لزوم رعایت قوانین ایران برای ازدواج ایرانیان خارج از کشور
:مطابق قانون مدنی ایرانیان مقیم خارج از کشور از حیث نکاح تابع قانون ایران هستند. یعنی از جهت اصل ازدواج باید قانون کشور جمهوری اسلامی ایران را رعایت کنند. اما از جهت تشریفات تنظیم سند ازدواج تابع کشور محل تنظیم سند هستند.
به گزارش ، یکی از موارد پر چالش در حقوق مدنی بحث ازدواج ایرانیان خارج از کشور و نحوه کسب تابعیت و مباحث مربوط به آن است. مطابق قانون مدنی ایران، ایرانیان مقیم خارج از کشور از حیث نکاح تابع قانون ایران هستند. یعنی از جهت اصل ازدواج باید قانون کشور جمهوری اسلامی ایران را رعایت کنند. اما از جهت تشریفات تنظیم سند ازدواج تابع کشور محل تنظیم سند هستند.
مثلا اگر پسر و دختر ایرانی در آمریکا قصد ازدواج دارند باید مقررات مربوط به ازدواج را که در قانون مدنی ایران آمده است رعایت کنند. فرضا اگر دختر باکره باشد اجازه پدر او باید وجود داشته باشد یا برای ازدواج شرط است که حتما طرفین به سن بلوغ رسیده باشند. اما اینکه سند ازدواج چگونه تنظیم شود تابع کشوری است که ازدواج آنان در آنجا به ثبت میرسد یعنی آمریکا.
ایرانیان مقیم خارج از کشور برای وقوع ازدواج یا ثبت آن میتوانند نزد ماموران کنسولگری ایران حاضر شوند اما از نظر قانونی چنین الزامی ندارند.
از طرفی هم باید در نظر داشت کنسولگری ایران هنگامی اجازه این کار را دارد که هر دو طرف ازدواج، ایرانی باشند.و اگر یکی از طرفین ازدواج خارجی باشد چنین اجازه ای ندارد.
همانطور که میدانیم در قانون ما ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان ممنوع است.یعنی در صورتی که مرد خارجی غیرمسلمان باشد زن مسلمان ایرانی نمیتواند با او ازدواج کند.
در صورتی که مرد غیرمسلمان، ایرانی باشد باز هم زن ایرانی مسلمان نمیتواند با او ازدواج کند چون ازدواج زن مسلمان با غیرمسلمان (خواه مرد ایرانی باشد یا خارجی) ممنوع شناخته شده است.
در صورتی که مرد خارجی مسلمان باشد، ازدواج زن ایرانی با او موکول به اجازه مخصوص از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران است.
حتی اگر زن ایرانی از اقلیتهای دینی (غیرمسلمان) باشد، باز هم باید برای ازدواج خود با مرد خارجی از دولت اجازه مخصوص را اخذ کند.
اما در خصوص ازدواج مرد مسلمان ایرانی با زن غیرمسلمان خارجی منعی وجود ندارد. البته دولت جمهوری اسلامی ایران میتواند ازدواج بعضی از مستخدمان و ماموران رسمی و محصلان دولتی (مانند کارمندان وزارت امور خارجه) را با زنی که تبعه خارج است موکول به اجازه مخصوص کند.
ایرانیان غیرشیعه یعنی اهل تسنن و سایر ادیان اهل کتاب مثل یهودی، مسیحی و زرتشتی، از حیث ازدواج و سایر احوال شخصیه تابع قواعد و عادات مذهب خود هستند و هرگاه در داخل یا خارج از کشور موضوع مربوط به احوال شخصیه آنان مطرح میشود، چون آنها تابع مقررات مذهب خودشان هستند، لذا احکام خاص مذهب آنها جاری خواهد شد.
البته یادآوری دو نکته ضروری است:
هرچند اقلیتهای دینی از حیث ازدواج تابع مقررات دینی خود هستند، با این وجود یک زن ایرانی چه در داخل کشور ایران اقدام به ازدواج کند، چه بخواهد در خارج با یک مرد خارجی هرچند مسلمان هم باشد، ازدواج کند؛ باید اجازه مخصوص از دولت جمهوری اسلامی ایران کسب کند. این یک حکم قانونی است.مرد غیرمسلمان ایرانی اگرچه برابر قانون مجاز است طبق آیین مذهبی خود ازدواج کند و محدودیتی ندارد؛ با این حال چنانچه وی از مستخدمان، یا ماموران رسمی یا محصلان دولتی باشد (مثلا کارمند وزارت امور خارجه باشد) برای ازدواج خود با یک زن غیرایرانی باید اجازه مخصوص از دولت کسب کند.