افزایش 10 درصدی شکایات ناشی از خطاهای پزشکی/ 50 درصد پزشکان محکوم شدند

گروه حقوقی و قضایی : رئیس اداره کمیسیون‌های پزشکی استان تهران با اشاره به رشد سالانه پرونده‌های مربوط به خطاهای پزشکی گفت: بیشترین شکایات مربوط به رفتار پزشکان است.

به گزارش گروه حقوقی و قضایی ، غلامعلی جعفری به تعداد پرونده‌های رسیدگی شده در کمیسیون پزشکی قانونی طی سه سال اخیر در استان تهران اشاره کرد و افزود: میزان پرونده‌های رسیدگی شده در این کمیسیون در سال 1390 حدود 2 هزار و 100 شکایت و این میزان در سال 1391 با افزایش 5 تا 10 درصد به 2 هزار و 300 پرونده رسیده و آمارهای سال جاری نیز در همین حدود در حال رسیدگی است.

وی در ادامه با تاکید بر این که حدود 50 درصد از پرونده‌های مربوط به شکایات پزشکی در کمیسیون پزشک قانونی منجر به نظریه محکومیت کادر پزشکی  و 50 درصد دیگر تبرئه می‌شود، تصریح کرد: در واقع بیش از 50 درصد از پرونده‌های مربوط به شکایات پزشکی در این کمیسیون به دلایلی نظیر عدم اثبات از طرف شاکی، نداشتن دلیل و مدرک کافی و غیره پس از رسیدگی تبرئه می‌شوند، اما در نیمی دیگر از این پرونده‌ها، کادر پزشکی و به خصوص پزشک، به دلایلی از جمله بی‌دقتی، عدم تجربه، تکنیک غلط، نداشتن دانش وعلم کافی محکوم می‌شود.

جعفری همچنین با بیان اینکه کار پزشکی در تمام دنیا کاری بسیار پرخطر است، اظهار کرد: در واقع کار درمانی و پزشکی، کاری پرخطر محسوب می‌شود؛ البته نه از این جهت که پزشک خطاکار باشد. بنابراین مردم و بیماران باید در مراجعه به پزشک بسیار منطقی عمل کنند. مردم نباید با مراجعه بی‌دلیل به پزشک، خود را در معرض انواع فراوانی از خطرهای احتمالی قرار دهند.

عوارض پزشکی مهم‌ترین عامل دخیل در شکایات ناشی از خطاهای پزشکی

رئیس  اداره کمیسیون‌های پزشکی استان تهران، به مهم‌ترین عوامل دخیل در بروز خطاهای پزشکی در کشور اشاره کرد و گفت: در امر پزشکی مفهومی به عنوان عوارض پزشکی نظیر حساسیت دارویی و یا عفونت بعد از عمل بیمار وجود دارد که در آن نمی‌شود پزشک را خطا کار تلقی کرد. این عوارض جزء ذات پزشکی است و کار پزشکان در همه جای دنیا با عوارض همراه است. بسیاری از پرونده‌های مربوط به شکایات پزشکی در کشور ناشی از عوارض پزشکی است؛ عوارضی که بروز آن ناخواسته بوده و پزشک در ایجاد آن نقشی ندارد و لذا قصوری مرتکب نشده است.

وی در ادامه یادآور شد: احتمال بروز عارضه ناشی از تزریق خون در همه جای دنیا حتی با بهترین و مجهزترین امکانات پزشکی وجود دارد، بنابراین به دلیل اینکه بیمار انتظار بروز این نوع عوارض پزشکی را از کادر درمانی ندارد تصور می‌کند که پزشک یا کادر درمانی بر روی وی خطایی را انجام داده در نتیجه شکایت می‌کند.

جعفری همچنین نحوه رفتار را مهم‌ترین و بیشترین عامل شکایت بیماران از پزشکان و کادر درمانی در کشور و تهران دانست و اظهار کرد: متاسفانه گاهی اوقات رفتار کادر درمانی با بیماران آن طور که باید باشد مناسب نیست، یعنی بیماران هنگام مراجعه به بیمارستان‌ها و مراکز  درمانی نه تنها پاسخی منطقی از سوی آن‌ها دریافت نمی‌کنند، بلکه با آن‌ها بدرفتاری هم صورت می‌گیرد. گاهی نیز پزشکان در برخورد با برخی رفتارهای غیر معقول بیماران، رفتاری بدتر را انجام می‌دهند، درصورتی که اگر ارتباط صحیحی بین بیمار و پزشک صورت بگیرد، حتی اگر عوارض و یا خطایی نیز روی آن‌ها اتفاق بیفتد، بیماران از شکایت صرف نظر می‌کنند.

مشکلات مالی از عوامل دخیل در شکایات پزشکی

این متخصص پزشک قانونی، مشکلات مالی را از دیگر عوامل شکایات پزشکی در کشور عنوان کرد و گفت: متاسفانه در بسیاری از پرونده‌های مربوط به خطاهای پزشکی دیده می‌شود که بیمارستان یا مراکز درمانی دیگر بدون اینکه ابتدا بیمار را در خصوص میزان هزینه‌ها و مسائل مالی خدمات درمانی توجیه کنند، ابتدا این خدمات را انجام می‌دهند وبعد هزینه‌های آن را اعلام می‌کنند. در این صورت بیماری که به دلیل مشکلات مالی توان پرداخت این هزینه‌ها را ندارد، شکایت می‌کند. البته گاهی هم بیمار هزینه‌های سنگین درمان را پرداخته اما به دلیل عارضه‌ای که این درمان در آن ایجاد کرده مراجعه می‌کنند.

مجازات پزشکان خاطی در ایران

رئیس  اداره کمیسیون‌های پزشکی استان تهران در ادامه در پاسخ به این سوال که پزشکان خاطی در پزشکی قانونی با چه مجازاتی روبرو می‌شوند، افزود: پرونده‌های مربوط به خطاهای پزشکان و کادر درمانی ابتدا به دادسراهای ویژه جرایم پزشکی می‌رود و بعد از آن به کمیسیون پزشکی ارجاع داده می‌شود. در نهایت در صورتی که پزشک یا کادر درمانی به هر دلیلی اعم از علم ناکافی، آزمایش‌های نادرست، بی‌تجربگی و غیره منجر به صدمه به بیمار شود، جریمه و محکوم به پرداخت خسارت به بیمار می‌شود. در صورتی که خطا بسیار جدی باشد، پرونده به سازمان نظام پزشکی ارجاع شده و از نظر انتظامی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد که در آن صورت مجازات‌هایی حتی نظیر لغو پروانه پزشکی و محرومیت از مطب (موقت یا دائم) را اعمال می‌کنند.

جعفری آمار پرونده‌های ناشی از شکایات پزشکی در استان تهران را معادل با کل شکایات پزشکی در کشور دانست و اظهار کرد: بر این اساس 50 درصد از پرونده‌های مربوط به خطاهای پزشکی کل کشور، به دلایلی نظیر مهاجرت، بالا بودن سطح فرهنگ مردم، مراجعین بیشتر و غیره در استان تهران صورت می‌گیرد.

بیشترین شکایات پزشکی از متخصصان ارتوپدی و زنان و زایمان

رئیس  اداره کمیسیون‌های پزشکی استان تهران، به بیشترین گروه‌هایی که از آنها شکایت صورت می‌گیرد اشاره کرد و گفت: متخصصین ارتوپدی، زنان و زایمان، جراحی عمومی، دندانپزشکان، گوش، حلق و بینی، افرادی که اقدامات پلاستیکی و ترمیمی انجام می‌دهند و در نهایت پزشکان مغز و اعصاب به ترتیب گروه‌هایی هستند که بیشترین پرونده‌های ناشی از خطاهای پزشکی را به خود اختصاص داده‌اند.

به گفته وی، اگر چه میزان پرونده‌های ناشی از شکایات پزشکی در کشور ما در مقایسه با سایر کشورهای دنیا بسیار پایین است اما برای اینکه میزان شکایات از کادر پزشکی کم شده و مردم کمتر در معرض خطاهای پزشکی قرار بگیرند، توصیه می‌شود مردم بی دلیل به پزشک مراجعه نکنند تا به انواع عوارض پزشکی مبتلا نشوند. در واقع عوارض پزشکی ارتباطی به پزشک ندارد. بیماری که بی‌دلیل تصمیم می‌گیرد زیر تیغ انواع جراحی‌های زیبایی قرار بگیرد، طبیعی است که با عوارض آن جراحی درگیر شود. این عوارض مختص پزشکان ما نیست و در کشورهای پیشرفته‌ای نظیر آمریکا نیز این اتفاقات وجود دارد. بنابراین لازم است مردم بی دلیل به پزشک مراجعه نکنند. این توصیه درست شبیه این است که اگر چه نمی‌توانیم خطر تصادف را در خیابان از بین ببریم، پس بهتر است بیهوده به خیابان نرویم تا دچار حادثه نشویم. عوارض پزشکی همان حوادث پزشکی است.

در انتخاب پزشک معالج خود تحت تاثیر تبلیغات نشریات زرد قرار نگیرید

جعفری همچنین گفت: مردم در صورت مراجعه به پزشک سعی کنند افرادی را انتخاب کنند که هم تخصص لازم پزشکی یعنی توانایی علمی و عملی پزشکی را دارد و هم اینکه در زمینه کارش بسیار ماهر و با تجربه باشد و به کار پزشک انتخابی خود مطمئن باشد. متاسفانه دیده می‌شود بسیاری از افراد، به خصوص کسانی که اعمال زیبایی را انجام می‌دهند، ناشناخته و ناآگاهانه تحت تاثیر تبلیغات مجلات زرد، پزشکانی را انتخاب می‌کنند که یا تخصص لازم را ندارند و یا اینکه از تجربه و دانش کافی در این زمینه برخوردار نیستند.

بنا بر اظهارات این متخصص پزشکی قانونی، انجام اقدامات غیرعلمی درمراکز دانشگاهی و بیمارستان‌های آموزشی به دلیل نظارت بیشتر، تعداد مراجعین بالا، داشتن تخصص لازم یا وجود ندارد و یا بسیار کم دیده می‌شود و اقدامات پزشکان این بیمارستان‌ها از نظر توجیه علمی بسیار قابل پذیرش است. این در حالی است که مراکز درمانی دیگر از این نظر اطمینان کمتری دارند.

بالای 90 درصد شکایات از کادر درمانی از عوامل رفتاری آنها ناشی می‌شود

رئیس اداره کمیسیون‌های پزشکی استان تهران با انتقاد از اینکه بسیاری پزشکان وقت کافی برای معاینه و شرح حال بیمار نمی‌گذراند، گفت: ریشه بسیاری از خطاهای پزشکی و مشکلات درمانی ما این است که پزشکان و به خصوص پزشکان مطرح که مطب‌های شلوغی دارند، وقت کافی برای معاینه و شنیدن حرف‌های بیمار نمی‌گذراند. این درحالی است که تشخیص درست و مطمئن تنها با گرفتن شرح‌حال کامل امکان‌پذیر است. پزشک موظف است در حالت استاندارد حداقل 10 دقیقه و در مواقعی بیشتر برای بیمار خود وقت صرف کند. متاسفانه دیده می‌شود در برخی مطب‌ها پزشک یک دقیقه هم برای بیمار خود وقت نمی‌گذارد و حتی به طور همزمان چند بیمار را با هم معاینه می‌کند.

وی ادامه داد: بیماران و مردم نباید به پزشکانی مراجعه کنند که حاضر نیستند برای آن‌ها وقت بگذارند. پزشکی که برای بیمار خود زمان صرف نمی‌کند، طبیعی است که در عمل جراحی نیز ممکن است وقت و دقت کافی را نداشته باشد. با این توصیف یکی از دلایلی که روی بیمار خطایی صورت می‌گیرد خود بیمارانی هستند که چنین پزشکانی را انتخاب می‌کنند.

جعفری با تاکید بر اینکه توصیه می‌شود پزشکان در برخورد با بیماران اصول اخلاقی و حرفه‌ای خود را رعایت کنند، یادآور شد: با توجه به این که بالای 90 درصد شکایات از کادر درمانی از عوامل رفتاری آنها ناشی می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود پزشکان از موضع بالا به پایین به بیمار خود نگاه نکنند. اگر بیماری حرف‌های غیرعلمی زد، آنها نیز رفتار غیرمنطقی نداشته باشند و سعی کنند با راهنمایی‌های علمی و منطقی بیمار خود را توجیه کنند.

پزشکان بیماران خود را بعد از ترخیص و جراحی به حال خود رها نکنند

به گزارش روابط عمومی اداره کل پزشکی قانونی استان تهران، جعفری در پایان تاکید کرد: یکی دیگر از نکات بسیار مهم و قابل توجه برای پزشکان که لازم است آن را رعایت کنند، این است که بسیاری از پزشکان بعد از عمل و یا ترخیص بیمار ارتباط خود را با آنها قطع می‌کنند و هشدارها و دستورالعمل‌های لازم را در اختیار بیمار خود قرار نمی‌دهند. در نتیجه ممکن است بیمار در این زمان دچار عوارض ناشی از جراحی شود که آن عارضه بسیار خطرناک باشد. بنابراین توصیه می‌شود پزشکان یا امکان ارتباط تلفنی با بیمار داشته باشند و یا اینکه حداقل دستورالعمل‌های بعد از عمل را در قالب یک بولتن یا پوستر در داخل مطب نصب و یا حتی این نکات را بصورت تکه کاغذی در اختیار بیماران قرار دهند تا بیمار در صورت بروز عوارض این نکات را رعایت کند.