‌ها از چهارگوشه کشور به تهران آمدند.

در این دوره که با پذیرش نویسندگان جوان از صبح روز پنجشنبه 16 اردیبهشت آغاز شد، به علت فشردگی برنامه و کمبود زمان، کلاس‌ها به صورت زوج و همزمان برگزار می‌شد و هنرجویان باید برای شرکت در یکی از دو کلاس تصمیم‌شان را می‌گرفتند. کلاس‌ها از بعدازظهر روز پنجشنبه و پس از یک افتتاحیه ساده برپا شد.

ابتدا، ابوالفضل حری، نویسنده، پژوهشگر، استاد دانشگاه و برنده جایزه ادبی جلال آل احمد در بخش نقد ادبی، از فنون و رموز روایتگری در داستان سخن گفت. همزمان با او و در کلاسی دیگر، گلعلی بابایی یکی از شاخص‌ترین نویسندگان عرصه مستندنگاری و ادبیات دفاع مقدس، آداب مستندگاری و زندگی‌نامه‌نویسی را برای هنرجویان تشریح کرد. در دومین زوج‌کلاسِ روز پنجشنبه نام اساتیدی چون محمد ناصرزاده و دکتر محمدرضا جوادی یگانه به چشم می‌خورد. ناصرزاده که سال‌ها دوره‌‌های فراوانی از جمله «چهارسوق» را برای دانش‌آموزان مستعد و علاقه‌‌مند برگزار کرده در این دوره هم از اهمیت نوشتن یادداشت‌های روزانه و نحوه به‌کارگیری آن در داستان گفت. نوشتن عامه‌پسندها هم موضوع بحث دکتر جوادی یگانه، پژوهشگر ادبیات و مدرس دانشگاه بود.

شامگاه پنجشنبه به جلسه پرسش و پاسخ عمومی درباره داستان و داستان‌نویسی اختصاص داشت. ابراهیم زاهدی مطلق، معاون داستان بنیاد شعر و ادبیات داستانی، قاسمعلی فراست و مردعلی مرادی، نویسنده تقدیری بخش داستان کوتاه هفتمین جایزه جلال آل احمد در این نشست به سئوالاتی که دغدغه نویسندگان جوان در مسیر داستان‌نویسی بود، پاسخ دادند.

طراحان سومین دوره «آل جلال» برنامه مفصلی از کلاس‌‌ها و کارگاه‌ها در روز جمعه تدارک دیده بودند. علی‌اصغر سیدآبادی، شاعر و نویسنده‌، که بیش‌تر آثار او در حوزه ادبیات کودک و نوجوان است از رمز و راز‌های نوشتن برای کودکان و نوجوانان پرده برداشت و از چگونگی بازنویسی متون کهن سخن گفت و مجید قیصری نویسنده‌ای که برای نوشتن داستان‌کوتاه‌هایش چهره‌ای شناخته شده در ادبیات داستانی به شمار می‌رود، عنوان جالب «حمله به داستان» را برای کلاس خود برگزید. البته در کلاس پرحرارت او، بررسی امکانات سوژه و چگونگی شروع داستان موضوع بحث بود.

یکی از نویسندگانی که می‌توان نام او را در فهرست جدی‌ترین مدرسان داستان در ایران جای داد، محمدجواد جزینی است. او که به تازگی در فضای مجازی هم فعالیت موثری در حوزه آموزش داستان‌نویسی داشته در این دوره به کالبدشکافیِ داستان آمد و کلاسی را با عنوان «جراحی داستان» برگزار کرد. او به هنرجویان خود گفت که چگونه داستان بخوانند تا بیش‌تر بیاموزند.

در کلاس دیگر و همزمان با او، شهریار عباسی که به تازگی برای نوشتن رمان «دختر لوتی» جایزه جلال‌آل احمد را به خانه برده است، با اشاره به این‌که گفت‌وگونویسی یکی از مهم‌ترین عرصه‌های پرداختِ داستان است، فنون کوزه‌گری‌اش را در دیالوگ‌نویسی برای هنرجویان بازگو کرد.

برگزارکنندگان، برای آخرین کلاس، دو نویسنده پرطرفدار کشورمان، یعنی محمدرضا بایرامی و احمد دهقان را به دوره آوردند تا در دو کلاس جداگانه برای آن‌‌ها از «روستایی‌نویسی و اثرگذاری جهانی آن» و همچنین «تفاوت تجربه زیستی و تحقیق و پژوهش با محوریت نوشتن از جنگ» سخن بگویند.

حسن ختام این روز پرکار برای نویسندگان جوان، برپایی دوباره نشست پرسش و پاسخ و این بار با حضور مجید قیصری، حبیب احمدزاده، محمدعلی قربانی و ابراهیم زاهدی مطلق بود.

صبح امروز شنبه 18 اردیبهشت، 123 هنرجوی شرکت‌کننده در دوره آل جلال با خداحافظی‌ از این دوره به نمایشگاه کتاب رفتند تا آثار مورد علاقه‌شان را از شهر آفتاب تهیه کنند و با سوغاتی از کتاب و تجربه و معلومات جدید به شهر و دیارشان بازگردند.